بزرگنمايي:

آریا بانو -
مسائل خوب و بد مادران شاغل
٣١٤
٠
هنر زندگی/ مادران شاغل امروزه درصد بیشتری از زنان جامعه را تشکیل می‌دهند. اشتغال زنان پدیده ای رایج در جوامع مختلف از جمله ایران است که به خصوص در سال‌های اخیر به دلایل رشد فرهنگی همچنین مشکلات اقتصادی نمود بیشتری پیدا کرده است. مسلما مادران شاغل فشار مضاعفی را به خاطر نقش مادری و فعالیت بیرون از منزل احساس خواهند کرد. اشتغال مادران می‌تواند فوایدی برای کودک داشته باشد و هم در عین حال مضراتی برای فرزندپروری به دنبال داشته باشد. البته خبر خوب این است که مادران شاغل با رعایت نکاتی می‌توانند سلامت جسمانی و روانی خود و فرزندانشان را تضمین کنند که در ادامه این مقاله به بررسی تمام این مباحث می پردازیم.
در حال حاضر تعداد زنانی که خواهان کار در بیرون منزل و اشتغال هستند بسیار بیشتر از سال‌های گذشته شده و دامنه و تنوع شغلی که زنان وارد آن می‌شوند، نیز گسترده‌تر شده است. بسیاری از مادران بعد از زایمان کار خود را کنار می‌گذارند و به فرزند خود می‌پردازند و بسیاری دیگر نوع شغل خود یا میزان آن را تغییر می‌دهند تا تداخل کمتری با امور فرزند و تربیت او داشته باشد.
اشتغال مادر به معنی سنگین‌تر شدن مسئولیت‌های تو است. مخصوصا در خانواده‌هایی که امور جاری منزل آن به شکل پیش فرض وظیفه زن پنداشته می‌شود، یک مادر شاغل کارهایش دو برابر خواهد بود و با ورود فرزند دغدغه هایش چند برابر خواهد شد. اشتغال زنان ممکن است بر روابط زناشویی نیز تاثیر بگذارد، مشاوره خانواده می‌تواند به زوجین برای به حداقل رساندن تنش‌ها یاری برساند.
علل اشتغال مادران
اشتغال مادران گاهی به علت مسائل مالی است. یعنی زن و شوهر برای اینکه درآمد کافی برای زندگی داشته باشند، مجبور هستند هر دو کار بکنند. ممکن است بسیاری از زنان تمایل به کار بیرون از منزل نداشته باشند ولی صرفا به خاطر مسائل مالی مجبور به ادامه باشند. البته قشر کثیری از زنان به علت علاقه به اشتغال روی می‌آورند. آن‌ها ممکن است از سال‌های نوجوانی برای آینده شغلی خود برنامه ریزی کرده باشند، سال‌ها تحصیل کرده یا به مهارت آموزی پرداخته باشند. در واقع شغل منبع رضایت و شادی چنین زنانی می‌باشد.برای برخی از زنان هم شغل وسیله ای برای استقلال مالی می‌باشد. یعنی آن‌ها دوست دارند به لحاظ مالی مستقل باشند و به اصطلاح دستشان در جیب خودشان باشد.
پیامدهای مثبت اشتغال مادران
در گذشته باور بر این بود که اشتغال مادران امری مخرب در جریان رشد کودک است. با تغییر نگرش جامعه به اشتغال مادران و ورود روزافزون زنان به حیطه‌های شغلی، این نگرش تغییر پیدا کرده است و حتی بررسی‌های دانشمندان حاکی از اثرات مثبت اشتغال مادران روی کودکانش است. به طور خلاصه می‌توان پیامد‌های مثبت مادران شاغل را چنین برشمرد:
1- اگر شغل باعث افزایش رضایت از زندگی، اعتماد به نفس و شادی شود، بنابراین سلامت روان هم در نتیجه آن افزایش می‌یابد. مادری که سلامت روان بیشتری داشته باشد، بهتر می‌تواند وظایف مادری خود را ایفا کند و فرزندان سالم تری می‌پروراند.
2- مادران شاغل ممکن است باعث شوند کودکانشان استقلال بیشتری را تجربه کنند و در نتیجه مسئولیت پذیری کودک پرورش پیدا می‌کنند.
3- کودکان مادران شاغل در آینده بیشتر به اشتراکی بودن ازدواج می‌اندیشند یعنی دختران بیشتر ممکن است شاغل بودن را دوست داشته باشند و پسران بیشتر قائل به کمک کردن به همسر در خانه داری و فرزندپروری باشند.
4- کودکانی که مادران شاغل دارند معمولا به مهدکودک می‌روند. مهدکودک علاوه بر ارتقاء مهارت‌های اجتماعی کودکان، در مسائل مختلفی آموزش می‌بینند. این آموزش‌ها باعث پیشرفت مهارت‌های شناختی آن‌ها شده و ممکن است زیر ساخت مناسبی برای مهارت‌های تحصیلی بعدی بشود.
