بزرگنمايي:

آریا بانو - معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: ضلع چهارم در کاهش تلفات جاده‌ای و تصادفات، خودرو و ایمنی خودرو است. بار‌ها گفته‌ام که امیدی به خودروسازان ندارم و کسی هم حریف آنها نمی‌شود. بیش از 60 درصد مرگ‌های تصادفات سرصحنه اتفاق می‌افتد و با برخورد دو خودرو تعداد زیادی انسان جان خود را از دست می‌دهد؛ اینقدر ایمنی خودرو‌ها ضعیف است که افراد سرصحنه از بین می‌روند. در حوزه موتورسیکلت‌ها هم اوضاع همین است به طوری که 12 میلیون و 300 هزار موتورسیکلت فرسوده داریم.

ضعف در قوانین راهنمایی و رانندگی، اجرای پزشکی خانواده برای 30 میلیون ایرانی در سال جاری، اعمال اشد مجازات برای سقط‌های غیرقانونی در مراکز پزشکی، استفاده از دورا پزشکی در برنامه پزشکی خانواده و ... از جمله مهم‌ترین مباحثی بود که معاون بهداشت وزارت بهداشت در نشستی خبری در آستانه هفته سلامت به تشریح آن پرداخت.
دکتر علیرضا رئیسی در نشست خبری هفته سلامت که با شعار سرآغازی سلامت – آینده‌ای سرآمد؛ برگزار می‌شود، درباره پویش نه به تصادف که از اسفندماه و تا پانزدهم فروردین ماه امسال برگزار شد، اظهار کرد: در برگزاری این پویش انتظار آن بود که توجه مردم و مسئولان به این موضوع را جلب کنیم. برای کاهش آمار مرگ‌ومیر و تصادفات چهار ضلع وجود دارد ضلع اول کیفیت جاده‌هاست. در همین راستا باید گفت که در کشور ما بیش از 3000 نقطه حادثه‌خیز داریم که باید اصلاح شود. در این پویش تلاش شد تا مسئولان امر به این موضوع توجه کنند چرا که 30 درصد فوتی‌های تصادفات سرصحنه اتفاق می‌افتد.
وی ادامه داد: ضلع دیگر بحث قوانین و مقررات است. جرائم رانندگی در کشور ما بازدارنده نیست و در این زمینه ضعف داریم. قوانین اصلا بازدارنده نیست؛ این در حالی است که در دنیا جرائم رانندگی بسیار سنگین است. اگر جرائم بازدارنده باشد میزان تخلفات هم کاهش می‌یابد.
معاون بهداشت وزارت بهداشت، اطلاع‌رسانی و فرهنگ ترافیک را ضلع سوم موضوع کاهش مرگ‌ومیر و تلفات جاده‌ای عنوان کرد و گفت: از نظر من پویش ملی نه به تصادف بیشتر برای آگاه کردن مسئولان از نواقص موجود بود چرا که سالانه 20 هزار جوان در جاده‌ها از بین می‌روند.
وی ادامه داد: در پویش ملی «نه به تصادف» اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت در نظر گرفته‌ایم. در برنامه بلندمدت که تا پایان این دولت در نظر گرفته شده، باید نگاه کنیم و ببینیم که چه مقدار تصادفات و مرگ‌ومیر کم شده است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: ضلع چهارم در کاهش تلفات جاده‌ای و تصادفات، خودرو و ایمنی خودرو است. بار‌ها گفته‌ام که امیدی به خودروسازان ندارم و کسی هم حریف آنها نمی‌شود. بیش از 60 درصد مرگ‌های تصادفات سرصحنه اتفاق می‌افتد و با برخورد دو خودرو تعداد زیادی انسان جان خود را از دست می‌دهد؛ اینقدر ایمنی خودرو‌ها ضعیف است که افراد سرصحنه از بین می‌روند. در حوزه موتورسیکلت‌ها هم اوضاع همین است به طوری که 12 میلیون و 300 هزار موتورسیکلت فرسوده داریم.
