آریا بانو | سه روایت از تصنیف «سرگشته» ساخته استاد همایون خرم

سه روایت از تصنیف «سرگشته» ساخته استاد همایون خرم فرهنگی هنری

بزرگنمايي:

آریا بانو - موسیقی ما / آدم باید «ابتهاج» باشد که اولین تصنیفی که می‌سازد، «سرگشته» باشد، باید «قوامی» باشد که آخرین چیزی که می‌خواند، این چنین پرقدرت شود و باید «همایون خرم» باشد که 40 سال بعد، هم‌چنان قطعه‌ای که ساخته، زمزمه‌ی آدم‌های کوچه و خیابان بماند. «تو ای پری کجایی» قصه‌ی بلندی پشتِ سرش دارد.
«خرم» تعریف می‌کند که ابتهاج مسوؤلِ رادیو بوده که صدایش می‌‌کند و می‌گوید که می‌خواهد روی یکی از ساخته‌هایش، کلام بگذارد. می‌گوید ساخته‌اش چیزی باشد مثلِ همان‌هایی که در برنامه‌ی سوم که «خرم» سرپرست بوده، اجرا می‌شده و خواننده‌ی مرد داشته است. «ابتهاج» اما می‌گوید که «خرم» قطعه را ساخته بوده و برایش با ساز اجرا کرده و آنقدر تحتِ تاثیرش قرار داده که خودش گفته می‌خواهد، رویش شعری بگذارد. چند هفته‌ای می‌گذرد و «خرم» قطعه‌ای در «همایون» می‌سازد که دستگاهِ مورد علاقه‌ی مادرش بوده و اصلا برای همین «همایون» شده. شعر و آهنگ که تمام می‌شود، «جواد معروفی» تنظیم‌ش می‌کند و می‌روند سراغِ خواننده و «فاخته» انتخاب می‌شود، روزی که قرار است قطعه پخش شود، «قوامی» با یک دسته گل می‌رود خانه و به همسرش می‌گوید: «خانم، پیچ رادیو را باز کن، قرار است قطعه‌ای پخش شود که برای تو خوانده‌ام.» این می‌شود که «سرگشته» می‌شود، ترانهٔ خداحافظی قوامی و یکی از مهم ترین آثارِ ابتهاج و خرم. در این سال‌ها اما خیلی‌های دیگر هم آن را خوانده‌اند مثل «محمد اصفهانی» و «علیرضا قربانی» و چه خوب هم خوانده‌اند. هزار سالِ دیگر هم بگذرد، نوای «تو ای پری کجایی» که بلند شود، آدم‌ها چند لحظه‌ای ساکت می‌شوند و هر کدام‌شان لابد به کسی فکر می‌‌کنند که دیگر نیست یا هست و مثلِ گذشته نیست.