آریا بانو

آخرين مطالب

حاج قربان سلیمانی؛ پیر دو تار خراسان/ مردی که موسیقی را به بهشت برد فرهنگی هنری

حاج قربان سلیمانی؛ پیر دو تار خراسان/ مردی که موسیقی را به بهشت برد
  بزرگنمايي:

آریا بانو - مهر / حاج قربان سلیمانی بخشی نام‌آور خراسان، مردی بود که با نوای دوتارش مرزهای موسیقی را درنوردید و آن را از دل روستای علی‌آباد تا قلب اروپا طنین‌انداز کرد.
حاج قربان سلیمانی بخشی نام‌آور خراسان، مردی بود که با نوای دوتارش مرزهای موسیقی را درنوردید و آن را از دل روستای علی‌آباد تا قلب اروپا طنین‌انداز کرد. او نه‌تنها میراث‌دار موسیقی مقامی بود، بلکه با سازش، نغمه‌های عرفانی را به بهشت معنویت رساند و هنر را به نیایشی ماندگار بدل ساخت.

17 سال است روزهای آخر دیماه علیرغم همه سرما و سوز زمستانه، قوچان و روستای علی‌آبادش میعادگاه دوستداران موسیقی مقامی می‌شود. دوستدارانی که در سالروز درگذشت حاج قربان سلیمانی اسطوره موسیقی مقامی قوچان و شمال خراسان بر سر مزارش جمع می‌شوند تا یاد و خاطره این بزرگ‌مرد هنرمند را زنده نگاه‌دارند.
30 دیماه 1387 بود که پیر دوتار خراسان در سن 87 سالگی و بعد از تحمل یک دوره بیماری دعوت حق را لبیک گفت و به دیدار معبودش شتافت.
حاج قربان سلیمانی بخشی و دوتار نواز قوچانی در سال 1299 در روستایی ترک‌نشین به نام علی‌آباد به دنیا آمد. پدرش حاج رمضان سلیمانی هم بخشی بود. دوتار نسل به نسل به آن‌ها رسیده بود و مقام‌های موسیقی سینه‌به‌سینه از پدرانشان برایشان نقل‌شده بود.
حاج قربان دوتار را از پدرش آموخت میراثی که به آن عشق داشت و از 8 سالگی با این عشق خو گرفته بود. در علی‌آباد کشاورزی می‌کردند اما از همان کودکی به پدر نشان داده بود با دوتار رابطه‌ای عجیب دارد. در 20 سالگی که پدر را از دست داد رسماً میراث دار هنرش شد و در حضور اساتیدی همچون غلامحسین بخشی جعفرآبادی، حاج محمد بخشی قیطاقی و عوض بخشی موسیقی را ادامه داد و از همان جوانی توانست لقب بخشی را بگیرد.
90 دقیقه نواختن
علیرضا سلیمانی، فرزند خلف حاج قربان که امروز می‌توان از او به‌عنوان یکی از آخرین بخشی‌های شمال خراسان یاکرد در می‌گوید: بخشی تنها این نیست که بتوانی ساز بزنی، بلکه بخشی باید شعر و داستان بداند، شعر بخواند سازش را خودش بسازد و حاج قربان همه ویژگی‌ها را داشت.
فرزند خلف حاج قربان اجرای پدرش در جشنواره اونیون را این‌چنین روایت می‌کند: قرار بود 40 دقیقه اجرا داشته باشیم هر دو روی سن دوتار زدیم و حاجی خواند و خواند و خواند وقتی تمام شد مردم از او خواستند ادامه دهد، آن شب حاجی 90 دقیقه نواخت.
حاج قربان سلیمانی یک عارف بود
حاج قربان عارف بود، عشق به معبودش را با سازش به نمایش می‌گذاشت، نمازش قضا نمی‌شد و هیچ‌گاه بی‌وضو دست به ساز نبرد.
سیامک بنایی کسی که در اجرا همراه این هنرمند بوده این‌گونه توصیفش می‌کند: «پس‌ازآنکه حاج قربان سلیمانی در انگلیس کنسرت داشت با او برای اجرای کنسرتی در پاریس همراه شدم. در آن کنسرت مخاطبان از حاج قربان می‌خواستند بازهم به اجرا ادامه دهد و حاج قربان نیز پذیرفت و آن‌قدر ساز زد که مُهر نمازش در شالِ کمرش تبدیل به گِل شد. در آن کنسرت پس از باز اجراهای مجدد زمانی که از او حالش را پرسیدم گفت زمان اقامه نمازم گذشته و این‌ها نمی‌گذارند نمازم را بخوانم.»
