بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / معاون وزیر بهداشت درباره وضعیت ویروس HPV، وضعیت بروز سرطان‌ها در کشور، آخرین خبرها از برنامه پزشکی خانواده، وضعیت شناسایی و درمان مبتلایان HIV و غیره توضیح داد.
دکتر علیرضا رئیسی در نخستین جلسه از سلسله نشست‌های خبری «فجر سلامت» که امروز، یکشنبه، 7 بهمن ماه در وزارت بهداشت برگزار شد، اظهار کرد: بررسی‌ها بیانگر این است که کشورهای جهان به واسطه افزایش بیماری‌های مزمن متحمل هزینه‌های فراوانی می‌شوند و ایران نیز از این موضوع مستثنی نیست. به طور قطع، شیوع بیماری‌های قلبی‌ـ عروقی، دیابت، سرطان‌ها، چاقی و کم تحرکی سبب تحمیل هزینه‌های فراوان به سیاستگذاران عرضه سلامت در آینده می‌شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه عوامل مختلفی می‌توانند سبب تحمیل هزینه‌های فراوان به سیاستگذاران نظام سلامت در سال‌های آینده شوند، توجه به مولفه سلامت نباید به یک فرد محدود شود بلکه محیط پیرامونی افراد نیز می‌بایست در کانون توجه قرار گیرد. این احتمال وجود دارد که یک فرد تمام پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کند اما به واسطه مشکلات محیطی مانند آلودگی هوا یا سموم بیش از اندازه استاندارد در موادغذایی، دچار بیماری شود.
معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه توجه به سواد سلامت مردم از اهمیت فراوانی برخوردار است، خاطرنشان کرد: نگاه به حوزه سلامت می‌بایست گسترده باشد و سواد سلامت مردم می‌بایست ارتقا یابد. سواد سلامت به معنای خواندن یک بروشور نیست بلکه به معنای تغییر رفتارهایی است که سبب بروز مشکلات می‌شوند. تاب‌آوری افراد در برابر عوامل زیان‌آور، ماحصل خروجی سواد سلامت است.
رئیسی با بیان اینکه استفاده از تکنولوژی‌های نوین در حوزه سلامت یک امر ضروری است، افزود: کشورهای دنیا می‌بایست از تکنولوژی‌های نوین برای نظام سلامت استفاده کنند. اگر کشورهای دنیا از تکنولوژی‌های نوین در نظام سلامت طی 5 سال آینده استفاده نکنند چار عقب‌افتادگی می‌شوند. تکنولوژی‌های نوین در حوزه سلامت می‌تواند برای مولفه‌های مختلف از خود مراقبتی تا نظارت بر حوزه سلامت استفاده شود.
وی ادامه داد: اگرچه فناوری‌های نوین می‌توانند بسیار سودمند باشند اما آثار مخرب نیز به همراه دارد. به طور مثال، اطلاعات غلط در شبکه‌های اجتماعی در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. وزارت بهداشت با کمک رسانه‌ها در نظر دارد که یک سامانه برای پاسخ به شایعاتی که در شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود طراحی کند و اطلاعات دقیق را در اختیار شهروندان و رسانه‌ها قرار دهد.
معاون وزیر بهداشت درباره برنامه‌ها و طرح‌های معاونت بهداشتی وزارت بهداشت گفت: معاونت بهداشت وزارت بهداشت در نظر دارد که با ایجاد یک سامانه الکترونیک کارآمد به صورت یکپارچه به ارائه خدمات در سطوح 1، 2 و 3 خدمات بپردازد.
واکسن HPV باید وارد واکسیناسیون کشوری شود، اما نه به عنوان واکسن روتین
رئیسی در پاسخ به سوالی درباره ویروس HPV گفت: این ویروس دو عارضه سرطان دهانه رحم و همچنین عفونت‌هایی که می‌تواند به عوارضی نظیر زگیل تناسلی منجر شود را ایجاد می‌کند. 
رییسی در این باره افزود: شیوع و میزان سرطان دهانه رحم ناشی از ویروسHPV بسیار پایین است و جزو پنج سرطان اول کشور نیست. در مجموع بحث واکسیناسیون HPV بیشتر به خاطر عفونت‌های ناشی از این ویروس مطرح است. در رابطه با شیوع عفونت ناشی از این ویروس نیز چند طرح در سطح کشور برگزار شده که بخشی از آن به درخواست وزارت بهداشت بوده است. طبق بررسی‌های انجام شده، مقداری شیوع عفونت از قبل بیشتر شده اما موارد به آن شوری که گفته می‌شود، نیست. از طرفی هم اغلب افرادی به متخصصان مربوطه مراجعه می‌کنند که مشکل دارند. 
معاون وزیر بهداشت در این رابطه ادامه داد: نتایج بررسی‌های انجام شده به کمیته کشوری در این زمینه ارائه شده و به زودی نتایج نهایی آن اعلام خواهد شد. 
