آریا بانو - تبیان / روز جهانی غذا که هر سال در 16 اکتبر جشن گرفته می‌شود، فرصتی است برای تأمل در چالش‌های پیش روی تأمین امنیت غذایی و دستیابی به رژیم‌های سالم و پایدار برای همه افراد جهان. درحالی‌که مشکلاتی همچون گرسنگی، سوءتغذیه و اسراف مواد غذایی هنوز پابرجاست، نگاه به آینده نشان می‌دهد که فناوری نقشی اساسی در تحول صنعت غذا خواهد داشت. از مزرعه تا سفره، هوش مصنوعی، داده‌های بیولوژیکی، و اینترنت اشیا در حال تغییر نحوه تولید، توزیع و مصرف مواد غذایی هستند.
از ژن تا بشقاب: نقش DNA در انتخاب‌های غذایی هوشمند
یکی از مهم‌ترین تحولاتی که پیش‌بینی می‌شود، تغذیه شخصی‌سازی‌شده است؛ رویکردی که بر اساس DNA و داده‌های بیولوژیکی هر فرد، رژیم‌های غذایی خاصی را پیشنهاد می‌دهد. این مفهوم که در حوزه "نوتریژنتیک" و "نوتریژنومیکس" جای می‌گیرد، تلاش دارد بهینه‌ترین رژیم‌ها را برای هر شخص به‌منظور جلوگیری از بیماری‌ها و ارتقای سلامت و ایجاد تعادل بین مواد مغذی مصرفی پیشنهاد کند.
پیشرفت در حوزه نوتری‌ژنومیکس این امکان را داده که بر اساس داده‌های ژنتیکی، پاسخ بدن هر فرد به مواد غذایی مختلف پیش‌بینی شود. به‌عنوان‌مثال، افرادی که در آزمایش‌های DNA حساسیت به کربوهیدرات یا چربی را نشان می‌دهند، توصیه می‌شود که مصرف این مواد را محدود کنند تا از بیماری‌هایی مانند دیابت یا چاقی جلوگیری شود.
پس از انجام این آزمایش‌ها، یک کد QR یا بارکد برای هر فرد تولید می‌شود. این کد هنگام مراجعه به رستوران‌ها یا خرید مواد غذایی اسکن شده و پیشنهادات غذایی اختصاصی ارائه می‌دهد. بدین ترتیب، افراد می‌توانند در آینده نه‌چندان دور به‌جای پیروی از رژیم‌های عمومی، غذاهایی بخورند که دقیقاً با وضعیت بیولوژیکی آن‌ها سازگار است.

نقش فناوری در توسعه تغذیه شخصی‌سازی‌شده
 فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی و اینترنت اشیا در توسعه این نوع تغذیه نقش کلیدی دارند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی قادرند داده‌های پیچیده ژنتیکی و سلامت افراد را تحلیل کرده و رژیم‌های غذایی بهینه را پیشنهاد دهند.
 اکنون به لطف اپلیکیشن‌ها و ابزارهای مجهز به هوش مصنوعی، ردیابی مصرف ویتامین‌ها ساده‌تر از همیشه شده است. این فناوری‌ها علاوه بر اطلاعات دقیق درباره ارزش غذایی وعده‌های غذایی، بازخورد فوری درباره تصمیمات غذایی ارائه می‌دهند. آنها می‌توانند توصیه‌های سالم‌تری ارائه دهند، پیشرفت هدف را نظارت کنند و حتی یادآورهای بعدی را ارسال کنند تا به شما در ادامه مسیر کمک کنند.
 برای افرادی که آلرژی یا حساسیت‌های غذایی دارند، هوش مصنوعی مثل یک نجات‌دهنده عمل می‌کند. این اپلیکیشن‌ها می‌توانند مواد تشکیل‌دهنده غذاها را اسکن کنند، هشدارهایی درباره مواد حساسیت‌زا بدهند و پیام‌های سفارشی برای جلوگیری از خطرات احتمالی ارسال کنند. این فناوری کمک می‌کند تا بدون نگرانی، تصمیم‌های هوشمندانه‌تری درباره غذاها بگیرید.
 چاپ سه‌بعدی غذا نیز فرصت‌های تازه‌ای برای تغذیه شخصی فراهم می‌کند و امکان تولید وعده‌های غذایی مطابق با نیازهای هر فرد را می‌دهد. این فناوری می‌تواند بافت و طعم غذا را دقیق تنظیم کند که برای افرادی با محدودیت‌های غذایی یا رژیم‌های خاص بسیار کاربردی است. با استفاده از داده‌هایی مثل آزمایش DNA نتایج بیومتریک، غذاهایی با ترکیب دقیق مواد مغذی برای هر فرد قابل‌تولید است.
 علاوه بر مزایای تغذیه‌ای، چاپ سه‌بعدی به کاهش ضایعات غذایی کمک می‌کند، زیرا از مواد اولیه دقیقاً به‌اندازه استفاده می‌شود. همچنین، امکان بهره‌گیری از منابع پایدار مانند پروتئین‌های گیاهی را فراهم می‌کند، بدون اینکه کیفیت طعم یا بافت قربانی شود. این فناوری نه‌تنها تغذیه را بهینه می‌کند، بلکه به حفظ محیط‌زیست نیز کمک می‌کند.
 همچنین، یخچال‌های هوشمند می‌توانند مواد غذایی را بر اساس پروفایل‌های تغذیه‌ای کاربران سفارش دهند و آشپزخانه‌های هوشمند می‌توانند غذاها را متناسب با نیازهای خاص هر فرد بپزند.
 در چنین دنیایی، دیگر " alt="آریا بانو" width="100%" />

چالش‌ها و ملاحظات اخلاقی
 البته ناگفته نماند اگرچه تغذیه شخصی‌سازی‌شده پتانسیل بالایی برای بهبود سلامت عمومی دارد، اما مسائل مربوط به حریم خصوصی داده‌ها و استفاده نادرست از اطلاعات ژنتیکی نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. مثلاً ممکن است داده‌های ژنتیکی برای اهداف تجاری یا حتی حملات بیولوژیکی که می‌تواند نابرابری‌های اجتماعی را تشدید کند، استفاده شود.
 تغذیه شخصی‌سازی‌شده باتکیه‌بر پیشرفت‌های فناوری و علوم ژنتیکی، انقلابی در نحوه غذاخوردن انسان‌ها ایجاد خواهد کرد. با توسعه ابزارهای دقیق‌تر و دسترسی آسان‌تر به داده‌های ژنتیکی، انتظار می‌رود این رویکرد به‌سرعت فراگیر شود و به بخش مهمی از سبک زندگی مردم تبدیل گردد. بااین‌حال، برای اطمینان از بهره‌وری پایدار و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی، نیاز به نظارت و قوانین دقیق در این حوزه وجود دارد.
https://www.expofoodtech.com/personalized-nutrition-technology-transforming-food/
https://medium.com/@karkisandesh422/the-future-of-nutrition-how-ai-is-transforming-personalized-nutrition-125612eeceaf
https://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0034-83762021000500321