5- مردانی که همسران شاغل دارند، یاد می‌گیرند که در جریان فرزندپروری دخالت بیشتری داشته باشند. این در حالیست که مردانی که زنانشان شاغل نیستند، به طور کامل رشد و تربیت فرزند را به همسر محول می‌کنند. یقینا دخالت پدر در فرزندپروری تاثیرات بسیار مثبتی روی کودک می‌گذارد و باعث می‌شود کودک رابطه بهتری با پدر خود پرورش دهد.
پیامد های منفی اشتغال مادران
علاوه بر مزیت‌های گفته شده، ممکن است اشتغال مادران آسیب‌هایی را هم به دنبال داشته باشد:
1- اشتغال مادر ممکن است باعث فشار روحی و خستگی روانی او شود. این فشار و تنش‌ها اگر به محیط خانه منتقل شود هم برای کودک مضر است هم برای روابطی که بین مادر و کودک شکل می‌گیرد. یعنی ممکن است مادر دیگر برای کودک خود حوصله و انرژی نداشته باشد و علاوه بر اینکه کمیت ارتباطشان در طول روز کم است، کیفیت آن هم پایین بیاید.
2- فرستادن کودک به مهدکودک، مخصوصا مهدکودک‌های با کیفیت پایین که مراقبین ثابت ندارند، ممکن است باعث اضطراب کودک و ایجاد دلبستگی نا ایمن در وی شوند.
3- برخی مادران در مورد اشتغال خود دچار احساس گناه می‌شوند و بنابراین سعی در جبران افراطی زمانی که با کودک خود نیستند می‌کنند یا شروع به باج دادن به کودک می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به آسیب در کودک شود.
4- فشار کارهای خانه و مسئولیت‌های مادری از یک طرف و فشار شغلی از طرف دیگر ممکن است سلامت روان یک مادر شاغل را پایین بیاورد.
5- اگر کیفیت رابطه مادر و کودک پایین بیاید، بسیاری از این کودکان ممکن است از داشتن مادر شاغل ناراضی باشند و احساس تنهایی کنند یا مجبور شوند ساعات زیادی را در منزل تنها بمانند. این تنها ماندن علاوه بر خطراتی که برای سلامت روان کودک دارد، ممکن است خطرات دیگری هم داشته باشد. به هر حال کودکان شیطنت‌هایی دارند که ممکن است منجر به آسیب شود. مثلا روشن کردن گاز و مسائلی از این دست.
نکات و توصیه‌ها برای مادران شاغل
همانطور که گفته شد اشتغال مادران خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد. نمی‌توان به شکل مطلق گفت که این امر آسیب زا هست یا نه؛ بلکه در یک بافتار وسیع نیاز به بررسی دارد. برای اینکه اشتغال شما باعث آسیب به فرزندتان نشود، به نکات زیر توجه کنید:
1- بهتر است کودکان از سه سالگی به بعد وارد مهدکودک شوند. تا قبل از آن اگر در محیط خانه مثل خانه مادربزرگ و پدربزرگ باشند یا یک پرستار ثابت و مطمئن داشته باشند. بسیاری از مهدکودک‌های کیفیت نگهداری مناسبی برای فرزندان شما دارند. مهم است که مراقبان سریعا تغییر نکنند.
2- به کیفیت رابطه تان با فرزندتان توجه کنید. لاجرم مجبور هستید زمان کمتری را در کنار فرزند خود بگذرانید ولی با بالا بردن کیفیت رابطه می‌توانید خیالتان را راحت کنید. سعی کنید زمان‌هایی را برای بازی با کودکتان، صحبت از وقایع مهدکودک یا مدرسه، احساساتش و نیاز هایش در نظر بگیرید.
3- به خودتان هم زمانی را اختصاص دهید. داشتن زمانی برای خودتان حتی کوتاه کمک می‌کند شاداب شده و خستگی تان کاهش یابد. این زمان می‌تواند نیم ساعت خوابیدن، موسیقی گوش کردن، ورزش کردن یا هر چیز دیگری باشد که خودتان دوست دارید.
4- از همسرتان بخواهید همراه و همپای شما باشد و در امور خانه داری و نگهداری فرزندان کمکتان کند.
5- کمال گرا نباشید. یادتان باشد هیچ انسانی بدون عیب و نقص نیست و قرار نیست شما در همه چیز نمونه و زبانزد باشید. اینکه بعضی از جنبه‌های زندگی تان کمی نقص داشته باشد چیز بدی نیست.
6- برنامه ریزی کلید اصلی زندگی موفق است. برنامه ریزی داشته باشید و اولویت هایتان را مشخص کنید.