بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا /تلسکوپ جدید ناسا موسوم به «SPHEREx» در ماه جاری میلادی پرتاب خواهد شد و به کشف ناشناخته‌هایی خواهد پرداخت که «تلسکوپ فضایی جیمز وب» قادر به کشف آنها نیست.
اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، در اواخر فوریه یک شخصیت جدید وارد حماسه تلسکوپ‌های فضایی ناسا خواهد شد. این شخصیت جدید، یک کاوشگر مخروطی‌شکل و سفیدرنگ به نام «SPHEREx» است و از آنجا که با نور فروسرخ کار می‌کند، قرار است چیزهایی را آشکار کند که حتی از عهده «تلسکوپ فضایی جیمز وب» خارج هستند.
به نقل از اسپیس، «شاون دوماگال گلدمن»(Shawn Domagal-Goldman) سرپرست بخش اخترفیزیک در مقر ناسا گفت: ثبت یک عکس فوری با جیمز وب مانند عکس گرفتن از یک شخص است. کاری که SPHEREx و سایر مأموریت‌های مشابه آن می‌توانند انجام دهند، تقریبا مانند رفتن به حالت پانوراماست؛ یعنی حالتی که می‌خواهید عکس گروه بزرگی از افراد و اجسام پشت سر یا اطراف آنها را ثبت کنید.
پرتاب در حال حاضر برای از 27 فوریه با موشک «فالکون 9»(Falcon 9) شرکت «اسپیس‌ایکس»(SpaceX) برنامه‌ریزی شده است و SPHEREx تنها محموله آن نخواهد بود. به عنوان بخشی از «برنامه خدمات پرتاب» ناسا که مأموریت‌های فضایی را با پرتابگرهای تجاری مناسب انجام می‌دهد، SPHEREx سواری خود را به همراه ماموریت «PUNCH» ناسا متشکل از چهار ماهواره کوچک انجام خواهد داد که برای مطالعه خورشید طراحی شده‌اند. این دو ماموریت از پایگاه نیروی فضایی وندنبرگ در کالیفرنیا بلند خواهند شد.
«سزار مارین»(Cesar Marin)، مهندس ادغام SPHEREx در برنامه خدمات پرتاب ناسا طی جلسه توجیهی با اشاره به مرحله اول فالکون 9 گفت: این سومین پرتاب با این تقویت‌کننده قابل استفاده مجدد است که پیشتر در روز 14 ژانویه در ماموریت «ترانسپورتر 12»(Transporter 12) پرواز کرده بود. تقویت‌کننده حدود هشت دقیقه پس از پرتاب، از ظرفیت خارق‌العاده خود برای بازگشت دوباره به زمین استفاده خواهد کرد.
ماموریت SPHEREx بیش از دو سال - مگر این که ناسا تصمیم به تمدید ماموریت بگیرد – از جهان در دو نور کیهانی مرئی و فروسرخ نقشه‌برداری خواهد کرد.
نور مرئی با چشم انسان قابل مشاهده است و بسیاری از تلسکوپ‌ها از جمله «تلسکوپ فضایی هابل» در آن تخصص دارند؛ در حالی که نور فروسرخ برای چشم انسان نامرئی است و بیشتر شبیه به اثر گرما به نظر می‌رسد. فروسرخ تخصص تلسکوپ فضایی جیمز وب به شمار می‌رود و به همین دلیل، جیمز وب در نشان دادن رازهای پنهان کیهان بسیار نمادین بوده است. نور فروسرخ کیهان، اطلاعاتی را درباره دورترین نقاط فضا، تولد ستاره‌ها در لایه‌های غبار و جزئیات ساختارهای کهکشانی دارد.
تلسکوپ‌های فروسرخ دیگری مانند «تلسکوپ اسپیتزر»(Spitzer Telescope) که اکنون بازنشسته شده است نیز به آسمان رفته‌اند. حتی تلسکوپ هابل نیز برخی از قابلیت‌ها را در این قلمرو دارد، اما هیچ کدام واقعا با توانایی‌های جیمز وب مطابقت ندارند. به گفته ناسا، تلسکوپ SPHEREx این توانایی‌ها را خواهد داشت و حتی فراتز از جیمز وب ظاهر خواهد شد.
درباره این‌که SPHEREx چه چیزی را جست‌وجو خواهد کرد، می‌توان گفت با توجه به این که تقریبا همه چیز را در آسمان از مدار خورشیدهمگام گرفته تا انتشارات فروسرخ مطالعه خواهد کرد، فهرست جست‌وجوها بی‌پایان است.
همچنین دانشمندان امیدوارند که با کمک SPHEREx، نماهای سه‌بعدی را از صدها میلیون کهکشان ارائه کنند تا درک ما را درباره نظریه «تورم کیهانی» افزایش دهند. این نظریه می‌گوید که جهان لحظاتی پس از تولد، انبساط شگفت‌انگیزی را تجربه کرد و مانند بادکنکی بود که ناگهان باد شده باشد.
هنگامی که SPHEREx به صورت ایمن در فضا قرار بگیرد، به طور کامل استقرار یابد و به درستی راه‌اندازی شود، دانشمندان تلاش خود را برای انجام دادن اولین بررسی آسمان با این ماموریت به مدت 6 ماه آغاز خواهند کرد.