بزرگنمايي:

آریا بانو - مهر / کتاب «تاریخ فشرده ترکیه» نوشته نرومن استون به‌تازگی با ترجمه مرجان رضایی توسط نشر مرکز منتشر و راهی بازار نشر شده است. این‌کتاب در کنار آثار دیگری چون «تاریخ فشرده آلمان»، «تاریخ فشرده اتحاد شوروی»، «تاریخ فشرده انگلستان»، «تاریخ فشرده چین»، «تاریخ فشرده اروپا»، «تاریخ فشرده فرانسه» و «تاریخ فشرده هند» قرار می‌گیرد که این‌ناشر چاپ کرده است.
نورمن استون نویسنده و تاریخ‌نگار بریتانیایی این‌کتاب، متولد سال 1941 و درگذشته به‌سال 2019 است که در گلاسگوی اسکاتلند متولد شد. پدرش خلبان نیروی هوایی بود که در یک‌سالگی نورمن در حین آموزش سانحه داد و کشته شد. به این‌ترتیب فرزندش با بورسیه فرزندان نظامیان درگذشته، به کالج گانویل و سپس دانشگاه کمبریج مدرک کارشناسی گرفت. او دکترایش را ناتمام گذاشت و شروع به تدریس کرد و سال 1984 به مرتبه استادی رشته تاریخ معاصر در دانشگاه آکسفورد رسید.
او سال 1997 از آکسفورد بیرون آمده و تدریس در دانشکده روابط بین‌الملل دانشگاه بیلکنت آنکارا مشغول به تدریس شد. از سال 2005 هم در دانشگاه‌های کوچ و بغازیچی استانبول تدریس کرد تا این‌که چندسال آخر عمر را در مجارستان طی کرد و سال 2019 در سن 78 سالگی در بوداپست درگذشت. کتاب «تاریخ فشرده ترکیه» مربوط به سال 2010 و دوره‌ای است که او بین انگلستان و ترکیه در رفت و آمد بود.
این‌کتاب مرورگر تاریخ ترکیه از قرن یازدهم میلادی تا امروز است و نکته مهم درباره کار نورمن استون در تاریخ‌نگاری ترکیه این است که از جمله مورخانی است که از کاربرد واژه نسل‌کشی درباره کشتار مردم ارمنستان توسط ترکان عثمانی پرهیز می‌کرد.
استون می‌گوید نخستین اشاره‌ی مکتوب به ترک‌ها واژه‌ چینی تیو ـ کیو مربوط به قرن دوم پیش از میلاد مسیح است که در منابع چینی قرن ششم میلادی هم به چشم می‌خورد. این واژه به قبایل جنگجوی کوچ‌نشینی اطلاق می‌شود که می‌کوشیدند به تمدن‌های برتر یورش برند: واژه‌ «ترک» نام قبیله‌ برتر بود، و معنایش «مرد قوی» است. این کوچ‌نشینان که نَسَبشان به مغول‌ها و شاید به هون‌ها هم می‌رسید، در پهن‌دشت‌های آسیای مرکزی پراکنده شدند و برای چینی‌ها دردسرهای زیادی درست کردند. در قرن‌های دوازدهم و سیزدهم مارکو پولو ترکستان چین را «ترکیه‌ی بزرگ» می‌نامید و نام مکان‌ها هم آشکارا از ترکی گرفته شده‌اند.
کتاب پیش‌رو 8 فصل اصلی و یک‌ «پس‌گفتار» دارد که به‌ترتیب عبارت‌اند از:
خاستگاه، امپراتوری جهانی، اوج، سایه‌ها، تغییر توازن، دفاع طولانی، پایان امپراتوری، سقوط، پس‌گفتار: جمهوری ترکیه.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
سلطان در تمام سال‌های شورش یونانیان، در سال‌های جنگ با روسیه، و بحران اولیه با مصر منتظر مانده بود. او برای تربیت «ارتش نوین» به زمان نیاز داشت و حتی می‌خواست جان‌نثارانی را که مایل به تغییر رفتار خود بودند دوباره به کار بگیرد. جمعیت قسطنطنیه و به‌ویژه اعضای اتحادیه‌های صنفی، که از باجگیری‌های جان‌نثاران بیزار بودند، باید با او همراه می‌شدند. او همچنین باید بخشی از «علما» را که با جان‌نثاران همراه نبودند (و عملا خدمات اجتماعی ارائه می‌دادن) به‌سوی خود جلب می‌کرد. موضوع یک بعد مذهبی هم داشت. روحانیان سنی از طریقت بکتاشیه خوششان نمی‌آمد، چرا که رویکردی مسامحه‌آمیز به دستورات شرعی (و همچنین تصاحب درآمدهای مذهبی) داشت، و اکنون جان‌نثاران به لحاظ مذهبی رو به سوی بکتاشیه آورده بودند. در این‌احوال این به اصطلاح سربازان هنوز نقش طفیلی را ایفا می‌کردند، و صورتحساب دستمزد آن‌ها _ گاه سالانه 120000 _ با پول حکومت تضمین می‌شد و حتی گاه آن را به یک تاجر ارمنی با تخفیف می‌فروختند.
این‌کتاب با 240 صفحه مصور، شمارگان هزار نسخه و قیمت 310 هزار تومان منتشر شده است.