رئیسی در بخش دیگری از این نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع اظهار کرد: این برنامه در استان‌های فارس و مازندران، روستا‌ها و شهر‌های زیر 20 هزار نفر شروع شده بود. البته تاکید می‌کنم که هنوز در هیچ نقطه‌ای از کشور پزشکی خانواده به طور کامل اجرا نشده است و این برنامه حتی باید بازتعریف شده و نگاه جدیدی به آن داشته باشیم.
وی در این باره به نظام شبکه بهداشت و درمان کشور اشاره کرد و گفت: شبکه سه جز دارد؛ بهداشت که خط اول آن است، مطب‌ها و کلینیک‌های تخصصی که سطح دوم است و بیمارستان‌ها که سطح سوم هستند؛ بنابراین از این به بعد زمانی که از شبکه صحبت می‌کنیم تنها نباید به بهداشت توجه شود. بلکه باید سه سطح را در نظر بگیریم. باز هم تاکید می‌کنم که تاکنون موفق به اجرای پزشکی خانواده نشده‌ایم و الان قرار است پزشکی خانواده در بستر شبکه آغاز شود، یعنی سطوح دوم و سوم هم درگیر آن باشد.
وی اظهار کرد: امسال در فاز اول اجرای برنامه پزشکی خانواده این فرآیند برای 30 میلیون جمعیت روستایی و شهری زیر 20 هزار نفر اجرا و کامل می‌شود. در همین راستا دو استان فارس و مازندران هم باید تعیین تکلیف شوند. نمی‌شود که اجرای برنامه در این دو استان ناقص پیش رود؛ بنابراین باید سطوح دوم و سوم خدمات در این دو استان مرتبط شود.
وی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره موانع اجرای برنامه پزشکی خانواده گفت: پزشکی خانواده یک نوع تغییر رفتار است و بنابراین مقاومت اجتماعی در مقابل اجرای آن بالا خواهد بود. از طرف دیگر خدمات سلامت در کشور ما در مقایسه با سایر کشور‌ها ارزان است و نامناسب بودن تعرفه‌ها یکی از موانع خواهد بود. پراکنده بودن اعتبارات در حوزه سلامت، عدم پرداخت عادلانه در سطح ارائه دهندگان خدمات، تعارض منافع و عدم اعتماد به اجرای برخی طرح‌ها از دیگر موانع اجرای این برنامه خواهد بود. همچنین پایداری منابع شرط مهمی برای اجرای برنامه پزشکی خانواده خواهد بود.
وی درباره نحوه پرداخت مردم در قالب اجرای برنامه پزشکی خانواده و نظام ارجاع نیز تصریح کرد: قانون برنامه هفتم توسعه تاکید دارد افرادی که از طریق نظام ارجاع به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند در بخش پاراکلینیک و داروخانه حدود 15 درصد فرانشیز بپردازند. این در حالی است که فرانشیز پرداختی اکنون در این حوزه 30 درصد است. افرادی که خارج از نظام ارجاع می‌آیند باید 100 درصد پرداختی داشته باشند. در حوزه بستری هم افرادی که از مسیر ارجاع به مراکز درمانی می‌آیند فرانشیز آنها در بخش دولتی صفر است، اما خارج از نظام ارجاع باید 100 درصد پرداختی داشته باشند. البته این موارد در قانون تاکید شده و برای اجرای آن باید تصمیم‌گیری کرد.
رئیسی همچنین از غربالگری سه سرطان پستان، دهانه رحم و دستگاه گوارش در قالب اجرای برنامه پزشکی خانواده خبر داد.
وی تاکید کرد که در بحث پزشک خانواده از دوراپزشکی و تله مدیسین استفاده خواهد شد.