رئیسی در مورد واکسن گارداسیل گفت: سویه‌هایی که واکسن از روی آن ساخته می‌شود باید سویه‌هایی باشد که هم عفونت را کنترل کند و هم شیوع سرطان را کمتر کند. نظر کارشناسی آن است که این واکسن می‌بایست وارد چرخه واکسیناسیون کشوری شود اما نه به عنوان واکسن‌های روتین؛ بلکه مانند واکسن‌هایی مانند واکسن آنفولانزا باید موارد تایید شده واکسن در داروخانه‌ها در دسترس متقاضیان باشد. 
او گفت: استراتژی آن است که شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین انستیتو پاستور و موسسه واکسن سازی رازی و غیره بتوانند خودشان وارد عرصه تولید این واکسن شوند تا به این ترتیب واکسن با کیفیت و با قیمت ارزان‌تر در داخل کشور در دسترس قرار گیرد. اگر کمیته کشوری مربوطه این واکسن را تایید کند قطعاً با قیمتی ارزان‌تر در دسترس خواهد بود.
وضعیت بروز سرطان‌ها در ایران
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره سرطان گفت: سالانه 20 میلیون مورد جدید سرطان در دنیا شناسایی می‌شود و حدود 10 میلیون مرگ ناشی از سرطان هم در دنیا اتفاق می‌افتد. این اعداد 25 سال دیگر بسیار افزایش خواهد یافت و به بروز سالانه 35 میلیون سرطان در دنیا خواهیم رسید. 
وی ادامه داد: این اعداد در کشور ما طبق آخرین پیمایش انجام شده بروز 141 در هر 100 هزار نفر جمعیت بود که اکنون به 172 در 100 هزار نفر جمعیت رسیده است. در مجموع پیش بینی‌ها بر آن است که رشد 77 درصدی بروز سرطان در دنیا را طی 25 سال آینده داشته باشیم. 
رئیسی ادامه داد: البته در کشور ما بر اساس پیش‌بینی‌ها این رقم دو برابر و بالاتر از رشد دنیا خواهد بود. از جمله علل عمده این موضوع نیز افزایش سن امید به زندگی در کشور و سالمند شدن جمعیت است؛ چرا که معمولاً سرطان‌ها در سالمندان بیشتر بروز می‌کنند. 
وی در این باره افزود: علاوه بر ژنتیک، محیط نیز از دیگر علل موثر در بروز سرطان‌هاست؛ به عنوان مثال استنشاق هوای آلوده، استعمال دخانیات، کم تحرکی، مصرف کم سبزیجات و در مجموع سبک زندگی ناسالم از جمله ریسک فاکتورهای موثر در بروز سرطان‌ها هستند. بنابراین اگر بتوانیم عوامل خطر اصلی را کنترل کنیم، احتمالاً در کاهش بروز بسیاری از سرطان‌ها بسیار موثر خواهد بود.
وی افزایش تشخیص را از دیگر عوامل افزایش بروز سرطان‌ها خواند و گفت: در عین حال سه سرطان هستند که می‌توان با انجام اقداماتی جلوی پیشرفت و بروز آن را گرفت؛ سرطان‌های دستگاه گوارش از جمله سرطان روده بزرگ، سرطان پستان و همچنین سرطان دهانه رحم در صورت تشخیص در مراحل ابتدایی بروز بیماری، قابلیت درمان راحت‌تری دارند.
ارتقای چشمگیر شاخص‌های بهداشتی در سال‌های پس از انقلاب
معاون بهداشت وزیر بهداشت در ادامه صحبت‌هایش در مقایسه دستاوردهای نظام شبکه ایران و همچنین مقایسه شاخص‌های بهداشتی در سال‌های قبل و بعد از انقلاب گفت: به مدد اقدامات انجام شده، شاخص‌های بهداشتی رشد بسیار چشمگیری داشته‌اند که باعث افتخار است. به عنوان مثال شاخص مرگ نوزادان در سال‌های قبل از انقلاب 150 در هزار نفر بود که اکنون به زیر 9 رسیده است. همچنین شاخص مرگ و میر مادران باردار از حدود 250 در 100 هزار نفر در سال‌های قبل از انقلاب به حدود 23 رسیده است. همچنین سن امید به زندگی از حدود 55 سال در آن سال‌ها به حدود 78 سال در کشور رسیده است. میزان پوشش واکسیناسیون در کشور نیز اکنون بالای 95 درصد است. تمام این شاخص‌ها قابل افتخار و البته قابل ارتقا است.
