بزرگنمايي:

آریا بانو - مهر / سازمان سنجش در پاسخ به اعتراض داوطلبان نسبت به تغییرات زمانی آزمون های کشوری از ارائه پیشنهادی برای برگزاری یک بار کنکور در سال خبر داده است که در صورت تصویب تغییرات زمانی به حداقل می رسد.
از سال 1399 که شیوع ویروس کرونا به اجبار شرایط برگزاری آزمون‌های کشوری از جمله کنکور سراسری، آزمون کارشناسی ارشد و آزمون دکتری را تغییر داد، آزمون‌های کشوری دستخوش تغییر در تقویم زمانی شدند. پس از آن با توجه به مصوبه قانونی که در سال 1400 برای کنکور سراسری مصوب شد، مقرر شد که کنکور سراسری دوبار در سال برگزار شود.
براساس ماده واحده «سیاست ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان متوسطه)» که در جلسه 843 مورخ 15 تیرماه 1400 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و همچنین ماده واحده «تکمیل و اصلاح موادی از سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان متوسطه) که در جلسات 855 و 863 مورخ 5 بهمن 1400 و 17 خرداد 1401 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است، مقرر شد کنکور دو بار در سال برگزار شود.
براساس ماده 2 که نمره کل در نظر گرفته شده است نمره کل آزمون اختصاصی: نمره‌کل آزمون اختصاصی، میانگین وزنی نمرات ترازشده دروس تخصصی در هرگروه آزمایشی است. این آزمون برای پذیرش در سال تحصیلی 1402 و بعد از آن در هر سال دو بار برگزار و نتیجه آن حداکثر برای دو سال و صرفاً برای همان گروه آزمایشی متقاضی معتبر است. نمره‌کل سابقه تحصیلی نیز شامل میانگین وزنی نمرات تراز شده سابقه تحصیلی دروس عمومی و تخصصی است.
در تبصره 1 این ماده عنوان شده است: عناوین و ضرایب دروس آزمون اختصاصی و سابقه تحصیلی در هر یک از گروه‌های آزمایشی توسط شورای سنجش و پذیرش دانشجو تعیین و هر سه سال قابل بازنگری خواهد بود و حداقل دوسال قبل از اجرا باید اطلاع رسانی عمومی شود و زیرگروه‌ها برای پذیرش از سال تحصیلی 1402 و بعد از آن، در هر گروه آزمایشی حذف می‌شود.
بنابراین علاوه بر اینکه کنکور سراسری باید دو بار در سال برگزار شود و دو سال هم نمره داوطلب معتبر است، علاوه بر آن حداقل دو سال قبل باید ضرایب دروس اطلاع رسانی شود.
کنکور سراسری سال 1402 در دو بازه زمانی دی ماه 1401 و تیرماه 1402 برگزار شد و پس از آن به دلیل برگزاری کنکور در دو نوبت در سال، آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی از بهار به زمستان تغییر فصل دادند. پس از آن کنکور سراسری سال 1403 در دو نوبت اردیبهشت ماه و تیرماه سال 1403 برگزار شد.
همین امر باعث شد که باز هم کنکورهای تحصیلات تکمیلی از جمله کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی به زمستان بروند. این در حالی است که پیش از این آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی فقط در زمان کرونا با تغییر زمانی مواجه شده بودند و پیش از آن در اردیبهشت ماه برگزار می‌شدند و کنکور سراسری نیز در تیرماه برگزار می‌شد.
تغییرات فصلی و زمانی و مشکلات برنامه ریزی داوطلبان آزمون‌ها
مساله اصلی این است که داوطلبان باید از یک سال قبل در جریان تغییرات زمانی و تقویم آزمون‌ها باشند اما با وجود اینکه برای کنکورهای کشوری اطلاع رسانی از سال قبل صورت می‌گیرد این تلاطم و تغییرات فصلی و زمانی، برنامه ریزی داوطلبان را با مشکل مواجه می‌کند.
در زمستان سال 1403 که دو آزمون کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی در ابتدای اسفند برگزار شد، بخشی از داوطلبان با تشکیل کارزارهایی مخالفت خود را با زمان برگزاری این آزمون‌ها اعلام کردند. داوطلبان معتقد بودند مشکلات رفت و آمد و حاضر شدن در جلسه آزمون در زمستان به مراتب بیشتر است و با توجه به شرایط آب و هوایی بسیاری از مناطق کشور درگیر مشکلات ناشی از سرما و برف هستند.
