آریا بانو - بر اساس تخمین‌های سازمان جهانی بهداشت هر ساله 1.9 میلیون مرگ در سراسر جهان به مصرف بیش از حد نمک رخ می‌دهد.

دهه‌ها است که کم کردن مصرف نمک، بخشی از راهنمای تغذیه‌ای در سطح بین‌المللی بوده است. دلیل این توصیه نیز روشن است: مصرف بیش از حد سدیم در نمک می‌تواند به سلامتی آسیب برساند.
مصرف زیاد سدیم باعث افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا می‌شود، مشکلی که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان (شامل تقریباً یک سوم بزرگسالان) را تحت تأثیر قرار داده است.
فشار خون بالا به ویژه از این جهت مهم است که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های کلیوی را افزایش می‌دهد.
سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که مصرف روزانه سدیم نباید بیش از 2 گرم باشد، اما متوسط مصرف روزانه مردم بیش از دو برابر این مقدار است (حدود 4.3 گرم در روز).
در سال 2013، کشورهای عضو این سازمان متعهد شدند که مصرف سدیم در جمعیت خود را تا سال 2025 سی درصد کاهش دهند. اما این هدف به‌شدت چالش‌برانگیز بوده و بیشتر کشورها به احتمال زیاد تا 2025 به این هدف نخواهند رسید. به همین دلیل سازمان جهانی بهداشت این هدف را برای سال 2030 تمدید کرده است.
یکی از بزرگ‌ترین موانع کاهش مصرف نمک این است که مردم باید به طعم کم‌نمک‌تر عادت کنند و همچنین روش‌های سنتی آشپزی تغییر کند. این موضوع هم برای افرادی که در خانه غذا می‌پزند و هم برای صنعت غذا چالش‌برانگیز بوده است.

این هفته، سازمان جهانی بهداشت دستورالعمل‌های جدیدی منتشر کرد که در آن توصیه شده است مردم نمک معمولی را با جایگزین‌هایی که سدیم کمتری دارند، جایگزین کنند.
یکی از مهم‌ترین جایگزین‌های نمک معمولی، نمک غنی‌شده با پتاسیم (Potassium-enriched salt) است. در این نوع نمک، بخشی از کلرید سدیم با کلرید پتاسیم جایگزین شده است.
پتاسیم یک ماده معدنی ضروری است که در تمام عملکردهای بدن نقش حیاتی دارد. یکی از دلایل اصلی مفید بودن میوه‌ها و سبزیجات تازه، محتوای بالای پتاسیم آن‌ها است و جالب اینجاست در حالی که مردم بیش از حد سدیم مصرف می‌کنند، به بدن بسیاری از آن‌ها به اندازه کافی پتاسیم نمی‌رسد.
سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که میزان پتاسیم مصرفی روزانه 3.5 گرم باشد، اما در بسیاری از کشورها میزان مصرف واقعی پتاسیم بسیار کمتر از این مقدار است.
کارشناسان می‌گویند نمک غنی‌شده با پتاسیم با کاهش مصرف سدیم و افزایش دریافت پتاسیم، به سلامت بدن کمک می‌کند. هر دو عامل می‌توانند فشار خون را کاهش دهند.
مطالعات نشان داده‌اند که همچنین جایگزینی نمک معمولی با نمک غنی‌شده با پتاسیم، خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و مرگ زودرس را کاهش می‌دهد.
سازمان جهانی بهداشت از مردم خواسته است نمک کم‌سدیم را جایگزین نمک معمولی کنند

در مطالعات مدل‌سازی پیش‌بینی شده که مصرف گسترده این نوع نمک می‌تواند هر ساله صدها هزار مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی (مانند سکته مغزی و حمله قلبی) را کاهش دهد.
مزیت کلیدی این جایگزینی این است که می‌توان نمک غنی‌شده با پتاسیم را مستقیماً به جای نمک معمولی استفاده کرد، زیرا ظاهر، کاربرد و طعم آن تقریباً مشابه است.
در بزرگ‌ترین آزمایش انجام‌شده تا کنون روی این نوع نمک، بیش از 90 درصد از افراد پس از 5 سال همچنان از آن استفاده می‌کردند.
موانع بر سر راه گسترش مصرف نمک با سدیم کمتر
چند مانع بر سر راه گسترده‌تر شدن مصرف این نمک وجود دارد. افرادی که دچار بیماری پیشرفته کلیوی هستند، نمی‌توانند پتاسیم را به‌درستی دفع کنند و به همین خاطر این محصول برای آن‌ها مناسب نیست.
اگرچه این گروه کوچکی از جمعیت را شامل می‌شود، اما باید برچسب‌گذاری مناسبی روی محصولات نمک غنی‌شده با پتاسیم وجود داشته باشد تا این افراد از مصرف آن خودداری کنند.
از سوی دیگر کلرید پتاسیم گران‌تر از کلرید سدیم است و در حال حاضر نمک غنی‌شده با پتاسیم عمدتاً به عنوان یک محصول خاص و با قیمت بالا فروخته می‌شود.
اگر به دنبال این محصول هستید، ممکن است نام‌های نمک کم‌سدیم یا نمک پتاسیم نیز مشاهده کنید. یک بررسی در سال 2021 نشان داده است که نمک‌های کم‌سدیم تنها در 47 کشور (عمدتاً کشورهای پردرآمد) در بازار موجود بودند و قیمت آن‌ها در برخی موارد تا 15 برابر نمک معمولی بود.
کارشناسان می‌گویند برای گسترش عرضه، زنجیره تأمین باید توسعه یابد و میزان بیشتری از کلرید پتاسیم با درجه غذایی تولید شود.
همچنین نمک غنی‌شده با پتاسیم باید در کنار نمک معمولی در فروشگاه‌ها عرضه شود تا مردم به‌راحتی بتوانند آن را پیدا کنند.