آریا بانو - ایسنا/ نوروز، جشن ملی و فرهنگی ایرانیان، به عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای هویت فرهنگی و تاریخی این سرزمین، از دیرباز در ادبیات فارسی و آثار شاعران بزرگ کشورمان به شکل چشمگیری حضور داشته است.
جواد روشندل -کارشناس ارشد ادبیات فارسی- در گفت‌وگو به اهمیت نوروز در ادبیات و تأثیر آن بر زندگی مردم پرداخت و به طور خاص به نقش شاعران بزرگ ایرانی در تجلیل از این جشن اشاره کرده است.
نوروز که به معنای روز نو است، نماد آغاز بهار و تجدید حیات به شمار می‌رود. این جشن کهن، نه تنها به عنوان یک روز خاص، بلکه به عنوان نماینده‌ای از امید و نوآوری در زندگی انسان‌ها در نظر گرفته می‌شود.
روشندل در این زمینه خاطرنشان کرد: نوروز به عنوان یک فرصت برای بازنگری به زندگی و آرزوهای نو عمل می‌کند. در واقع، این جشن به مردم یادآوری می‌کند که با شروع سال نو، زمان شروعی تازه برای اهداف و آرزوهای جدید است.
وی اظهار کرد: شاعران بزرگ ایرانی مانند فردوسی، حافظ، سعدی و مولانا در آثار خود به زیبایی نوروز را توصیف کرده و ابعاد مختلف آن را بررسی کرده‌اند.
این کارشناس ارشد ادبیات فارسی بیان کرد: فردوسی، شاعر بزرگ ایرانی، در شاهنامه خود به نوروز اشاره کرده و با اشعاری چون «همه‌ساله بخت تو پیروز باد، همه روزگار تو نوروز باد»، به وضوح امید و آرزوی خوشبختی را در این جشن به تصویر می‌کشد. این اشعار نمایانگر آنند که نوروز نه تنها یک جشن، بلکه نمادی از آرزوهای روشن و آینده‌ای بهتر است.

وی افزود: همچنین مولانا نیز در اشعار خود به تحولات بهاری و زیبایی‌های آن پرداخته و می‌گوید: «دی شد و بهمن گذشت، فصل بهاران رسید». این ابیات نشان‌ دهنده گذر از فصل سرد به فصل گرم و شادابی بهار هستند. در این اشعار، احساسات و تحولات طبیعی به شکلی دلنشین و شاعرانه به تصویر کشیده شده‌اند.
روشندل با اشاره به سعدی، یکی دیگر از شاعران بزرگ ایرانی، به این نکته اشاره کرد که در اشعار سعدی نیز به نوروز پرداخته شده است: «مبارک بادت این ماه و همه‌سال، همایون بادت این روز و همه روز». این اشعار به نوعی به اهمیت جشن نوروز و تأثیر آن بر زندگی مردم اشاره دارند.
وی گفت: حافظ نیز در شعر معروف خود به باد نوروزی اشاره کرده و آن را نمادی از محبت و عشق می‌داند: «ز کوی یار می‌آید نسیم باد نوروزی، از این باد آر مددخواهی چراغ دل برافروزی». این اشعار به خوبی نشان می‌دهند که نوروز فرصتی برای شادی و تجدید زندگی است.
این کارشناس ارشد ادبیات فارسی همچنین به این نکته اشاره کرد که ادبیات نوروز تنها به شعر محدود نمی‌شود و شامل نثر، داستان‌ها و نمایشنامه‌ها نیز می‌شود. نویسندگانی همچون صادق هدایت و جلال آل‌احمد در آثار خود به آداب و رسوم نوروز، تحولات اجتماعی و تأثیر این جشن بر زندگی مردم پرداخته‌اند. این نویسندگان با نگاهی عمیق به فرهنگ و آداب نوروز، سعی کرده‌اند تا تصویر دقیقی از تأثیرات این جشن بر زندگی روزمره مردم ارائه دهند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، نوروز در فرهنگ‌های محلی ایران نیز به شکل خاص خود را نشان می‌دهد.
روشندل در همین خصوص به شعرهای محلی و نغمه‌های سنتی اشاره کرد و گفت: در ایام نوروز، شعرهای محلی به وفور شنیده می‌شود. به عنوان مثال، شعر محلی مازندرانی که می‌گوید: «بورین مردم بوین که بهاره، زمین دنیا بمو امروز دباره»، نمایانگر شادی و همبستگی مردم در این ایام است. همچنین شعرهای بوشهری نیز به زیبایی این جشن را توصیف می‌کنند و به نوعی به فرهنگ محلی مردم اشاره دارند.