پیش از این هم قبل از دوران کرونا که یک بار آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری در زمستان برگزار شده بود، داوطلبان به این موضوع معترض شدند و در همان زمان مسئولان وقت تاکید کردند که با نظرسنجی‌های صورت گرفته مقرر شده است که دیگر در زمستان آزمون‌های کشوری برگزار نشود تا مشکلات ناخواسته و تغییرات آب و هوایی لطمه‌ای به شرایط داوطلبان نزند.
ضمن اینکه سازمان سنجش آموزش کشور به عنوان متولی و مجری آزمون‌های کشوری با محدودیت‌های زمانی از جمله برنامه ریزی برای آغاز سال تحصیلی، ماه مبارک رمضان، ترافیک برگزاری آزمون‌ها و … مواجه است. بارها از سوی مسئولان سنجش عنوان شده است که تقریباً در هر ماه یک آزمون برگزار می‌شود و آزمون‌ها تنها محدود به سه کنکور کشوری نیستند.
با توجه به این مساله دکتر رضا محمدی معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس سازمان سنجش آموزش کشور در پاسخ به دغدغه داوطلبان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پیشنهاد سازمان سنجش آموزش کشور به شورای عالی انقلاب فرهنگی این بوده است که کنکور سراسری یک بار در سال برگزار شود و برای همان سال اعتبار داشته باشد چراکه یکی از چالش‌های مهمی که اکنون سازمان سنجش با آن مواجه است بحث اعتبار دو ساله آزمون است.
رئیس سازمان سنجش خاطرنشان کرد: امیدوارم در نهایت این پیشنهاد سازمان سنجش مورد موافقت قرار گیرد که آزمون سراسری یک بار در سال برگزار شود و اعتبار یک ساله آزمون مصوب شود تا چالش‌هایی که برای داوطلبان، خانواده‌ها و سازمان سنجش ایجاد شده است، مرتفع شود.
وی درباره احتمال برگزاری یک بار در سال کنکور سراسری و تغییر زمان بندی آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری نیز گفت: در حال بررسی هستیم که امیدواریم وقتی موضوع برگزاری یک بار در سال کنکور سراسری به تصویب رسید و به سازمان سنجش ابلاغ شد، زمان برگزاری آزمون‌های کارشناسی ارشد و دکتری را نیز تغییر بدهیم.
نکته مورد توجه در این زمینه این است که کنکور سراسری سال 1404 با تغییر مواجه نمی‌شود چرا که برنامه ریزی برای این کنکور از هم اکنون انجام شده است و کنکور سراسری سال 1404 در اردیبهشت ماه و تیرماه سال 1404 برگزار می‌شود، همچنین آزمون کارشناسی ارشد و دکتری سال 1404 نیز در اسفندماه 1403 برگزار شده‌اند و تغییرات آزمون‌ها به سال 1404 نمی‌رسد.
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور همچنین تاکید کرد: در حال حاضر هر آزمون سراسری برای دو سال اعتبار دارد. ما اعلام کردیم که این موضوع چالش‌هایی ایجاد می‌کند و پیشنهاد دادیم که مدت اعتبار به یک سال کاهش یابد. علاوه بر این، به‌جای برگزاری آزمون سراسری در دو نوبت، تنها یک بار آزمون برگزار شود. این پیشنهاد در جلسات ستادهای علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی با اجماع پذیرفته شده و در انتظار طی مسیر برای تصویب نهایی هستیم.
چالش اعتبار دو ساله نمره آزمون سراسری برای تعیین تراز داوطلبان
اما چالش اعتبار دو ساله برای نمره آزمون سراسری بازهم به قانون مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی بازمی گردد. با توجه به این قانون «سهم نمره سابقه تحصیلی برای سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی در رشته‌های پرمتقاضی در سال تحصیلی 1402- 1403 فقط پایه دوازدهم به میزان 40 درصد با تأثیر قطعی، برای سال تحصیلی 1403-1404 فقط پایه دوازدهم به میزان 50 درصد با تأثیر قطعی، برای سال تحصیلی 1404 - 1405 فقط پایه یازدهم و دوازدهم به میزان 60 درصد با تأثیر قطعی و برای سال تحصیلی 1405 - 1406 و بعد از آن پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم به میزان 60 درصد با تأثیر قطعی در نمره کل نهایی خواهد بود.»
