بزرگنمايي:

آریا بانو - راسخون / موهنداس کرام چاند معروف به مهاتْما گاندی معمار استقلال هندوستان در 12 اکتبر 1869م در سواحل غربی هند به دنیا آمد. وی فارغ التحصیل رشته حقوق از انگلستان بود و مدتی نیز در بمبئی به کار وکالت پرداخت. گاندی در سال 1907م به افریقای جنوبی رفت و طی هفت سال اقامت و کار وکالت در آنجا، رهبری نهضت مبارزه با تبعیضات نژادی در افریقای جنوبی را در دست گرفت. وی در سال 1915م به هند بازگشت و پس از عضویت در حزب کنگره هند، به رهبری آن انتخاب شد. در این زمان، گاندی به عنوان یک رهبر مردمی، مبارزه سیاسی آرامی را با استعمار انگلیس در هند آغاز کرد که به مقاومت منفی معروف شد. نهضتی که گاندی آن را تبلیغ می‏کرد مبتنی بر عدم خشونت، تمرد از قوانین استعمارگران، عدم تقبّل پُست‏های دولتی، عدم همکاری با مأموران انگلیسی و تحریم کالاهای بریتانیایی بود. اصل مقاومت منفی گاندی متضمن دو هدف اصلی بود. اول، مبارزه با سلطه انگلیسی‏ها، دوم، بازگشت به سنت‏های اصیل هندی و کنار نهادن رسوم و تعصبات فرقه‏ای. این مبارزه تا سال 1922م ادامه یافت و در این مدت، بریتانیا با وجود تمام دسیسه‏هایی که صورت داد، ضربات شدیدی را از نظر اقتصادی و سیاسی متحمل شد. گاندی در طی مبارزات خود چهار بار دستگیر و زندانی شد و در مدت بازداشت با دست زدن به اعتصاب غذا، به هیجان عمومی علیه انگلیسی‏ها دامن زد. پس از آخرین بازداشت گاندی، موج اعتراضات و تظاهراتی هندوستان را فرا گرفت که انگلیسی‏ها برای آرام کردن اوضاع، چاره‏ای جز مصالحه و اعطای استقلال هند نیافتند. دراین میان مذاکرات استقلال شبه‏قاره هند به ایجاد دو کشور هند و پاکستان انجامید و از شبه قاره، دو کشور با دو نظام سیاسی جداگانه شکل گرفتند. با این حال، گاندی در هندوستانِ مستقلْ حاضر به قبول مقامی در حکومت جدید نشد و عنوان رهبر معنوی هند یافت. مهاتما گاندی کمتر از شش ماه پس از اعلام استقلال هند به دست یک هندوی متعصب افراطی که مخالف روش‏های صلح‏جویانه او بود و قبول تقسیم هندوستان را خیانت به شمار می‏آورد، در سی‏ام ژانویه 1948م در هفتادونه سالگی به قتل رسید. او به پاس رهبری مردم محروم هند در مبارزه با دولت استعمارگر انگلستان به "مهاتْما" یعنی دارای روحِ بزرگ معروف شد. گاندی در راه استقلال میهنش متحمل سختی‏های فراوان و رنج زندان گردید و مبارزه منفی وی علیه استعمارگران و نیز تلاش برای از بین بردن اختلاف میان هندوها و مسلمانان، ضربه مهلکی بر پیکر استعمار انگلیس در هند وارد آورد. گاندی یکی از بزرگ‏ترین رهبران سیاسی قرن بیستم محسوب می‏شود و به دلیل مبارزه علیه استعمار، نامی نیکو در میان مردم شبه قاره ‏هند دارد.