آریا بانو - تسنیم /نگاهی به لیگ‌های برتر دنیا و نیز لیگ کشورهای شرق آسیا نشان می‌دهد که داورانی بیشتر از حد معمول در نیم‌فصل اول لیگ برتر فوتبال کشورمان قضاوت کرده‌اند.
مهدی تاج رئیس فدراسیون فوتبال بعد از پایان لیگ برتر در فصل 02-1401، تعداد بالای داوران و ارائه سهمیه به استان‌های مختلف را از دلایل اشتباهات داوری دانسته بود. 43 داورِ لیگ بیست‌ودوم به 34 نفر کاهش یافت و در این فصل به عدد 32 رسیده است. با این حال به نظر می‌رسد همین تعداد کاهش‌یافته نیز در مقایسه با لیگ‌های معتبر، بیش از حد معمول محسوب می‌شود.
32 داور وسط در 120 بازی لیگ بیست‌وچهارم قضاوت کرده‌اند که میانگین 3.75 مسابقه را برای هر داور به همراه دارد. بیژن حیدری با قضاوت در 9 مسابقه، بیشترین داوری را طی 15 هفته نخست داشته (آمار 0.6 قضاوت در هر هفته) و مهدی اجاقی، هادی علی نیافرد، حامد سیری، ناصر جنگی، کیوان علی‌محمدی و علی بای هر کدام قضاوت یک مسابقه را عهده‌دار بوده‌اند.
مدت‌هاست که لیگ برتر انگلیس به‌عنوان بهترین لیگ دنیا شناخته می‌شود. تاکنون 199 مسابقه از این رقابت‌ها برگزار شده است که 22 داور برای قضاوت این بازی‌ها انتخاب شده‌اند؛ یعنی هر داور به‌صورت میانگین 9 بازی را سوت زده است. «آنتونی تیلور» داور 18 مسابقه بوده و از این لحاظ رکورددار این فصل به شمار می‌آید (0.81 قضاوت در هر هفته) و کمترین قضاوت به «ساموئل آلیسون» با داوری دو بازی مربوط می‌شود.

در 187 مسابقه برگزار شده لالیگای اسپانیا (تا لحظه تنظیم این گزارش) در فصل 25-2024 نیز مجموعاً 20 داور قضاوت کرده‌اند و خوسه سانچس مارتینس با 11 قضاوت، بیشترین داوری را پشت سر گذاشته است. به این ترتیب 9.35 مسابقه به‌صورت میانگین به هر داور رسیده و کمترین قضاوت نصیب «خوان لوئیس سانتانا» شده که داور هفت مسابقه بوده است.
اگر همین 32 داور در نیم‌فصل دوم لیگ برتر کشورمان قضاوت کنند و تعداد آنها تغییری نکند، به‌صورت میانگین 7.5 قضاوت به هر یک از این داوران می‌رسد. با مقایسه این آمار با کشورهایی چون ژاپن و کره جنوبی که لیگ آنها در طول سال 2024 برگزار شده نیز درمی‌یابیم که داوران ایرانی باز هم فرصتی مشابه داوران این کشورها پیدا نمی‌کنند.
رقابت‌های 20 تیمی «J League» ژاپن در سال 2024 با 30 داور برگزار شد تا به‌صورت میانگین 12.66 قضاوت نصیب هر داور شود. «آکیهیکو ایکئوچی» با 23 قضاوت در جایگاه نخست داوران این فصل قرار داشت و چهار نفر با تنها دو مسابقه، در قعر جدول تعداد داوری «J League» جای گرفتند.
فدراسیون فوتبال کره جنوبی 228 مسابقه فصل «K League» در سال 2024 را با تنها 16 داور برگزار کرد و می‌توان گفت هر داور 16.28 قضاوت در هر فصل داشته است. «کیم جونگ هیوک» با 23 قضاوت نسبت به سایر داوران پیشرو بوده است و دو داور تنها یک قضاوت داشته‌اند.

علیرضا یزدانی کارشناس داوری فوتبال ایران در مورد دلیل این تفاوت‌ها به تسنیم گفت: کشورهای انگلیس، آلمان و اسپانیا دارای تعداد داوران مشخصی هستند. ما استان‌هایی چون چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد را داریم که مسابقه‌ای در سطح اول فوتبال ندارند، اما در داوری این رقابت‌ها نماینده دارند. هرچه تعداد داوران بیشتر باشد، قضاوت کمتری به آنها می‌رسد و این داوران در شرایط بازی قرار نمی‌گیرند.
وی با تمجید از جایگاه داوران در برترین لیگ‌های دنیا تصریح کرد: کشورهایی چون انگلیس و آلمان به این نتیجه رسیده‌اند که باید تعداد محدودی داور داشته باشند تا شرایط مثبتی برای داوری کشور رقم بخورد. لیگ آلمان یا لیگ کشورهای آسیاییِ پیشرفته مانند ژاپن تنها یکی دو داور با دو قضاوت در طول فصل داشته‌اند. در این کشورها، داوران را در شرایط مسابقه نگه می‌دارند و با آنها قرارداد می‌بندند.
کارشناس داوری فوتبال ایران درباره درآمد نسبت درآمد داوران با بازیکنان در کشورهای برتر فوتبال جهان اظهار داشت: داور مثلاً سالی 100 هزار یورو قرارداد امضا می‌کند و باید تمرینات و قضاوت خود را با ملاک فدراسیون فوتبال و کمیته داوران آن کشور انجام بدهد. در ایران اما داوران نمی‌توانند تجارب بیشتری به دست بیاورند و شغل دیگری دارند که این مسئله ممکن است به داوری آنها لطمه بزند.
یزدانی با بیان اینکه داوران با هیچ شرایط حرفه‌ای مواجه نیستند، عنوان کرد: تنها مورد حرفه‌ای فوتبال ایران در حرف و همچنین قرارداد بازیکنان است! در مواردی چون جانمایی دوربین کمک داور ویدیویی (VAR) هم حرفه‌ای نیستیم و در برف با توپ سفید بازی می‌کنیم! ما زمین و سایر امکانات تمرینی و بیمه رفاهی برای داوران نداریم و باید قرارداد، بیمه و شرایط تمرینی مناسبی برای داوران وجود داشته باشد.