وی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره شیوع سرخک نیز تصریح کرد: سرخک یکی از بیماری‌های واگیردار است که به سرعت می‌تواند شیوع یابد. پوشش واکسیناسیون کشور در حال حاضر 95 تا 98 درصد است. البته سه کشور افغانستان، پاکستان و عراق که در همسایگی ما قرار دارند پوشش واکسیناسیون‌شان پایین است و طبیعتا شیوع سرخک در آنها بالاست. هرساله تعدادی از موارد سرخک در همه جای دنیا رخ می‌دهد. ایران جزو اولین کشور‌هایی در منطقه است که توانسته سرخک را مهار کند. اما با این وجود به دلایلی که عنوان کردم هر ساله ممکن است در استان‌های مختلف تعدادی موارد سرخک را داشته باشیم. در سال 1403 حدود 673 مورد سرخک در کشور شناسایی شد که مجبور شدیم 56 هزار واکسن در مناطق شناسایی شده تزریق کنیم چرا که نباید زنجیره واکسیناسیون شکسته شود. کشور ما تنها کشوری است که در بحث واکسن و پیشگیری به ملیت نگاه نمی‌کند و واکسن و خدمات اولیه را رایگان ارائه می‌دهد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در پاسخ به سوالی درباره آلودگی هوا نیز اظهار کرد: آلودگی هوا از جمله مباحثی بود که وزیر از ابتدا بسیار بر آن تاکید داشت و موضوع در جلسات دولت هم مطرح شده است. سالانه بالای 40 هزار مرگ در کشور به دلیل آلودگی هوا داریم و هزینه آلودگی هوا در کشور بالای 12 هزار میلیارد دلار است؛ بنابراین باید به عنوان موضوع اصلی حوزه سلامت قرار گیرد. البته تاکید می‌کنم که حدود 20 تا 25 درصد حوزه سلامت با وزارت بهداشت است؛ بنا به موضوع‌های اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر در سلامت باید گفت که 75 یا 80 درصد مباحث سلامت مربوط به خارج از وزارت بهداشت است و سایر دستگاه‌ها نیز باید پای کار بیایند.
وی اضافه کرد: درهمین راستا رئیس جمهور به شدت پیگیر انرژی پاک است. در همین راستا هم پنل‌های خورشیدی به گمرک رسیده‌اند. در حوزه آلودگی هوا بحث ریزگرد‌ها هم مطرح است که البته بخش زیادی از آن از کشور‌های همسایه وارد می‌شود که این موضوع نیاز به کار بین‌المللی دارد.
وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره مصرف مکمل‌ها نیز تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که پرداخت از جیب مردم را بالا برده همین ویتامین‌ها و مکمل‌ها هستند. در این باره باید گفت که هزینه سلامت افزایش یافته و هزینه دارو‌ها بالا رفته است بنابراین اگر قرار باشد بیمه‌ها پوشش‌های بیشتری داشته باشند پیشنهاد من آن است که بحث آموزش، پیشگیری و همچنین پرداختی از جیب مردم در حوزه دارو را پوشش بیشتری دهند چرا که اکنون در بحث پوشش بیمه‌ها بسیار ضعف داریم.
رئیسی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره آمار خودکشی نیز گفت: آمار خودکشی در کشور ما از میانگین دنیا پایین‌تر است. یکی از اقدامات بزرگ در این زمینه حضور کارشناس بهداشت روان در نظام شبکه است، اما در موضوع خودکشی مهم ریشه‌یابی علت اقدام به این موضوع است. مباحثی مانند بیکاری، بی‌سوادی، مسائل اقتصادی و ... زمینه‌ساز سایکوز هستند. در مجموع در مراکز جامع سلامت کارشناس سلامت روان مستقر است که آمار قابل توجهی از افرادی که افکار خودکشی داشته‌اند را مورد مشورت قرار داده‌اند. همچنین مراکز سراج هم در سطح کشور فعالند که بنا داریم آنها را توسعه داده و در شبکه ادغام شوند. موضوع دیگر نیز آن است که تعداد تخت‌های بستری در حوزه روانپزشکی کم است که باید در این زمینه کار شود.