بر اساس صحبت یک روحانی که به حاج قربان گفت موسیقی حرام است 17 سال سازش را به دیوار آویخت اما پس از سال‌ها روحانی دیگری به این فراغ پایان داد. او دوباره نواختن سازش را این‌چنین عنوان کرده بود: «چند وقتی ساز نزدم تا این‌که روزی از یک عالم و روحانی پرسیدم: آیا ساززدن حرام است او هم گفت نه! ساززدن تو مناجات است! و من مجدداً بعد از سال‌ها ساز را دست گرفتم.»
«بحرطویل» قطعه‌ای که جهانی شد و او نام محمد (ص) را در قلب اروپا برای مردم فرانسه به زبان آورد. این قطعه‌ایست که هرساله هنرمندان دوتار نواز به یادش در سالگرد وفاتش می‌نوازند.
حاج قربان سلیمانی مرد ساده و کشاورزی روستایی در کشورهای زیادی ازجمله فرانسه، آلمان، سوئیس، بلژیک و انگلیس موسیقی اصیل شمال خراسان را نواخت و هزاران هنردوست و موسیقی‌دان در کنسرت‌هایش شرکت کردند و طنین نوای دلنوازش جانی دوباره به آن‌ها داد.
فرانسوی‌ها به او لقب «گنجینه راستین ملی» دادند و صبح روز بعد اجرا بود که چهره مردی چیره‌دست از علی‌آباد بر روی روزنامه لوموند فرانسه با تیتر «کسی که درهای بهشت را به روی غرب گشود» نقش‌بست.
در جشنواره لئون فرانسه مقام اول را کسب کرد و سال‌ها مقام اول جشنواره فجر از آن خود کرده بود. دوازده دوره متوالی، داور ثابت جشنواره‌های موسیقی مقامی بود که نشان درجه 2 فرهنگ و هنر دولتی را دریافت کرد.
آلبوم زیبای «شب، سکوت، کویر» با دوتار نوازی حاج قربان سلیمانی و آواز محمدرضا شجریان از یاد علاقه‌مندان این اساتید موسیقی پاک نمی‌شود.
حساسیت ویژه حاج قربان نسبت به کوک ساز و تارش
مجتبی قیطاقی ، پژوهشگر حوزه موسیقی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: حاج قربان نشان ما هنرمندان بود برای اینکه راه را پیدا کنیم و به صراط مستقیم بخشی‌ها برویم.
وی حاج قربان را فردی فهیم دانست که هوشمندانه از فرهنگ و ادب منطقه در مقام پردازی موسیقی و فرهنگ بخشی‌های خراسان استفاده می‌کرد و ادامه داد: او حافظه عجیبی در حفظ داستان‌ها و قصه‌ها و مقام‌های این منطقه داشت و حساسیت ویژه‌ای نسبت به کوک ساز و تارش انجام می‌داد.
قیطاقی تصریح کرد: حاج قربان زبان دوتارش را می‌فهمید و این را تمام کسانی که با او سروکار داشتند می‌توانند شهادت دهند که او با دوتارش زندگی می‌کرد.
این پژوهشگر حوزه موسیقی وضو گرفتن قبل از دست گرفتن ساز را از ویژگی‌های منحصربه‌فرد و خاص حاج قربان سلیمانی برشمرد و گفت: او پایبند به هنر و میراث گذشتگان بود دل‌بسته به طبیعت و آفرینش وابسته به دسترنج استادان گذشته، چه در اندیشه و چه در رفتار و چه آواز.
امروز سی‌ام دیماه مصادف با هفدهمین سالگرد عروجش است. مردی که هنوز هم نامش را با مرام، معرفت، مردانگی، وارستگی همراه می‌کنند و هنوز هم نوای سازش خاموش نشده و قطعاتش را شاگردانش به یادش می‌نوازند.

