بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان / در روز جهانی پذیرش معلولان از اهمیت بسزای نوع رفتار و برخورد با کودکان معلول گفتیم؛ چراکه آن‌ها روحیه متفاوت‌تری دارند و حساس‌تر هستند ​​​​​
 از دیدگاه توان‎بخشی معلولیت کودک به دو گروه عمده معلولیت جسمی-حرکتی و ذهنی تقسیم می‌شود و معلول به شخصی اطلاق می‌شود که در اثر نقص مادرزادی یا سایر ناهنجاری‌های جسمی، ذهنی، حسی از انجام یک یا چند فعالیت اساسی در زندگی روزمره ناتوان باشد. نوع رفتار و برخورد با کودکان معلول اهمیت بسزایی دارد؛ چرا که این کودکان روحیه متفاوت‌تری دارند و حساس‌تر هستند. 20 ژانویه، روز جهانی پذیرش معلولان نام‌گذاری شده و روزی برای نشان دادن اهمیت گشودن قلب‌ها روی قدرت‌های متعالی و پذیرفتن جامعه معلولان در زندگی است. به همین بهانه، به این موضوع پرداختیم که در هنگام دیدار با کودکان معلول باید چگونه رفتار کنیم.
1 پذیرش شرایط کودکان
اولین و اساسی‌ترین اقدام موثر در هنگام مواجهه با کودکان دارای معلولیت‌های مختلف ذهنی و جسمی، پذیرش و کنار آمدن با شرایط موجود این کودکان است. همه انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستند و به پذیرش از سوی افراد جامعه نیاز دارند. کودک معلول نیز بیش از هر چیز دیگری کودک است و بعد از آن ویژگی‌ها و شرایط خاص رشدی آن‎ها لحاظ می‌شود. پذیرش بی قید و شرط کودکان معلول سبب می‌شود که به جای چرایی وجود مشکل، نداشتن توانایی و دلسوزی برای آن‎ها به دنبال چگونگی پیدا کردن راه حلی برای فراهم کردن شرایط و امکانات و زندگی هرچه بهتر و نزدیک‌تر با معیارهای یک زندگی عادی و طبیعی برای آن‎ها باشیم. بنابراین آنچه باید در نظر گرفت آن است که در مواقع دیدار کودکان معلول بر احساسات و هیجانات خود کنترل داشته باشیم و از ابراز غم و ناراحتی و گریه برای شرایط موجود آن‎ها خودداری کنیم. زیر انتقال احساسات منفی و ترحم به آن‎ها سبب احساسات ناخوشایندی نظیر حس حقارت، ناکافی بودن، متفاوت بودن و بی‌ارزشی در آن‎ها می‌شود.
2 همدلی و تواضع در رفتار
سعی کنید در هنگام دیدار کودکان معلول با نهایت تواضع، احترام و محبت با آن‎ها رفتار کنید. با آنان به شیوه دوستان و صمیمانه هم‎صحبتی کنید و در عین حال به آن‎ها روحیه و امید برای ادامه زندگی را بدهید. به آن‎ها خاطرنشان کنید که هر انسانی در زندگی با مشکلاتی مواجه است، مثلاً ممکن است فردی مشکل بینایی، دیگری شنوایی یا یادگیری، ترس، مشکل از دست دادن پدر و مادر، مشکلات مالی، تحصیلی و... را داشته باشد و هیچ انسانی کامل و بی‌نقص نیست. بنابراین سعی کنید توجه کودک را به جای تفاوت‌ها بر روی شباهت‌ها متمرکز کنید. همچنین می‌توانید این موضوع را خاطرنشان کنید که آن‎ها توانایی‌های زیادی در انواع حیطه ها دارند یا می‌توانند داشته باشند. بنابراین بهتر است از توانایی‌های خود شناخت پیدا کنند و خود را فردی مفید در نظر بگیرند. همدلی با کودک دارای معلولیت نیز یکی از نکاتی است که می‌تواند بر روی آینده و شخصیت او تاثیر بگذارد. همدلی با آن‎ها به هیچ عنوان به معنی ترحم و دلسوزی نیست؛ بلکه به این معناست که افکار و احساسات کودک معلول را در آن موقعیت درک کنیم و باعث ایجاد امید و دلخوشی در او شویم.

3 با وسایل کودک معلول با احترام برخورد کنید
یکی از مواردی که بسیار اتفاق می‌افتد، استفاده از وسایل شخصی این کودکان مثل ویلچر، اندام مصنوعی، عصا و... برای سرگرم شدن و استراحت کردن است. نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که از شوخی، تمسخر و دست زدن بدون اجازه و جابه‎جا کردن وسایل کودک معلول جدا خودداری شود. حفظ حریم شخصی کودک به او احساس امنیت و آرامش بیشتری می‌دهد و در نتیجه احساس می‎کند می تواند به خوبی شرایط خود را کنترل کند.
4 حفظ ظاهر آراسته
در هنگام ملاقات با کودک معلول سعی کنید با ظاهر آراسته، معمولی و به دور از تجملات و جلب توجه به دیدار او بروید. پوشیدن لباس‌های پر نقش و نگار و رنگارنگ سبب می‌شود آن ها احساسات ناخوشایندی همچون حسرت نداشتن پا برای پوشیدن کفش پاشنه بلند، لباس و نداشتن دست برای استفاده از ساعت و... را تجربه کنند؛ بنابراین احساسات منفی و ناگوار دوباره برای آن ها را یادآور می‌شود.
5 همراهی در انجام فعالیت مورد توان و علاقه کودک معلول
یکی از راهبردهای برقراری رابطه دلپذیر و به یادماندنی با کودک معلول وقت گذراندن با او در حیطه‌هایی است که او توان و علاقه انجام آن فعالیت‌ها را دارد. به عنوان نمونه می‌توانید با او کتاب داستان بخوانید، بازی‌های فکری انجام دهید و موسیقی گوش دهید و چه بسا گاهی اوقات مفید است که به او اجازه دهید در انجام فعالیت‌ها از شما پیشی بگیرد و موفق شود. این امر او را متوجه می‌سازد با دیدگاهی مثبت توانایی‌های خود را ارزیابی کند و نتیجه بگیرد که معلولیت تمام توانایی و استعدادهای او را در برنمی‌گیرد و می‌تواند از آن ها استفاده کند.
نویسنده: زهرا فولادی | روان‌شناس