معاون بهداشت وزیر بهداشت در ادامه در پاسخ به سوال ایسنا درباره برنامه‌های جوانی جمعیت و برنامه وزارت بهداشت برای اجرای طرح «نفس» اظهار کرد: سقط جنین به سه دسته تقسیم می‌شود؛ سقط جنین فیزیولوژیک یا خود به خودی، سقط جنین قانونی که طی غربالگری اختلالی تشخیص داده می‌شود که با بررسی‌های دقیق مجوز سقط صادر می‌شود و معمولا عدد آن زیر 10 هزار سقط در سال است و همچنین سقط غیرقانونی. اشکال آن است که تصور می‌شود وزارت بهداشت باید جلوی سقط‌های غیرقانونی را هم بگیرد؛ این در حالی است که این سقط‌ها در خانه‌ها انجام می‌شود؛ جایی که وزارت بهداشت به آن دسترسی ندارد. البته دارو‌های سقط جنین در فضای مجازی هم بسیار مشکل‌زا هستند. چنانچه سقط غیرقانونی در مرکز پزشکی رخ دهد با اشد مجازات روبه‌رو خواهد بود و به مراکز قانونی هم معرفی می‌شوند. همچنین باید گفت که بالای 90 درصد سقط‌های غیرقانونی در خانواده‌های نرمال و طبیعی دارد اتفاق می‌افتد.
وی درباره طرح «نفس» گفت: عده‌ای ممکن است به انجام سقط مردد باشند. در همین راستا کارشناسان آموزش دیده در مراکز مستقر شدند و بسیج هم در این زمینه کمک کرد، کارشناسان به این افراد مشورت می‌دهند و بسیار هم در منصرف کردن خانواده برای سقط جنین موفق عمل کرده‌اند.
وی گفت: در مورد حوزه جمعیت وزارت بهداشت به تنهایی نمی‌تواند کار کند چرا که مباحث اقتصادی، اجتماعی زیادی در این زمینه موثر هستند و همه ارگان‌ها باید پای کار بیایند. دنیا هم تجاربی دارد که لازم است از تجارب دنیا هم در این زمینه استفاده شود.
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره تغذیه و نقش آن در سلامت گفت: تغذیه درصد بزرگی از سلامت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بحث سوتغذیه، سبک زندگی، فست‌فود‌ها با ارزش غذایی پایین بسیار مهم است. در رابطه با تغذیه چند کار انجام داده‌ایم؛ کتابی به نام پاسخ به باور‌های غلط تغذیه‌ای منتشر کرده‌ایم. همچنین سبد غذایی استاندارد برای وزارت رفاه تعریف کرده‌ایم که برای مادران باردار و کودکان در نظر گرفته شود. تغذیه جزو عوامل خطر ردیف دوم است و بسیاری از بیماری‌ها از جمله فشار خون و بیماری‌های قلبی عروقی با تغذیه مرتبط هستند. 55 درصد افراد بالای 17 سال کشور افزایش وزن دارند و بسیاری از سرطان‌ها با تغذیه در ارتباط است. امسال در این قضیه بسیار کار خواهیم کرد و بر خود مراقبتی تاکید داریم.
وی ادامه داد: سرانه مصرف گوشت باید حدود 70 گرم باشد که در کشور ما به زیر 37 گرم رسیده است. این موضوع شاخص مهمی است و باید برای جایگزین‌های آن پیشنهاد دهیم. همچنین تقریبا کمتر از یک چهارم میانگین جهانی، مصرف لبنیات داریم که رقم بسیار پایینی است و دلایل مختلفی از قیمت گرفته تا ذائقه مردم، دارد.
وی در ادامه صحبت‌هایش به بحث سواد سلامت و اهمیت آن تاکید کرد و گفت: در آینده‌ای نزدیک بحث هوش مصنوعی در همه ابعاد زندگی مردم رسوخ پیدا خواهد کرد. هوش مصنوعی هرچند که در حوزه سلامت بسیار کمک کننده است، اما نمی‌تواند نسخه‌نویسی کند. در مجموع هوش مصنوعی ابزار بسیار خوبی برای کمک به تشخیص و پاراکلینیک خواهد بود