بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا /کارشناس نجوم گفت: «اسپوتنیک 1»آغازگر عصر فضا و رقابت فضایی شوروی و آمریکا بود. این ماهواره نخستین سیگنال‌های انسانی را از مدار زمین ارسال کرد و راه را برای مأموریت‌های فضایی بعدی هموار ساخت.
علیرضا بیات اظهار کرد: از دیرباز، آسمان شب الهام‌بخش رویاها و افسانه‌های انسان بوده است. مردمان باستان با چشمانی خیره به ستارگان، در آرزوی پرواز و دستیابی به ناشناخته‌های کیهانی بودند. تمدن‌های بزرگ همچون بابلی‌ها، مصری‌ها و مایاها به رصد ستارگان پرداختند، نقشه‌های آسمانی طراحی کردند و حرکت سیارات را تحلیل کردند.
وی افزود: پیشرفت این شناخت در قرن شانزدهم میلادی به نقطه عطفی رسید؛ نیکلاس کوپرنیک نظریه خورشید مرکزی را مطرح کرد و جهان را از محوریت زمین خارج ساخت. یوهانس کپلر با تدوین قوانین حرکت سیارات، پایه‌های دینامیک مدرن را بنا نهاد و گالیله با تلسکوپ خود، اقمار مشتری را کشف کرد و نشان داد اجرامی وجود دارند که به دور زمین نمی‌گردند.
کارشناس نجوم بیان کرد: ورود به قرن بیستم، سرآغاز دوران فناوری‌های فضایی بود. دانشمندانی همچون کنستانتین تسیولکوفسکی در روسیه و رابرت گودارد در آمریکا، اصول پرتاب موشک را بررسی کردند. ایده موشک‌های چندمرحله‌ای برای خروج از جو زمین، نخستین بار توسط تسیولکوفسکی مطرح شد. در دهه 1930، نخستین آزمایش‌های جدی در این زمینه آغاز شد و وِرنر فون براون، متخصص موشکی آلمانی، موشک V-2 را طراحی کرد؛ نخستین موشک سوخت مایع که توانایی خروج از جو زمین را داشت. این دستاورد، نقطه آغاز عصر فضا بود.
بیات گفت: در سال 1957، اتحاد جماهیر شوروی با پرتاب اسپوتنیک 1، اولین ماهواره مصنوعی جهان، به فضا، مسیر تاریخ را تغییر داد. این پرتاب نه‌تنها آغازگر عصر فضا بود، بلکه رقابت فضایی بین دو ابرقدرت، آمریکا و شوروی را شدت بخشید. نخستین سال‌های این رقابت به نفع شوروی رقم خورد.
وی ادامه داد: در سال 1961، یوری گاگارین، فضانورد روس، نخستین انسانی شد که با فضاپیمای «وستوک 1» مدار زمین را پیمود. در دهه 1960، آمریکا در پاسخ به این پیشرفت‌ها، پروژه آپولو را آغاز کرد و در سال 1969، نیل آرمسترانگ و باز آلدرین با مأموریت آپولو 11، نخستین گام‌های بشر را بر سطح ماه نهادند.
کارشناس نجوم اضافه کرد: دهه 1970 شاهد ارسال نخستین ایستگاه‌های فضایی بود. شوروی ایستگاه فضایی سالیوت و سپس ایستگاه میر را به مدار فرستاد. در مقابل، ناسا با همکاری کشورهای دیگر، ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) را طراحی و به فضا ارسال کرد. این پیشرفت‌ها محدود به انسان نبودند؛ کاوشگرهای «ویجر 1» و «ویجر 2» برای بررسی سیارات بیرونی و خروج از منظومه شمسی فرستاده شدند. کاوشگرهای روباتیک به مریخ و ماه رسیدند و فضا به عرصه‌ای برای جست‌وجوی حیات و شناخت کیهان بدل شد.
بیات اظهار کرد: در قرن بیست‌ویکم، بخش خصوصی نیز به این رقابت پیوست. شرکت‌هایی همچون اسپیس‌ایکس، بلو اوریجین و ویرجین گلکتیک وارد صنعت فضایی شدند. اسپیس‌ایکس موشک‌های بازیابی‌پذیر فالکون 9 و استارشیپ را توسعه داد و پروژه‌های جاه‌طلبانه‌ای مانند سفرهای بین‌سیاره‌ای و اینترنت جهانی استارلینک را دنبال کرد. تلسکوپ فضایی جیمز وب با رصد در طیف فروسرخ، پنجره‌ای جدید به اعماق کیهان گشود و ستارگانی را مشاهده کرد که از زمین هرگز قابل دیدن نبودند، اما بازگشت به آغاز این ماجرا، اهمیت اسپوتنیک 1 را بیش از پیش نمایان می‌سازد. این ماهواره کوچک، با بدنه‌ای کروی و قطری 58 سانتی‌متری، وزنی نزدیک به 84 کیلوگرم داشت. از سطحی براق و آلومینیومی ساخته شده بود و چهار آنتن بلند از آن بیرون زده بودند. نیروی آن توسط دو باتری شیمیایی تأمین می‌شد که توانایی فعالیت 22 روزه را داشتند.
وی افزود: سیگنال‌های رادیویی اسپوتنیک که در فرکانس‌های 20 و 40 مگاهرتز ارسال می‌شدند، به‌سادگی توسط رادیوهای آماتوری دریافت می‌شدند و پژواکی از نخستین صدای انسان در فضای بیکران بودند.
کارشناس نجوم گفت: پرتاب «اسپوتنیک 1»، گامی برای بررسی عملکرد یک ماهواره در مدار، آزمایش سامانه‌های مخابراتی فضایی و تحلیل چگالی جو زمین در ارتفاعات بالا بود، اما مهم‌تر از آن، این پرتاب نمایشی از قدرت علمی و فناوری شوروی در دوران جنگ سرد بود. همین رویداد، انگیزه‌ای شد برای آمریکا تا در سال 1958 سازمان فضایی ناسا را تأسیس کند و رقابت فضایی را با جدیتی دوچندان دنبال کند. «اسپوتنیک 1»، پس از 1440 بار گردش به دور زمین، در 4 ژانویه 1958، در اثر ورود به جو زمین سوخت و نابود شد.
بیات اضافه کرد: این رویداد تاریخی، نه‌تنها یک دستاورد علمی بزرگ بود، بلکه تأثیری عمیق بر تحولات سیاسی و علمی جهان گذاشت. راه را برای مأموریت‌های پیشرفته‌تر و کشف افق‌های جدید در فضا هموار کرد و الهام‌بخش نسل‌هایی شد که سودای کاوش کیهان را در سر داشتند. «اسپوتنیک 1»، آغازگر عصری بود که در آن، مرزهای دانش و فناوری فراتر از زمین گسترش یافت و مسیر آینده بشر در فضا را ترسیم کرد.
انتهای پیام