آریا بانو - رکوردشکنی گرما، بلایای طبیعی، آلودگی‌های زیست‌محیطی و گسترش بیماری‌های عفونی، همگی از پیامدهای مخاطره‌آمیز تغییرات آب‌وهوایی هستند و کارشناسان هشدار می‌دهند این وضعیت، تهدیدی گسترده و روزافزون برای سلامت انسان‌ها در سراسر جهان است.

آخرین دور از مذاکرات آب و هوایی سازمان ملل (کاپ29) امروز (دوشنبه) در حالی آغاز می‌شود که انتظار می‌رود امسال (2024) گرم ترین سال ثبت شده در تاریخ باشد.
مذاکرات کاپ29 در آذربایجان برگزار می‌شود و این در حالی است که جهان همچنان به انتشار سطوح فزاینده سوخت‌های فسیلی ادامه می‌دهد حتی در شرایطی که بسیاری از کشورها بر اثر سیل‌های ویرانگر، خشکسالی، امواج گرما و طوفان آسیب‌های بی‌سابقه و جبران‌ناپذیر دیده‌اند.
در همین حال، سازمان جهانی بهداشت (WHO) اخیرا هشدار داد: تغییرات آب و هوایی ما را بیمار می‌کند و اقدام فوری در این زمینه، یک موضوع حیاتی است.
در ادامه به نقل از نشریه تخصصی «مدیکال اکسپرس»، برخی از اثرات نامطلوبی که گرم شدن کره زمین بر سلامت ما خواهد گذاشت، آورده شده است.
گرمای شدید
ناظر آب و هوای اتحادیه اروپا اخیرا گفته است سال 2024 از سال گذشته پیشی خواهد گرفت و به گرم ترین سال ثبت شده در تاریخ تبدیل خواهد شد. همچنین انتظار می‌رود این اولین سالی باشد که بیش از 1.5 درجه سانتیگراد گرم‌تر از میانگین دوران پیش‌صنعتی 1850-1900 باشد.
طبق آخرین گزارش این گروه، از 15 روشی که تغییرات آب و هوایی بر سلامتی تأثیر می‌گذارد، اکنون 10 مورد به رکوردهای جدیدی رسیده‌اند.

در این گزارش آمده است تعداد افراد بالای 65 سال که بر اثر گرما جان خود را از دست داده‌اند از دهه 1990 تا کنون 167 درصد افزایش یافته است که تنها یکی از بالاترین رکوردهای اخیر است.
گرمای شدید منجر به خطرات سلامتی متعددی مانند اختلالات کلیوی، سکته مغزی، پیامدهای نامطلوب بارداری، بیماری‌های قلبی عروقی و تنفسی، نارسایی اندام‌ها و در نهایت مرگ می‌شود.
«جنی میلر»، مدیر اجرایی اتحادیه جهانی آب و هوا و سلامت در این باره گفت: امسال بر تاثیرات رو به رشد گرم شدن آب و هوا بر سلامت، رفاه و حتی جان مردم تاکید می‌شود.
او به گرمای شدید هند که منجر به مرگ 700 نفر و بیش از 40 هزار مورد گرمازدگی شد، باران‌های شدید که باعث فروریختن یک سد در نیجریه شد و جان 320 نفر را گرفت و 48 ایالت از 50 ایالت آمریکا که خشکسالی را تجربه می‌کنند، اشاره کرد.
در همین حال، نیروهای امدادی در اسپانیا همچنان در حال انجام عملیات امدادی در مناطقی هستند که اخیرا گرفتار سیلی ویرانگر شده است، در حالی که بخش‌هایی از ایالات متحده و کوبا نیز پس از طوفان‌های اخیر تحت تاثیر قرار گرفتند.
همچنین انتظار می‌رود خشکسالی، سیل و دیگر بلایای آب و هوایی به محصولات زراعی جهانی خسارت بزنند و منجر به افزایش گرسنگی در بسیاری از مناطق شوند.

آلودگی هوا
تقریباً همه - 99 درصد - از جمعیت جهان هوایی تنفس می‌کنند که فراتر از دستورالعمل‌های سازمان جهانی بهداشت برای آلودگی هوا است.
مشخص شده است که این آلودگی خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی، سکته‌های مغزی، بیماری‌های قلبی، سرطان ریه، دیابت و سایر مشکلات سلامتی را افزایش می‌دهد و تهدیدی است که با تنباکو مقایسه شده است.
به گفته سازمان جهانی بهداشت، تقریباً هفت میلیون مرگ زودرس در سال با آلودگی هوا مرتبط است.
همین هفته گذشته، دومین شهر بزرگ پاکستان یعنی «لاهور»، آلودگی هوا را 40 برابر سطحی که سازمان جهانی بهداشت آن را قابل قبول ارزیابی کرده بود، ثبت کرد.
با این حال، گزارش Lancet Countdown نشان داد که مرگ و میر ناشی از آلودگی هوای ناشی از سوخت‌های فسیلی از سال 2016 تا 2021 تقریباً هفت درصد کاهش یافته است که عمدتاً به دلیل تلاش‌ها برای کاهش آلودگی ناشی از سوزاندن زغال سنگ است.
بیماری‌های عفونی
تغییر اقلیم به این معنی است که پشه‌ها، پرندگان و پستانداران فراتر از زیستگاه‌های قبلی خود پرسه می‌زنند و این وضعیت می‌تواند بیماری‌های عفونی را گسترش دهد.

دنگی، چیکونگونیا، زیکا، ویروس نیل غربی و مالاریا همگی بیماری‌هایی هستند که از طریق پشه‌ها منتقل می‌شوند و می‌توانند در جهانی گرم‌تر، گسترش یابند.
به گفته کارشناسان، تغییرات آب و هوایی از دو طریق بر سلامت افراد تأثیر می گذارد:
با تغییر در شدت یا فراوانی مشکلات سلامتی که افراد در حال حاضر با آن مواجه هستند با ایجاد مشکلات بهداشتی جدید یا پیش‌بینی نشده در افراد طوفان و سیل باعث ایجاد آب راکد می‌شود که محلی مناسبی برای تکثیر پشه‌هاست و همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های منتقله از طریق آب مانند وبا، حصبه و اسهال را افزایش می‌دهد.
بحران آب و هوا، نابرابری جهانی در حوزه بهداشت را تشدید خواهد کرد و آسیب پذیرترین جوامع بدون شک از این وضعیت بیشترین لطمه را خواهند خورد.
مناطقی مانند آفریقا و جنوب آسیا به دلیل منابع محدود مانند زیرساخت‌ها و تجهیزات پزشکی ضروری به ویژه در برابر تأثیرات تغییرات آب و هوایی، آسیب‌پذیر خواهند بود.
تغییرات اقلیمی می‌تواند با ایجاد دگرگونی در فراوانی یا شدت حوادث شدید آب و هوایی و انتشار آفات و بیماری‌های خاص، بر سلامت و رفاه افراد تأثیر چشمگیر بگذارد.