بزرگنمايي:

آریا بانو-

«عبدالرضا فرجی‌راد» روز دوشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره وضعیت احیای برجام پس از عقب‌نشینی تروییکای اروپایی از صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: عقب‌نشینی سه کشور اروپایی و توافقات جانبی آن موجب شده شرایط برای احیای برجام مساعدتر از هفته‌های گذشته شود.

وی با اشاره به برخی تحولات روزهای اخیر اظهار کرد: آزاد شدن بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی و عراق، تلاش‌های هند برای خرید نفت ایران و افزایش جنب‌وجوش‌های آنها در توسعه بندر چابهار و برخی اخبار غیررسمی مبنی بر تلاش اروپایی‌ها برای برگزاری نشست غیررسمی درباره توافق هسته‌ای و همچنین سفر  وزیر امور خارجه ایرلند به عنوان عضو غیردائم شورای امنیت به تهران را باید نشانه‌های مثبت تلقی کرد.

به گفته این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، مجموعه این نشانه‌ها حاکی از آن است که وضعیت ایستای هفته‌های قبل در حال تغییر است و احتمالا این حرکت در هفته‌های بعد تندتر نیز خواهد شد.

آمریکا مانع صدور قطعنامه اروپا علیه ایران در شورای حکام شد

فرجی‌راد با اشاره به تلاش برخی از کشورها برای میانجیگری میان ایران و آمریکا تصریح کرد: طرف‌های سوم در هفته‌های گذشته رایزنی‌ها و تلاش‌هایی را آغاز کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان به رایزنی‌های وزیر امور خارجه قطر با مسئولان ایران و مقامات آمریکایی و تروییکای اروپایی و همچنین گفت‌وگوهای سران فرانسه و آلمان با رئیس‌جمهوری، توافق سه ماهه ایران و آژانس اشاره کرد.

وی ادامه داد: تعدیل محسوس و قابل توجه اظهارات مقامات آمریکایی در قبال ایران نیز حاکی از آن است که واشنگتن علاقه‌مند به افزایش تنش‌ها با تهران نیست و درصدد آرام کردن شرایط برای شکل‌گیری یک بستر گفت‌وگو است.

این دیپلمات پیشین درباره علل عقب‌نشینی سه کشور اروپایی از صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام خاطرنشان کرد: من مهمترین عامل در این موضوع را درخواست آمریکا از آنها می‌دانم. آنها در این باره با آمریکا در تماس بوده و مشورت کردند. در شرایط کنونی آمریکا تمایل کمتری برای صدور قطعنامه علیه ایران داشت چراکه می‌دانست صدور قطعنامه موجب افزایش تنش‌ها و احتمال نابودی برجام می‌شود و دود این مسئله در نهایت به چشم آنها خواهد رفت.

شرایط منطقه عوض شده اما لزوما به ضرر ایران نیست

فرجی‌راد با بیان اینکه صدور هر قطعنامه علیه تهران موجب افزایش تردیدهای ایران نسبت به حسن نیت اروپا و آمریکا می‌شد، ابراز داشت: دولت بایدن مایل به به توافق با ایران است ولی آنها دیگر به برجام بسنده نمی‌کنند و خواهان امتیازات بیشتری هستند. آمریکایی‌ها می‌گویند شرایط عوض شده و این تغییر شرایط، یک توافق جامع‌تر را ضروری می‌کند. این سخنی است که اخیرا وندی شرمن، به عنوان قائم مقام پیشنهادی وزارت امور خارجه در مجلس سنا مطرح کرد.

وی با بیان اینکه شرایط عوض شده اما این تغییر شرایط لزوما به ضرر ایران نیست، عنوان کرد: اگر قرار است امتیازات جدید و بیشتری داده شود، این امتیازات باید به ایران داده شود. آمریکا فکر می‌کند چون چند کشور عربی با اسرائیل روابط‌شان را عادی کردند، اسرائیل در خلیج فارس حضور رسمی یافته و احتمال توافقات سیاسی و امنیتی جدیدی میان آنها وجود دارد، شرایط به ضرر ایران است در حالی که این مسئله اشتباه است و احتمال تهدیدات در خلیج فارس را هم افزایش داده است.

این استاد ژئوپولتیک دانشگاه افزود: در مقایسه با چهار سال گذشته، نفوذ ایران در منطقه بیشتر شده، متحدان آمریکا در خلیج فارس مانند امارات و عربستان با مشکلات بیشتری مانند بحران یمن روبه‌رو هستند، روس‌ها حضور بیشتری در منطقه دارند، چینی‌ها مناسبات‌شان را با کشورهای منطقه بیشتر کرده‌اند بنابراین تغییر شرایط لزوما به سود آمریکا و ضرر ایران نیست.

تاخیر در بازگشت به برجام بیشتر به ضرر واشنگتن است تا تهران

فرجی‌راد با اشاره به مقاله اخیر سید ولی‌رضا نصر، مشاور پیشین باراک اوباما یادآور شد: افزایش تاخیر در بازگشت آمریکا به برجام بیشتر به ضرر واشنگتن است تا تهران. ایران از ادامه تحریم‌ها ضرر می‌کند ولی این مسئله موجب عقب‌نشینی ایران تا فروپاشی اقتصادش نشده است. ضمن آنکه دولت بایدن مانند دولت ترامپ نیست که بخواهد آن فشارها را اعمال کند یا درصدد درگیری نظامی با ایران باشد.

وی با تاکید بر اینکه ادامه وضع موجود احتمال افزایش تنش‌ها را بیشتر می‌کند، بیان کرد: بهرحال برجام مخالفانی در منطقه دارد که برای احیا نشدن آن و همچنین کاهش تنش میان ایران و آمریکا دست به هر اقدامی می‌زنند. در چنین شرایطی، آن کس که بیشتر ضرر می‌کند، آمریکا خواهد بود تا ایران.

به گفته سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان، احیای برجام و دستیابی به توافق میان ایران و آمریکا موجب کاهش تنش‌ها در منطقه از یکسو و فراهم آمدن فرصت و توان لازم برای واشنگتن برای رسیدگی به اولویت‌هایش می‌شود. در واقع، ادامه وضع موجود، استراتژی آمریکا را که چند روز قبل آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه مطرح کرد، زیر سوال می‌برد.

بایدن نمی‌خواهد رو در روی کنگره قرار بگیرد

فرجی‌راد با اشاره به کندی مسیر احیای برجام از سوی آمریکا گفت: یک دلیل کندی آمریکا به خاطر این است که آنها فکر می‌کنند با تداوم فشارها می‌توانند امتیاز بیشتری بگیرند. یک دلیل دیگر به خاطر گرفتاری‌های داخلی و خارجی آنها است. از طرفی کنگره خواهان گرفتن امتیازات بیشتر از ایران است و بایدن نمی‌خواهد در ابتدای کار دولتش، رو در روی نمایندگان کنگره قرار بگیرد و دچار چالش شود.

وی اضافه کرد: متحدین منطقه‌ای آمریکا یعنی اسرائیل و عربستان هم مخالف هرگونه توافقی با ایران هستند. آنها لابی‌های ثروتمند و پرنفوذی در واشنگتن دارند که چوب لای چرخ دولت بایدن قرار می‌دهند. همین مسائل موجب کندی اقدامات دولت بایدن شده است.