عدم شناسایی حدود 40 درصد مبتلایان HIV
ارایه درمان رایگان و محرمانه به مبتلایان
رئیسی همچنین در پاسخ به سوال ایسنا درباره نتایج پویش من هم تست اچ‌آی‌وی می‌دهم، گفت: سازمان جهانی بهداشت در رابطه با این بیماری شاخص90 ـ 90 ـ 90 را مطرح کرده بود؛ به این معنا که 90 درصد بیماران شناسایی شوند، 90 درصدشان تحت درمان قرار گیرند و 90 درصد درمان شده‌ها همچنان تحت کنترل باشند. سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر این شاخص‌ها را به 95 افزایش داده است. 
وی افزود: وضعیت ما در ایران در دو شاخص درمان و کنترل بیماران درمان شده، خوب است؛ اما در شناسایی مشکل داریم‌ و به دلیل مسائل ناشی از انگ بیماری افراد برای درمان مراجعه نمی‌کنند و به همین ترتیب است که شناسایی بیماران‌مان کمتر از 50 درصد است. 
وی در عین حال تاکید کرد: اما بیماران شناسایی شده، درمان موثر را دریافت می‌کنند و درمان‌ها به خوبی پیش می‌رود. اما هدفگذاری‌مان آن است که بتوانیم به شناسایی بیشتر این بیماران برسیم و به دنبال اقدامات انجام شده در این مدت تقریباً به حدود 56 تا 57 درصد شناسایی رسیده‌ایم. در مجموع حدود 40 در صد مبتلایان، شناسایی نشده‌اند. عدم مراجعه این مبتلایان در حالی است که تست‌های اچ‌آی‌وی کاملاً محرمانه و رایگان انجام می‌شود و درمان موثر نیز به بیماران شناسایی شده ارائه می‌شود. 
وی گفت: با فعال کردن مراکزمان هدف‌گذاریمان آن است که تا پایان سال آینده شناسایی مبتلایان اچ‌آی‌وی را به 60 تا 65 درصد در کشور برسانیم.
معاون وزیر بهداشت در پاسخ به پرسشی مبنی بر استفاده از هوش مصنوعی در شبکه بهداشتی کشور گفت: استفاده از هوش مصنوعی جزو برنامه‌های اصلی معاونت بهداشتی وزارت بهداشت است. به طور مثال، معاونت بهداشتی وزارت بهداشت در نظر دارد از هوش مصنوعی در نظام ارجاع و برنامه پزشکی خانواده استفاده کند. 
وی درباره همکاری وزارت بهداشت با یکی از دانشگاه‌های کشور در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در حوزه بهداشت و درمان کشور گفت: وزارت بهداشت از ظرفیت یکی از دانشگاه‌های کشور که در حوزه هوش مصنوعی فعال است برای استفاده از این ابزار در حوزه سلامت استفاده کرده است. وزارت بهداشت در نظر دارد که استفاده از هوش مصنوعی در نظام سلامت را در یکی از شهرهای کشور آغاز کند. 
رئیسی با اشاره به عقد تفاهم‌نامه همکاری میان وزارت بهداشت و «انجمن هوش مصنوعی» گفت: روز گذشته، 6 بهمن ماه، دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در حاشیه برگزاری یک همایش، تفاهم‌نامه‌ای با انجمن هوش مصنوعی منعقد کرد.
عدم اجرای قانون و بودجه ناپایدار؛ مشکل اصلی برنامه پزشکی خانواده
معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در برنامه قانون هفتم توسعه آمده است، گفت: مشکل اصلی برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع، عدم اجرای قانون است. وزارت بهداشت خواهان دریافت بودجه مصوب برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع است و بودجه بیشتری را مطالبه نمی‌کند. سرانه‌ای که برای اجرای پزشک خانواده در قانون لحاظ شده، همان بودجه نشاندار و تحویل ما شود؛ این در حالیست که همین بودجه مطرح در قانون نیز توسط سازمان برنامه و بودجه پیش‌بینی نشده است. 
وی ادامه داد: مشکل برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع، بودجه نیست بلکه اجرای قانون است. بر اساس قانون، میزان سرانه سلامت هر ایرانی مشخص شده است و این سرانه می‌بایست پرداخت شود. برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در برنامه هفتم توسعه آمده و به همین دلیل بودجه این برنامه مشخص است.
رئیسی درباره بودجه مورد نیاز برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع گفت: وزارت بهداشت متقاضی دریافت 80 همت برای اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در سال اینده است. باز هم تاکید می‌کنم، مشکل نظام ارجاع، مشکل بودجه‌ای نیست بلکه عدم پایداری بودجه است. تجربه اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع در استان‌های فارس و مازندران سبب شده که این برنامه در سطوح 2 و 3 اجرا نشود و در سطح 1 به صورت ناقص عملیاتی شود. 
وی با بیان اینکه رئیس جمهور متقاضی اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع است، توضیح داد: رئیس‌جمهور در منصب‌های مختلف حوزه سلامت حضور داشته و بر اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع تاکید می‌کند. 
