آریا بانو - رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت می‌گوید: نتیجه آخرین مطالعه‌ای که در خصوص وضعیت مصرف دخانیات در بین نوجوانان 13 تا 15 ساله انجام دادیم، این بود که مصرف سیگار در بین دختران همین گروه سنی، 133 درصد افزایش پیدا کرده و از 9 دهم درصد به 2/1 دهم درصد رسیده است.

افزایش مصرف دخانیات به دلیل عوارض بیشماری که دارد همواره محل نگرانی بوده است و متاسفانه این روزها بحث افزایش مصرف سیگار در بین کودکان و نوجوانان، بیش از پیش به گوش می‌رسد.
برای بررسی وضعیت مصرف دخانیات در بین کودکان و نوجوانان کشور، با بهزاد ولی‌زاده، رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، گفت‌وگو شده است. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌خوانید:
وضعیت مصرف سیگار در کودکان و به ویژه به دختران کم سن و سال را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نتیجه آخرین مطالعه‌ای که در سال 1395 و در خصوص وضعیت مصرف دخانیات در بین نوجوانان 13 تا 15 ساله انجام دادیم، این بود که مصرف سیگار در بین دختران همین گروه سنی، نسبت به مطالعه دوره قبلی که در سال 1387، انجام شده بود، 133 درصد افزایش پیدا کرده و از 9 دهم درصد به 2/1 دهم درصد رسیده است و این نشان می‌دهد که مصرف سیگار در بین نوجوان دختر 13 تا 15 ساله 2 برابر شده است.
بخش دیگری از نتایج طرح فوق بیانگر این بود که مصرف سیگار در بین پسران 13 تا 15 ساله تا حدودی کاهش داشت.
علل افزایش مصرف در بین کودکان و نوجوانان چیست؟
تاکنون تحقیقی درباره اینکه علل افزایش مصرف سیگار و دیگر دخانیات در بین نوجوانان چیست، تحقیقی انجام نشده است و فقط در همان اجرای طرح سال 1395، سوالات مرتبطی از نوجوانان پرسیده شده بود.
به عنوان مثال از نوجوانان جامعه هدف که دانش آموزان تعدادی از مدارس کل کشور بودند، پرسیده شد که شما از کجا محصولات دخانی مصرفی را تهیه کردید و اکثر بچه‌ها اینطور پاسخ داده بودند که از مغازه‌ها و دکه‌های روزنامه فروشی این محصولات را تهیه کرده‌اند.
به نظر شما مصرف سیگار در بین کودکان و نوجوانان بعد از اجرای طرح سال 1395 تاکنون بیشتر یا کمتر شده است؟
بعد از طرح فوق ما دیگر طرحی اجرا نکرده‌ایم که به طور دقیق بگوییم مصرف سیگار در بین کودکان و نوجوانان چقدر بیشتر یا کمتر شده است و این خودش یک ایراد بزرگ است؛ ولیکن می‌توانیم پیش بینی کنیم که مصرف سیگار در بین کودکان و نوجوانان بیشتر شده باشد، چرا که خرید محصولات دخانی در مراکز با مجوز یا بی‌مجوز بیشتر شده است و این خودش یک معضل است.
متاسفانه در حال حاضر با وجود ممنوعیت فروش سیگار در حریم 100 متری مدارس و مراکز آموزشی این معضل را داریم و این قانون رعایت نمی‌شود و تخلف صورت می‌گیرد و نظامی که باید به موارد تخلف و رعایت قوانین، همین نظامی است که مجوز فروش سیگار را صادر می‌کنند و برای اجرای قانون نیاز به همکاری سایر دستگاه‌های مجری وجود دارد.
آیا مجوز فروش سیگار به دکه‌های روزنامه فروشی اعطا شده است؟
در مورد دکه‌ها و عرضه سیگار در این مجموعه‌ها، هیچ مجوز فروشی به آن‌ها داده نشده است و بدون مجوز و به طور غیرقانونی به فروش سیگار و دیگر محصولات دخانی اقدام می‌کنند.
جزئیات قانون فروش سیگار به افراد زیر 18 سال چیست؟
در مورد فروش سیگار به افراد زیر 18 سال هم قوانین مشخصی داریم اما یکی از شرایط این است که به هنگام فروش سیگار به این افراد و در لحظه انجام تخلف، باید سیستم بازرسی ما در آنجا حضور داشته باشد و ببیند که این تخلف رخ می‌دهد و سیگار به فرد زیر 18 سال فروخته می‌شود و اجرای این بند سخت است و ما به کمک مردم هم نیاز داریم.

اقدامات آموزش و پرورش برای جلوگیری از مصرف سیگار در بین دانش‌آموزان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
آموزش و پرورش یکی از اعضای ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، است و وزیر این وزارتخانه عضو ستاد است و اقداماتی که انجام می‌دهند را به دبیرخانه ستاد گزارش کرده‌اند و از ما مطالبه داشته‌اند که فروش دخانیات در محدوده مدارس و مراکز آموزشی با جدیت پیگیری شود و ما هم مکاتبه‌ای را با وزارت صنعت انجام دادیم.
علل دیگر افزایش مصرف سیگار و دیگر دخانیات در بین نوجوانان چیست؟
افزایش مصرف دخانیات در نوجوانان دلایل دیگری هم دارد که یکی از آن‌ها افزایش وجود وسایل نوپدید است که متاسفانه به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و خیلی هم راحت و در دسترس است و باید برخوردهای بازدارنده‌تری با متخلفان صورت بگیرد.
علاوه بر در دسترس بودن سیگار و محصولات دخانی نوپدید، حاشیه سود بالایی که این محصولات دارند، موضوعی است که باعث وقوع این تخلفات می‌شود و دستگاه‌های نظارتی باید به این قضیه ورود کنند.
یکی دیگر از دلایل افزایش مصرف سیگار در میان نوجوانان، فروش نخی سیگار، قیمت پایین و تنوع طراحی این قبیل محصولات است که با اشکال جذاب به ویژه برای دختران و بانوان تولید می‌شوند و بسته بندی ساده این محصولات ضرورت دارد.
مردم تخلفات فروش سیگار به کودکان و نوجوانان را چگونه گزارش بدهند؟
ما سامانه 190 را که برای ثبت شکایت موارد غیربهداشتی اعلام کرده‌ایم، شامل اعلام تخلفاتی چون فروش سیگار به افراد زیر 18 سال هم می‌شود و مردم باید به ما کمک کنند و این تخلف را به ما گزارش بدهند تا سیستم بازرسی ما تخلفات این چنینی را پیگیری کند.