لینک کوتاه:
https://www.aryabanoo.ir/Fa/News/1343087/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

بزرگ‌ترین تصویر موزاییکی ثبت شده تلسکوپ هابل

برگزاری تورنمنت چندجانبه هندبال به میزبانی ایران

گل اول تاتنهام به اورتون توسط کولوسفسکی

گل دوم رئال مادرید به لاس پالماس توسط دیاز

گل سوم رئال مادرید به لاس پالماس توسط ام باپه

اشتباه آماتوری و باورنکردنی اونانا؛ یونایتد باور نمی‌کند!‏

گل چهارم رئال مادرید آفساید اعلام شد!

برد 9 گله شاگردان اوسمار و صدرنشینی مقتدرانه!

منچستریونایتد در خانه باخت؛ این شیاطین رانده شده!

فاجعه دفاعی رئال؛ گل خوردن در ثانیه 26

گل دوم تاتنهام به اورتون توسط ریچارلیسون

شهادت، اکسیر حیات امت اسلام است

برنامه سینماهای مردمی و سکانس های فوق العاده جشنواره فجر 43 روشن شد

قابی از جشن عروسی «شاهرخ خان» در سال 1991

ماجرای عاشق شدن «خاله نرگس» دوباره وایرال شد

بیماران قلبی! سرما کار دست‌تان ندهد

جادوی کمانچه با «کیهان کلهر»

اجرای جالب آهنگ خاموش شدن ویندوز با سازهای مختلف

هواشناسی هشدار داد؛ مدیریت بحران: تا 2 روز به شمال سفر نکنید

مصالحه 69 درصدی پرونده‌های ارجاعی به مراکز مشاوره پلیس

سقوط مرگبار مربی سابق تیم ملی در معدن

نتایج نهایی پرونده‌های گزینش برای استخدام در آموزش و پرورش اعلام شد

پای مقصر جدید به تصادف باز شد؛ سهم 50 درصدی پیمانکار

جزئیات مرگ 4 کودک در پی قصور پزشکی

وقتی اجلت هنوز نرسیده!

یخ‌های مسحورکننده روی دریاچه میشیگان

یک ویدئو نوستالژی و حال خوب کن

چند ترفند جالب تردستی که فکرش را نمی‌کنید!

بلعیدن استخوان توسط کرکس ظرف چند ثانیه!

سرقت عجیب از خودپرداز!

طرز تهیه ی کیک ماست در ایرفرایر

منابع غذایی سرشار از آهن

واضح ترین و بزرگترین تصویر تاریخ از کهکشان آندرومدا

بخشی از کتاب/آیا او نیمه گمشده من است؟

گل دوم ناتینگهام به ساوتهمپتون توسط اودوی

گل سوم ناتینگهام به ساوتهمپتون توسط کریس وود

تلاش گواردیولا برای جذب ستاره افول کرده!

دقیقی: دیدار با هوادار اولین فینال خیبر است

رشفورد به دورتموند می‌رود؟

حمایت کنسرسیوم بانکی از مدیرعاملی درویش

گل سوم اورتون به تاتنهام توسط آرچی گری در دقیقه 7+45

گل دوم برایتون به یونایتد توسط VARرد شد!

گل دوم برایتون به یونایتد توسط میتوما

گل اول لاس پالماس به رئال مادرید؛ زننده گل فابیو سیلوا

«نه» اسطوره میلان به مربیگری در پرسپولیس

«ازازیل» حسن فتحی؛ حاشیه پشتِ حاشیه!

اولین جلسه ستاد برنامه‌ریزی شاهد و ایثارگر در دولت چهاردهم برگزار شد

نمایش 11 مستند در چهل و سومین جشنواره فیلم فجر

چهره ها/ سلفی بهاره رهنما با دخترش «پریا» که 28 سال دارد

«یار باش» را از گرشا رضایی بشنوید