وی در این باره افزود: متاسفانه نظام سلامت کشور، بیمار است و به یک ساماندهی در نظام ارایه خدمات نیاز دارد. اگر خواهان ساماندهی نظام سلامت کشور هستیم، می‌بایست برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع را اجرا کنیم.
وظایف وزارت بهداشت در موضوع آلودگی هوا
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر وظایف وزارت بهداشت در ارتباط با آلودگی هوا گفت: «قانون هوای پاک» وظایفی را برای وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی کشور در نظر گرفته است. بر اساس قانون هوای پاک، وزارت بهداشت وظیفه دارد که اطلاعات «اندازه‌گیری آلودگی هوا»، «میزان بروز بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا» و «هزینه‌های ناشی از بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا» را محاسبه و منتشر کند. این وزارتخانه به تمام وظایف خود عمل کرده است. 
معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه 60 درصد آلودگی هوا به دلیل وسایل نقلیه است، گفت: کیفیت خودروهای داخلی خوب نیست و این خودروها سوخت را بد می‌سوزانند وهمین عامل آلودگی هواست.
رئیسی با انتقاد از سیستم حمل و نقل عمومی کشور گفت: سیستم حمل و نقل عمومی کشور به هیچ وجه مناسب نیست و می‌بایست تقویت شود. 
معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه تقویت جایگاه‌های شارژ خودروهای برقی یک امر ضروری است،خاطرنشان کرد: کشورهای اروپایی، زمان مشخصی را برای گسترش جایگاه‌های شارژ خودروهای الکترونیکی در نظر گرفته‌اند و تعداد جایگاه‌های شارژ خودروهای الکترونیکی این کشورها می‌بایست تا آن بازه زمانی افزایش یابد. 
وی با بیان اینکه استفاده از تکنولوژی در کاهش آلودگی هوا نقش دارد، گفت: تحریم‌ها سبب محدودیت دسترسی به برخی فناوری‌ها در کشور شده و این فناوری‌ها می‌تواند میزان آلودگی هوا را کاهش دهد. به طور مثال، «فلرسوزی» در جنوب کشور بسیار زیاد است؛ این در حالی است که استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند سبب کاهش آلودگی ناشی از فلرسوزی شود. اما به واسطه تحریم‌ها این تکنولوژی‌ها در دسترس نیستند. همچنین مازوت‌سوزی از دیگر عوامل بروز آلودگی در کشور به حساب می‌آید. 
رئیسی با بیان اینکه موضوع آلودگی هوا در کانون توجه رئیس‌جمهور قرار گرفته، گفت: به گفته وزیر بهداشت، موضوع آلودگی هوا در کانون توجه رئیس‌جمهور قرار گرفته و ایشان نسبت به این موضوع بسیار حساس است. 
معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه تعداد روزهای آفتابی کشور فرصت مغتنمی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است، خاطرنشان کرد: تعداد روزهای آفتابی کشور بیش از 250 روز است که یک فرصت مناسب برای استفاده از پنل‌های خورشیدی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به حساب می‌آید.
94 درصد بیمارستانها مجهز به دستگاه امحا زباله
وی در پاسخ به پرسش یک خبرنگار درباره مدیریت پسمان‌های بیمارستانی گفت: 94 درصد بیمارستان‌های کشور به دستگاه امحا زباله فعال مجهز هستند. بررسی‌ها بیانگر این است که روزانه 150 تن زباله در بیمارستان‌های کشور تولید می‌شود. 
معاون وزیر بهداشت درباره مدیریت هوشمند پسماندهای بیمارستانی در کشور اظهار کرد: پسماندهای بیمارستانی در استان‌های اصفهان، همدان و قزوین به صورت هوشمند مدیریت می‌شود. همچنین دستورالعمل پسماند پزشکی در حال بررسی است. 
رییسی با بیان اینکه زباله به عنوان «طلای کثیف» قلمداد می‌شود، گفت: متاسفانه مافیای زباله در کشور حضور دارد و از آن استفاده می‌کند. 
معاون بهداشت وزارت بهداشت با انتقاد از شیوه دفع زباله در کشور خاطرنشان کرد: شیوه دفع پسماند و زباله در کشور خوب نیست. متاسفانه، بسیاری از شهرداری‌های کشور فقط زباله را از سطح شهر جمع آوری می‌کنند و آن را بدون هیچ اقدامی در یک محل خاص رها می‌کنند. رهاکردن زباله بدون هیچ اقدام و عملی یک ریسک‌فاکتور به حساب می‌آید، چرا که شیرابه زباله می‌تواند منجر به مشکلات فراوان شود.
وی افزود: دفع نامناسب زباله و پسماند از علل شیوع تب دانگی در چابهار محسوب می‌شود.‌