بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا /با فرارسیدن ماه رمضان، بسیاری از مسلمانان در سراسر جهان روزه می‌گیرند. این تغییر در سبک زندگی، علاوه بر جنبه‌های معنوی، می‌تواند بر سلامت جسمانی افراد نیز تأثیر بگذارد. پژوهش‌های علمی در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند تا تأثیر روزه‌داری را بر جنبه‌های مختلف سلامت بررسی کنند. در این میان، یکی از موضوعات مورد توجه، تأثیر روزه‌داری همراه با فعالیت بدنی سبک بر شاخص‌های زیستی بدن است.
روزه‌داری در ماه رمضان به این معناست که افراد مسلمان از طلوع فجر تا غروب آفتاب از خوردن و آشامیدن خودداری می‌کنند. این تغییر در الگوی تغذیه می‌تواند باعث تغییراتی در سوخت‌وساز بدن شود. از سوی دیگر، فعالیت بدنی نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی دارد. بسیاری از افراد، حتی در زمان روزه‌داری، همچنان به ورزش و فعالیت بدنی خود ادامه می‌دهند. اما این که ترکیب این دو عامل چه تأثیری بر بدن دارد، سوالی است که دانشمندان به دنبال پاسخ آن هستند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که روزه‌داری می‌تواند به تنظیم قند خون، کاهش وزن و حتی بهبود عملکرد متابولیکی بدن کمک کند. اما در مقابل، بی‌تحرکی در این ماه ممکن است تأثیرات منفی بر سلامت داشته باشد. ازاین‌رو، بررسی علمی این موضوع ضروری به نظر می‌رسد.
تحقیقات انجام‌شده حاکی از آن هستند که روزه‌داری، علاوه بر تغییر الگوی غذایی، می‌تواند مصرف مایعات، میزان دریافت مواد مغذی و حتی ترکیب بدن را تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال، برخی افراد در ماه رمضان تمایل بیشتری به مصرف غذاهای پرچرب پیدا می‌کنند و درعین‌حال ممکن است مقدار مایعات دریافتی‌شان کاهش یابد. چنین تغییراتی بر عملکرد کلیه‌ها، میزان هیدراتاسیون (آب‌رسانی بدن) و تعادل مواد معدنی بدن تأثیرگذار است. علاوه بر این، افرادی که در طول ماه رمضان ورزش می‌کنند، ممکن است با چالش‌هایی مانند کمبود انرژی و تغییرات در تعادل الکترولیت‌ها مواجه شوند.
مهدی غفاری، پژوهشگر گروه علوم ورزشی دانشکده علوم انسانی دانشگاه شهرکرد، در همین راستا پژوهشی را انجام داده است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر روزه‌داری همراه با فعالیت بدنی سبک بر برخی از شاخص‌های زیستی بدن انجام شده است.
در این مطالعه که از نوع مرور نظام‌مند بوده، اطلاعات و داده‌های علمی مرتبط با موضوع از منابع معتبر گردآوری و تحلیل شده اند. پژوهشگران برای این کار، مقالات علمی منتشرشده در پایگاه‌های معتبری مانند پاب‌مد و گوگل اسکولار را بررسی کرده‌اند. در این مطالعات، شاخص‌های مربوط به سلامت بدن مانند سطح قند خون، میزان چربی‌های خون، عملکرد کلیه‌ها و وضعیت هیدراتاسیون افراد روزه‌دار مورد توجه قرار گرفته است.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که روزه‌داری همراه با فعالیت بدنی سبک می‌تواند اثرات مثبتی بر برخی شاخص‌های سلامت داشته باشد. به‌طور خاص، این ترکیب باعث افزایش سطح هموگلوبین و هماتوکریت (که نشان‌دهنده وضعیت اکسیژن‌رسانی خون هستند)، بهبود میزان کلسترول مفید (HDL) و کاهش سطح تری‌گلیسریدها می‌شود. همچنین، کاهش قند خون و بهبود عملکرد انسولین در بدن از دیگر نتایج مشاهده‌شده در این مطالعات بوده است.
علاوه بر این، برخی از شاخص‌های مربوط به عملکرد کلیه و میزان آب بدن نیز تحت تأثیر قرار گرفته‌اند. بااین‌حال، میزان این تأثیرات به عوامل مختلفی مانند شدت فعالیت بدنی، میزان دریافت مایعات و الگوی غذایی فرد بستگی دارد. به‌عبارت‌دیگر، اگر افراد در ماه رمضان رژیم غذایی مناسبی داشته باشند و فعالیت بدنی خود را به‌درستی مدیریت کنند، می‌توانند از مزایای روزه‌داری بهره‌مند شوند، بدون اینکه سلامت‌شان به خطر بیفتد.
یکی از نکات مهمی که در این پژوهش به آن اشاره شده، اهمیت زمان‌بندی فعالیت‌های بدنی در طول ماه رمضان است. برخی مطالعات پیشنهاد کرده‌اند که انجام تمرینات سبک در صبح یا قبل از افطار می‌تواند انتخاب بهتری باشد، زیرا این زمان‌بندی به بدن امکان می‌دهد که انرژی و مایعات مورد نیاز را در ساعات بعدی روز جبران کند. بااین‌حال، ورزش بعد از افطار نیز گزینه‌ای مناسب است، به‌ویژه برای افرادی که نیاز به دریافت مواد مغذی و مایعات کافی قبل از فعالیت دارند.
قابل ذکر است یافته‌های این پژوهش در فصلنامه «پژوهش در دین و سلامت» منتشر شده اند. این نشریه علمی که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است، مقالاتی را در زمینه تأثیر عوامل مذهبی و فرهنگی بر سلامت منتشر می‌کند.