البته که این مصوبه تغییراتی داشته است و با تصویب شورای عالی آموزش و پرورش، پشت کنکوری‌های 1403 و قبل از آن، نیازی به ترمیم نمره یا ایجاد سابقه برای پایه یازدهم ندارند و سهم تأثیر 60 درصدی سوابق تحصیلی آنها صرفاً بر اساس سوابق پایه دوازدهم محاسبه خواهد شد.
اما چالش اصلی باقی ماندن اعتبار دو ساله نمره آزمون اختصاصی یا کنکور این است که وقتی در یک سال سهم کنکور از نمره کل کم می‌شود تراز آن با نمره بدست آمده از کنکور در سال بعد متفاوت خواهد بود و همین بر نمره و تراز کنکور داوطلب تأثیر می‌گذارد و مشکلات زیادی را برای تراز بندی داوطلبان کنکور ایجاد کرده است.
در واقع یک نمره کل که شامل نمره کنکور و سوابق تحصیلی با درصد مشخص است در یک سال یک نمره خواهد بود اما برای سال بعد همان نمره کنکور با سوابق تحصیلی با درصد متفاوت یک نمره کل دیگر خواهد بود و این مساله برای تراز نمره داوطلب مشکل ایجاد می‌شود.
براساس اعلام سازمان سنجش در اطلاعیه ثبت نام نوبت اول کنکور 1404؛ برای پذیرش در سال 1404 نمره کل نهایی مربوط به گروه آزمایشی درخواستی متقاضی طبق بندهای 2 و 3 ماده 3 مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، از ترکیب بیشترین نمره کل آزمون اختصاصی در نوبت‌های آزمون اختصاصی دارای اعتبار گروه درخواستی و نمره کل سابقه تحصیلی گروه درخواستی (میانگین وزنی نمرات تراز شده سابقه تحصیلی دروس عمومی و تخصصی طبق بند 2-2 مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی) ساخته می‌شود و ملاک علمی برای پذیرش متقاضیان برای ورود به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، نمره کل نهایی مربوط به سال پذیرش دانشجو است.
(با توجه به تغییر ضرایب و میزان تأثیر سوابق تحصیلی در سال 1404 نمره کل نهایی متقاضیان حاضر در جلسه آزمون سراسری سال 1403 برای پذیرش در سال 1404 تغییر می‌کند). رتبه در سهمیه و رتبه کشوری بر اساس نمره کل نهایی ساخته می‌شود. بیشترین نمره کل آزمون اختصاصی مربوط به دو یا چند نوبت آزمون اختصاصی هر سال در کارنامه متقاضیان که در مرداد ماه برای انتخاب رشته همان سال در اختیار آنان قرار می‌گیرد، اطلاع رسانی می‌شود.
از همین رو این چالش با اعتبار یک ساله نمره تاحدی برطرف می‌شود.
نوبت‌های اردیبهشت و تیر کنکور؛ داوطلبان را 3 ماه در استرس آزمون نگه می‌دارد
قانون مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی برای برگزاری دوبار در سال کنکور به این موضوع تاکید دارد که برگزاری دوباره یک آزمون فشار و استرس بر دانش‌آموزان را کاهش می‌دهد اما از سوی دیگر به دلیل برگزاری امتحانات نهایی در خردادماه، زمان بندی دو بار در سال در اردیبهشت و تیرماه موجب فشار بیشتر بر روی دانش‌آموزان می‌شود چرا که به طور عملی داوطلبان سه ماه در استرس آزمون بسر می‌برند.
همچنین آزمون‌های ترمیم معدل که برای گروهی از داوطلبان در نظر گرفته شده است لزوم برنامه ریزی و زمان بندی مناسب را برای داوطلبان دو چندان می‌کند. از همین رو نیاز است که اگر قرار است تغییرات زمانی به کنکورهای سال 1405 برسد باید از هم اکنون برنامه ریزی دقیقی براساس مصوبات قانونی صورت گیرد تا داوطلبان زودتر از آن مطلع شوند.
تغییرات کنکوری و زمان‌بندی آزمون‌های کشوری جدا از ایجاد تنش برای داوطلبان و خانواده‌های آنها موضوعی است که در این چند سال اخیر برنامه ریزی های دانشگاه‌ها را هم تحت تأثیر خود قرار داده است چرا که بخشی از دانشگاه‌ها به عنوان عوامل اجرای آزمون‌ها با سازمان سنجش همکاری می‌کنند و از همین رو این تغییرات می‌تواند شرایط را به گونه دیگری رقم بزند.