آریا بانو - تسنیم /دانش‌آموزان معتقدند حتی با وجود ساختارهایی همچون مجلس و شورای دانش‌آموزی همچنان صدای آنها در نظام آموزشی کشور خاموش است؛ به بهانه روز دانش‌آموز مواردی از مطالبات آنها را مرور می کنیم.
هر سال با فرارسیدن 13 آبان که به عنوان "روز دانش‌آموز" نامگذاری شده است، نگاه‌ها به وضعیت دانش‌آموزان و مسائل آنها جلب می‌شود. در حال حاضر حدود 17 میلیون دانش‌آموز در سراسر کشور تحصیل می‌کنند که 85درصد آن‌ها در مدارس دولتی عادی حضور دارند. با این حال بسیاری از دانش‌آموزان معتقدند صدای آن‌ها در نظام آموزشی کشور کمتر شنیده می‌شود و حقوق و خواسته‌هایشان زیر سایه نمره‌محوری و تأکید بیش از حد بر آموزش‌های درسی به حاشیه رانده شده است.
به رغم تلاش‌ها برای ایجاد فضاهای مشارکتی در مدارس با استفاده از ساختارهایی همچون "شورای دانش‌آموزی" و "مجلس دانش‌آموزی" که سال‌هاست در مدارس دایر شده‌اند، این نهادها عملاً بیشتر به تشریفات بدل شده‌اند و به جای تأثیر واقعی بر مدیریت مدرسه، نقش آن‌ها در حد گزارش‌های رسانه‌ای و نمایش‌های رسمی باقی مانده است. از این‌رو، بسیاری از دانش‌آموزان می‌گویند که این ساختارها در عمل تأثیر چندانی بر بهبود وضعیت و تحقق خواسته‌های آن‌ها ندارند.

محمدصادق، دانش‌آموز پایه یازدهم از مدارس سمپاد، به تجربه خود از فضای کسل‌کننده مدارس اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما در کلاس‌های درس تنها شنونده هستیم و حس می‌کنیم در محیطی خشک و بسته همچون زندان قرار داریم که بدون توجه به نیازهایمان مجبور به تحمل آن هستیم.»
همچنین ترنم، دانش‌آموزی از یکی از مدارس دولتی عادی، از بی‌توجهی مسئولان به خواسته‌های دانش‌آموزان گلایه می‌کند و می‌گوید: «مسئولان ادعا می‌کنند که نظرات دانش‌آموزان برایشان اهمیت دارد، اما عملاً هیچ گوش شنوایی برای مسائل و درخواست‌های ما وجود ندارد و حتی کوچک‌ترین انتقاد ما با واکنش‌های سخت‌گیرانه مواجه و در نمره انضباط پایین تلافی می‌شود.»
علاوه بر این، مرتضی، دانش‌آموز پایه دوازدهم، به تجربه‌های پرفشار و سردرگمی ناشی از سیاست‌های آموزشی و مصوبات متعدد اشاره می‌کند و می‌گوید: «ما به موش آزمایشگاهی مسئولان تبدیل شده‌ایم و دائم طرح‌های جدیدی روی ما اجرا می‌شود بدون آنکه پیامدهای آن‌ها در نظر گرفته شود. مصوبه‌ کنکوری و اخبار ضد و نقیض در این زمینه، علاوه بر بی‌عدالتی برای دانش‌آموزان مدارس دولتی عادی، باعث سردرگمی و فشار روانی شدید به ما شده است.

دانش‌آموزان تنها شنونده مسئولان هستند و مسئولان حاضر نیستند که بشنوند ما چه می‌گوییم و چه می‌خواهیم. ساختار آموزشی در مدارس به طور مستقیم زندگی و آینده دانش‌آموزان را متأثر از خود می‌کند و باید نظرات آنها را درباره این ساختاری که به آنها تحمیل کرده‌اند، بشنوند.»
اگر چه علیرضا کاظمی وزیر آموزش و پرورش، روز گذشته (شنبه 12 آبان) در مراسم نمادین انتخابات شوراهای دانش‌آموزی تأکید کرد: «مدیران مدارس باید زمینه حضور مؤثر دانش‌آموزان را در فرآیندهای تصمیم‌گیری و مشارکت در فعالیت‌های مختلف مدرسه فراهم کنند و دانش‌آموزان نیز این موضوع را پیگیری کنند. رئیس شورای دانش‌آموزی باید در مراسم‌های مختلف مدرسه حضور داشته و نظرات دانش‌آموزان را منعکس کند.»
اما به نظر می‌رسد وزارت آموزش و پرورش برای تحقق این موضوع در کف مدارس باید از مدیران مدارس مطالبه‌گری کند.

به نظر می‌رسد، برگزاری جشنواره‌ها یا رتبه‌بندی سالانه برای مدارس بر اساس میزان تعامل و مشارکت دانش‌آموزان می‌تواند انگیزه‌ای برای مدیران باشد. مدارس با کسب رتبه‌های برتر در این طرح، مشوق‌هایی دریافت کنند.
وضعیت فعلی باعث شده است در نهایت، برخی دانش‌آموزان فضای مجازی را بستری برای بیان دغدغه‌های خود یافته‌اند. آن‌ها در صفحات مجازی مسئولان و در قالب کامنت، نظراتشان را اعلام می‌کنند.
آنها معتقدند مدارس به جای محیطی پرشور و حمایت‌کننده، به ساختارهایی سرد و خسته‌کننده تبدیل شده‌اند. از این رو، دانش‌آموزان و خانواده‌ها خواستار چاره‌اندیشی جدی برای احیای مدارس و ایجاد محیطی زنده و مؤثر هستند تا دانش‌آموزان بتوانند با انگیزه و نشاط در کنار یادگیری، به رشد شخصی و اجتماعی خود بپردازند.