بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / سرطان سینه از رشد غیرقابل‌کنترل سلول‌ها در بافت سینه ناشی می‌شود و یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ‌ومیر در میان زنان به شمار می‌آید. این بیماری ممکن است در اثر عوامل ژنتیکی، هورمونی یا محیطی ایجاد شود. درمان‌های رایج، از جمله جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، اگرچه تأثیرگذار هستند، اما معمولاً با عوارض جانبی شدیدی مانند آسیب به بافت‌های سالم، خستگی مفرط و مشکلات سیستم ایمنی همراه‌اند. در این میان، شیمی‌درمانی یکی از روش‌های اصلی درمان است که با استفاده از داروهای خاص، رشد سلول‌های سرطانی را مهار می‌کند. اما بسیاری از این داروها، از جمله دوکسوروبیسین، علاوه بر سلول‌های سرطانی، به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌زنند و عوارضی همچون آسیب قلبی و تضعیف سیستم ایمنی را به دنبال دارند.
به همین دلیل، دانشمندان در پی یافتن روش‌هایی هستند که بتوانند داروهای شیمی‌درمانی را مستقیماً به بافت سرطانی برسانند و از تأثیر منفی آن‌ها بر سایر قسمت‌های بدن بکاهند. یکی از این روش‌ها، استفاده از نانوذرات و نانوالیاف است که می‌توانند به‌عنوان حامل‌های دارویی عمل کرده و دارو را به‌صورت کنترل‌شده آزاد کنند. از بین مواد مختلف، گلوتن گندم به‌عنوان یک پلیمر زیست‌تخریب‌پذیر، گزینه مناسبی برای تولید این نانوالیاف است، زیرا هم انعطاف‌پذیر است و هم می‌تواند در بدن بدون ایجاد ترکیبات سمی تجزیه شود.
در همین راستا، الهام ارکان از مرکز تحقیقات دارورسانی نانو، پژوهشکده فناوری سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، به همراه یکی از همکاران خود، پژوهشی را برای بررسی امکان استفاده از نانوالیاف گلوتنی در انتقال داروی دوکسوروبیسین انجام داده است. این محققان تلاش کردند تا روشی نوین را برای دارورسانی کم‌تهاجمی از طریق پوست ارائه دهند.
برای انجام این پژوهش، ابتدا نانوالیاف از ترکیب گلوتن گندم و پلی‌وینیل الکل تولید شد. سپس این نانوالیاف با داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین ترکیب شدند تا به‌عنوان یک پچ پوستی عمل کنند. در ادامه، ویژگی‌های این نانوالیاف از طریق روش‌های مختلف، از جمله میکروسکوپ الکترونی روبشی و طیف‌سنجی فروسرخ، مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت، عملکرد این نانوالیاف در انتقال دارو و تأثیر آن بر سلول‌های سرطانی بررسی شد.
نتایج این پژوهش نشان دادند که قطر نانوالیاف تولید شده حدود 180 نانومتر است و این الیاف توانایی بالایی در حمل دارو دارند. همچنین طبق بررسی‌های انجام شده، داروی دوکسوروبیسین به‌صورت تدریجی و کنترل‌شده از این نانوالیاف آزاد می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که اثر دارو طولانی‌تر باشد و عوارض جانبی آن کاهش یابد.
آزمایش‌های انجام شده بر روی سلول‌های سرطانی سینه (MCF-7) نشان دادند که نانوالیاف گلوتنی حاوی دوکسوروبیسین تأثیر بسزایی در مهار رشد این سلول‌ها دارند. در واقع، این روش می‌تواند به‌عنوان یک جایگزین کم‌تهاجمی برای دارورسانی مستقیم به بافت سرطانی استفاده شود، بدون اینکه نیاز به تزریق وریدی یا مصرف خوراکی باشد.
اهمیت این یافته‌ها در آن است که می‌توانند راه را برای تولید پچ‌های پوستی حاوی داروهای ضدسرطان هموار کنند. پچ‌های پوستی، برخلاف تزریق‌های رایج، روشی ساده‌تر، کم‌دردتر و کارآمدتر برای انتقال دارو هستند. از آنجا که این پچ‌ها می‌توانند دارو را به‌صورت تدریجی آزاد کنند، احتمال کاهش عوارض جانبی داروهای شیمی‌درمانی نیز وجود دارد.
قابل ذکر است نتایج این مطالعه در فصلنامه «پژوهش‌های سلولی مولکولی» وابسته به انجمن زیست‌شناسی ایران منتشر شده اند. این نشریه، یکی از منابع معتبر در زمینه تحقیقات زیستی و پزشکی است و یافته‌های آن می‌توانند به توسعه روش‌های نوین درمانی کمک کنند.