تأثیرات نوروز بر زندگی مردم
وی در ادامه به تأثیرات نوروز بر زندگی مردم اشاره کرده و گفت: نوروز به عنوان یک جشن ملی، تأثیرات عمیق و مثبتی بر زندگی مردم دارد. این جشن فرصتی برای تجدید حیات، ارتباط با خانواده و دوستان و همچنین یادآوری ارزش‌های فرهنگی و تاریخی است.
وی بیان کرد: نوروز به مردم کمک می‌کند تا با امید و آرزوهای جدید به سال جدید قدم بگذارند و از زندگی لذت ببرند، این جشن نه تنها به تقویت روابط اجتماعی کمک می‌کند، بلکه باعث ایجاد حس همبستگی فرهنگی در جامعه نیز می‌شود.
یکی از ویژگی‌های خاص ادبیات نوروز، پیوند عمیق آن با طبیعت و تحولات فصلی است. شاعران به زیبایی‌های طبیعت در بهار اشاره کرده و از این طریق احساسات و آرزوهای خود را به تصویر می‌کشند. موضوعاتی مانند زندگی، امید، عشق و دوستی در این اشعار به وضوح قابل مشاهده است. این ویژگی‌ها باعث می‌شود تا ادبیات نوروز به یکی از غنی‌ترین و جذاب‌ترین بخش‌های ادبیات فارسی تبدیل شود.
این کارشناس ارشد ادبیات فارسی در ادامه با تاکید بر اینکه نوروز نه تنها یک جشن ساده، بلکه یک نماد عمیق از فرهنگ و هویت ایرانیان است، بر این نکته تأکید کرد که جوانان باید با تاریخ و آداب و رسوم نوروز آشنا شوند و این ارزش‌ها را در زندگی خود حفظ کنند.
وی افزود: مطالعه شعر و ادبیات مربوط به نوروز می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا احساسات و آرزوهای خود را بهتر درک کنند و با زیبایی‌های زندگی آشنا شوند.
روشندل با بیان اینکه نسل جوان باید نوروز را با تمام زیبایی‌ها و پیام‌هایش گرامی بدارند و آن را به نسل‌های آینده منتقل کنند، گفت: نوروز، با تمام جلوه‌های زیبای خود در ادبیات فارسی، همواره یادآور امید، نوآوری و زندگی جدید است.
وی گفت: این جشن ملی نه تنها در دل مردم ایران، بلکه در آثار ادبی آنان نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و به عنوان نمادی از پیوند عمیق انسان‌ها با طبیعت و فرهنگ خود، در یاد و خاطر همگان باقی خواهد ماند.
این کارشناس ارشد ادبیات فارسی تصریح کرد: نوروز به عنوان یک جشن ملی و فرهنگی، همواره در آثار ادبی تجلی یافته و با حفظ اصالت خود به نسل‌های جدید منتقل شده است. این جشن باشکوه، با آیین‌ها و رسومات مختلف، همواره در دل مردم ایران گرامی داشته می‌شود و ادبیات فارسی نقش بسزایی در تبیین و تجلیل از این جشن ملی دارد.
وی افزود: نوروز باشکوه زیبای خود، همواره الهام‌بخش شاعران و نویسندگان بوده و خواهد بود و در آینده نیز به عنوان نماد امید و زندگی در یادها باقی خواهد ماند.
روشندل اظهار کرد: نوروز تنها یک روز خاص نیست، بلکه مجموعه‌ای از آداب و رسوم و ارزش‌هایی است که نشان‌ دهنده هویت فرهنگی و تاریخی ایرانیان است. این جشن به ما یادآوری می‌کند که طبیعت همیشه در حال تغییر و تحول است و ما نیز باید با آن هماهنگ شویم. به عنوان بخشی از این تغییر، نوروز فرصتی برای تجدید حیات و آغاز دوباره است.
وی خاطرنشان کرد: نوروز یک جشن منحصر به فرد است که در فرهنگ و ادبیات ایرانی، همواره به عنوان نمادی از زندگی، عشق و امید مورد ستایش قرار گرفته است. شاعران و نویسندگان با آثار خود به ما یادآوری می‌کنند که نوروز تنها یک روز نیست، بلکه یک فصل جدید از زندگی و یک فرصت برای تجدید امید و آرزوهاست.