بزرگنمايي:

آریا بانو - 73 سال از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت میگذرد ولی هنوز برخی معتقدند که شاید تعلق نفت به مردم در حد یک شعار باشد.

29 اسفند هر سال یاد آور روز فرخنده ای در تاریخ کشور ما است ، از آن مناسب هایی است که برای هر ایرانی ، دوست داراستقلال در کشور حایز اهمیت زیادی است . در این روز قانون ملی‌شدن صنعت نفت با تلاش دولت دکتر مصدق به تایید نهایی مجلس سنا در حکومت پهلوی رسیده است . این قانون در 24 اسفند در مجلس شورای ملی تصویب می شود و 5 روز بعد از آن و تنها یک روز مانده به آغاز سال 1330 در مجلس سنا به شکلی قانون قطعی درمی آید.
متن قانون ملی شدن صنعت نفت چه بود؟
در متن پیشنهادی تصویب شده کمیسیون مخصوص نفت در مجلس شورای ملی ایران آمده است:
به‌ نام سعادت ملت ایران و به‌منظور کمک به تأمین صلح جهانی، امضاکنندگان ذیل پیشنهاد می‌نماییم که صنعت نفت ایران در تمام مناطق کشور بدون استثناء ملی اعلام شود؛ یعنی تمام عملیات اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری در دست دولت قرارگیرد.
هدف قانون ملی شدن صنعت نفت
هدف از تصویب این قانون ؛ پایان دادن به تسلط شرکت‌های خارجی بر منابع نفتی ایران و بازگرداندن کنترل این منابع به دولت ایران است تا افزایش سهم ایران از درآمدهای نفتی و استفاده از این منابع برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را به دنبال داشته باشد.
پیشینه تاریخی
پیش از ملی شدن صنعت نفت، شرکت نفت ایران و انگلیس که بعدها به بریتیش پترولیوم یا BP تغییر نام داد، کنترل عمده‌ای بر استخراج و فروش نفت ایران داشت. این شرکت بر اساس قراردادهایی که در اوایل قرن بیستم منعقد شده بود، سهم عمده‌ای از درآمدهای نفتی ایران را به خود اختصاص می‌داد.
پیامدهای قانون ملی شدن صنعت نفت
ملی شدن صنعت نفت به تنش‌های سیاسی و اقتصادی بین ایران و بریتانیا منجر شد. بریتانیا به این اقدام اعتراض کرد و در نهایت به تحریم نفتی ایران و طرح دعوی در دادگاه بین‌المللی لاهه منجر شد. این بحران به کودتای 28 مرداد 1332 و سرنگونی دولت مصدق انجامید.
73سال بعد؛ نفت متعلق به مردم نیست
اما بعد از 73 سال از تاریخ تصویب ملی شدن صنعت نفت امسال شاهد اظهار نظری عجیب از سوی یکی از چهره های شناخته شده عرصه سیاسی در این ارتباط بودیم . مصطفی میر سلیم چهره ای است که از لحاظ سیاسی جزو اصولگرایان تعریف میشود و وابستگی سیاسی به حزب موتلفه اسلامی دارد، بعضا اظهار نظرهای جنجالی دارد که واکنش های متفاوتی را در فضای سیاسی کشور به دنبال دارد .
اوایل اسفند ماه بود که میرسلیم در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا با مفهوم ملی بودن صنعت نفت موافق است یا خیر، گفت: «وقتی می‌گوییم نفت ملی، منظورمان این نیست که نفت مال ملت است، بلکه می‌خواهیم بگوییم این نفت دیگر انگلیسی نیست. ما در سال 1332 تحت مدیریت دکتر مصدق خیلی زور زدیم که این نفت را ملی کنیم و قدم بزرگی برداشتیم، اما در نهایت آن را دولتی نگه داشتیم. این یعنی ملی به معنای واقعی نشد؛ فقط از دست انگلیسی‌ها خارج شد.» ( اینجا بخوانید)
پس لرزه سخن میرسلیم
جلال رشیدی کوچی نماینده اسبق مجلس در خصوص سخنان میرسلیم معتقد است: بدون شک آقای میرسلیم در صدر لیست کسانی است که بیشترین تنفر و ناامیدی را در دل مردم ایجاد کرده‌اند.
هرکس دیگری چنین حرف‌هایی می‌زد، حتما به دلیل تشویش اذهان عمومی و ایجاد ناامیدی و بدبینی نسبت به نظام و… باید ماه‌ها و سال‌ها جواب پس می‌داد!
اما ایشان پرقدرت ادامه می‌دهند.
نگاه برنامه هفتم توسعه به موضع نفت و گاز
در برنامه هفته توسعه بر افزایش تولید نفت و گاز تاکید شده است؛ بر این اساس، هدف‌گذاری برای افزایش تولید نفت به 4 میلیون و 580 هزار بشکه در روز تا پایان برنامه رسیده است .
همچنین برای افزایش تولید گاز خام به یک میلیارد و 350 میلیون مترمکعب در روز هدف گذاری شده است و برای این اهداف سرمایه‌گذاری 120 میلیارد دلاری پیش بینی شده است.
بر اساس برنامه هفتم توسعه افزایش صادرات نفت، تا سقف 12 درصد هدف گذاری شده است ، بر این اساس ، بر تقویت مشارکت بخش خصوصی در فروش نفت تاکید شده است.
تقویت نقش نفت و گاز در شاخص‌های اقتصادی ایران و تقویت دیپلماسی انرژی با توجه به موقعیت جغرافیایی و سیاسی از جمله دیگر اهداف در این حوزه است.
البته باید گفت درکنار اهداف افزایش تولید نفت و گاز، مدیریت و کاهش شدت انرژی نیز در نظر گرفته شده است.
به نظر می رسد این فرضیه که مالکیت نفت متعلق به مردم است هنوز دارای ابعادی است که شاید نیاز به پرداختن جدی به آن احساس میشود . از سویی نگاه تعلق نفت به مردم در راس برنامه هایی دولتمردانی مثل محمود احمدی نژاد قرار میگیرد و معتقد است نفت را باید سر سفره مردم آورد و به دنبال آن طرح پرداخت یارانه را با تمام حواشی پیرامونش اجرا میکند و بعد از چند سال شاهد نگاهی از نوع میرسلیم به موضوع نفت و مالکیت آن به مردم هستیم.
شما چه فکر می کنید با ما در میان بگذارید .