آریا بانو - تسنیم / هم‌زمان با برگزاری دومین جشنواره ملی عودنوازی قشم، مرتضی کریمی، نوازنده و مدرس باسابقه ساز عود، از جایگاه این ساز در جنوب ایران، تجربه‌های شخصی‌اش و اهمیت توجه به نسل جدید عودنوازان گفت.
هم‌زمان با برگزاری دومین دوره جشنواره ملی عودنوازی که از 25 تا 28 فروردین در جزیره قشم برگزار شد، گفت‌وگویی داشتیم با مرتضی کریمی؛ نوازنده، آهنگساز، مدرس ساز عود و داور هر دو دوره این رویداد. او از جایگاه عود در جنوب، تجربه‌های شخصی‌اش با این ساز و اهمیت استمرار جشنواره‌هایی از این جنس گفت. به عقیده او، اگر عود دیده، شنیده و جدی گرفته شود، می‌تواند همچون گذشته، صدای زندگی در خانه‌های مردم باشد.
بازار

مرتضی کریمی سال‌ها با ساز محبوبش اجرا و بهتر است بگوییم زندگی کرده است. او حالا به‌عنوان یکی از داوران جشنواره ملی عودنوازی در قشم، دغدغه‌هایش را درباره آینده این ساز و نسلی که به آن دل بسته‌اند، با ما در میان گذاشته است.
آقای کریمی، شما سال‌هاست که با عود زندگی می‌کنید. این ساز در جنوب کشور چه جایگاهی دارد؟
عود در جنوب، مخصوصاً در استان هرمزگان، جایگاهی خاص و ریشه‌دار دارد. از جشن‌ها و عروسی‌ها تا لحظه‌های تنهایی و خلوت آدم‌ها، همیشه صدای عود همراه‌شان بوده. این ساز آن‌قدر محبوب است که در هر دو خانه از سه خانه‌ی هرمزگان، یا سازی هست یا نوازنده‌ای که عود می‌نوازد.
چه شد که شما به عود علاقه‌مند شدید؟
من در خانواده‌ای هنرمند به دنیا آمدم. دو خواهر و پنج برادر دارم و جالب این‌که هر پنج برادر نوازنده‌اند. اولین بار نواختن عود را از برادرم عباس یاد گرفتم و به تدریج شیفته‌ی این ساز شدم. آن سال‌ها، حدود 1369-70، در بندرعباس نه هنرستان موسیقی بود و نه مدرسه‌ای تخصصی برای یادگیری. همه‌چیز به‌صورت تجربی جلو می‌رفت. بعدها به شکل علمی موسیقی را دنبال کردم، به تهران رفتم، در ارکسترهای بزرگ نواختم و حالا بیش از 35 سال است که با این ساز زندگی می‌کنم.

در دومین دوره جشنواره عودنوازی، چه نکته‌ای برای‌تان برجسته بود؟
امسال حضور پررنگ نوازندگان نوجوان، به‌ویژه در گروه سنی زیر 14 سال، واقعاً برایم دلگرم‌کننده بود. نوازندگان 8 یا 9 ساله‌ای را دیدم که با جدیت و انگیزه عود می‌نوازند. روزگاری نه‌چندان دور، خیلی‌ها این ساز را نمی‌شناختند یا فکر می‌کردند فقط عرب‌ها با آن می‌نوازند. اما حالا عود، جای خودش را در دل نسل جوان و حتی خردسال باز کرده است.
فکر می‌کنید برگزاری چنین جشنواره‌هایی چه تأثیری دارد؟
جشنواره‌هایی مثل عودنوازی، بستری فوق‌العاده برای حمایت از نوازندگان در گروه‌های سنی مختلف، به‌ویژه نسل پایه است. همین نوجوانانی که امروز روی صحنه می‌آیند، در آینده می‌توانند هنرمندانی در سطح جهانی باشند. اگر این جشنواره به شکل مستمر برگزار شود و در تقویم فرهنگی کشور جای بگیرد، ظرفیت تبدیل شدن به یک رویداد معتبر بین‌المللی را دارد. این استمرار باعث می‌شود هنرمندان انگیزه داشته باشند، تمرین کنند، آثارشان را ارائه دهند و در مسیر رشد بمانند.
با توجه به تغییر ذائقه موسیقایی نسل امروز، آیا عود توانسته خود را با این تغییرات تطبیق دهد؟
کاملاً. نوازندگان جوان ما امروز خلاقیت و نوآوری خاصی در اجرای عود دارند. برخلاف گذشته که عود را بیشتر شبیه تار یا سه‌تار می‌نواختند، حالا با تنوع سبک‌ها، تأثیرپذیری از موسیقی دنیا و ابزارهای ارتباطی، سبک‌های جدیدی شکل گرفته. جوان‌ها دنبال تجربه کردن، متفاوت بودن و ارائه صدایی تازه‌اند.
به‌نظر شما چطور می‌توان توجه نسل جدید را بیشتر به ساز عود جلب کرد؟
رسانه‌ها و فضای مجازی نقش خیلی مهمی دارند. اگر این ساز به‌درستی معرفی شود، شنیده شود و دیده شود، قطعاً نسل جدید ارتباط قوی‌تری با آن برقرار خواهد کرد. البته این موضوع فقط درباره عود نیست؛ هر ساز ایرانی اگر حمایت شود، نسل جوان می‌تواند آن را به شکلی حرفه‌ای و جهانی پیش ببرد. ما واقعاً پتانسیل ساخت یک نسل درخشان در موسیقی ایرانی را داریم، فقط باید جدی گرفته شوند.