آریا بانو - ایسنا /سال 2024 با اتفاقات بسیاری در حوزه فناوری همراه بود که این گزارش به 10 مورد از جالب‌ترین آنها پرداخته است.
فناوری هر سال بیشتر پیشرفت می‌کند و این روند ادامه خواهد داشت.
به نقل از لایو ساینس، با توسعه هوش مصنوعی و پیشرفت در حوزه رباتیک و رایانه‌های کوانتومی می‌توان گفت که فناوری در هیچ سالی به اندازه سال 2024 در شکل دادن زندگی ما مهم نبوده است.
این گزارش به 10 اتفاق شگفت‌انگیز در حوزه فناوری می‌پردازد که در سال 2024 ظاهر شدند و واکنش‌های بسیاری را به همراه داشتند.

سرکشی هوش مصنوعی
با فراگیر شدن هوش مصنوعی، صدای پژوهشگران برای تنظیم نرم‌افزارها به منظور جلوگیری از آسیب رساندن به جامعه بلندتر شده‌ است. از میان همه پژوهش‌هایی که درباره پتانسیل قابل توجه یادگیری ماشینی برای دروغ گفتن و تقلب هشدار داده‌اند، شاید نگران‌کننده‌ترین آنها در ابتدای سال 2024 منتشر شد. در آن زمان، پژوهشگران در یک پروژه عمدا هوش مصنوعی را مسموم کردند تا از همه تلاش‌ها برای راست‌گوتر شدن طفره برود.
مهم نیست که آنها از چه روش آموزشی یا مدلی استفاده کردند. نکته مهم این است که یک مدل زبانی بزرگ مسموم شده بود و به بدرفتاری خود ادامه داد. حتی یک روش به هوش مصنوعی آموخت که محرک اعمال مخرب خود را تشخیص دهد و رفتار ناامن خود را بهتر از نظارت انسان پنهان کند.

موفقیت GPT-4 در آزمون تورینگ
«آزمون تورینگ»(Turing test) که اولین بار در سال 1950 توسط «آلن تورینگ»(Alan Turing) دانشمند رایانه به عنوان «بازی تقلید» معرفی شد، یک آزمایش فکری است که برای تصمیم‌گیری درباره تشخیص رفتار هوشمند یک ماشین از رفتار انسان استفاده می‌شود. یک مقاله که در سال 2024 منتشر شد، نشان داد که GPT-4 به راحتی آزمون تورینگ را پاس کرده است. در این آزمون، GPT-4 شرکت‌کنندگان انسان را در 54 درصد مواقع فریب داد تا فکر کنند که یک شخص واقعی است.
در هر حال، این بدان معنا نیست که ماشین‌ها به هوش انسانی رسیده‌اند یا از آن فراتر رفته‌اند. آزمون تورینگ در واقع برای بررسی هوش نیست، بلکه نشان می‌دهد فرضیات انسان درباره آن چقدر بر رفتار ماشین تاثیر می‌گذارند. با وجود این، توانایی هوش مصنوعی در فریب دادن ما می‌تواند به چالشی برای تعاملات آینده با این فناوری و دلیلی برای شک داشتن درباره ماهیت واقعی تعاملات آنلاین در سال‌های آینده تبدیل شود.

برنده شدن هوش مصنوعی در رقابت نوبل
تحقیقات پیرامون هوش مصنوعی در سال 2024 به بالاترین رتبه‌ در افتخارات علمی رسیدند و جایزه نوبل را در دو حوزه فیزیک و شیمی از آن خود کردند.
جایزه نوبل فیزیک که به «جفری هینتون»(Geoffrey Hinton) و «جان هاپفیلد»(John Hopfield) برای پژوهش پیشگامانه آنها در توسعه شبکه‌های عصبی مصنوعی و الگوریتم‌های یادگیری ماشینی اعطا شد، بسیاری از دانشمندان را شگفت‌زده کرد و حتی برخی از دانشمندان معتقد بودند هوش مصنوعی با حوزه‌هایی که در آنها برنده جایزه شده است، ارتباطی ندارد.
جایزه نوبل شیمی به «دیوید بیکر»(David Baker)، «دمیس حسابیس»(Demis Hassabis) و «جان جامپر»(John Jumper) برای پژوهش درباره استفاده از رایانه و هوش مصنوعی در متحول کردن درک چگونگی تا شدن پروتئین‌ها تعلق گرفت.

داده‌های کاربران در دست هوش مصنوعی
بحث و جدل پیرامون استفاده از داده‌های کاربران توسط هوش مصنوعی در سال 2024 با یک تغییر غیرمنتظره روبه‌رو شد. در آن زمان، شرکت «نیانتیک»(Niantic) سازنده بازی محبوب واقعیت افزوده «پوکمون گو»(Niantic) فاش کرد که داده‌های کاربران را برای کمک به ربات‌های آینده به منظور جهت‌یابی دنیای فیزیکی جمع‌آوری کرده است.
به گفته این شرکت، داده‌های حاصل از اسکن‌های انجام‌ شده در زمانی که کاربران مشغول بازی پوکمون کو بودند، برای آموزش 50 میلیون شبکه عصبی محلی(مجموعه‌ای از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی که ساختاری شبیه به مغز انسان دارند) مورد استفاده قرار گرفته‌اند. کارشناسان هشدار دادند که همه کاربردها بی‌خطر نیستند.

توصیه‌های عجیب هوش مصنوعی
یکی از مشکلات بزرگ هوش مصنوعی، تمایل آن به حل کردن مشکلات در زمانی است که اطلاعات آموزشی ندارد. بنابراین، هنگامی که ویژگی «AI overview» هوش مصنوعی «جمینای»(Gemini) گوگل ظاهر شد، رسانه‌های اجتماعی با شوخی و ناراحتی به سیل پیشنهادات ارائه‌شده توسط چت‌بات واکنش نشان دادند. این پیشنهادات، توصیه‌های عجیبی مانند خوردن سنگ، افزودن چسب به پیتزا و پریدن از «پل گلدن گیت»(Golden Gate Bridge) برای درمان افسردگی بودند.
گوگل گفت که برای حذف پیشنهادات اشتباه اقدام کرده و سعی دارد تا کیفیت پاسخ‌های AI overview را بهبود ببخشد اما دقت کلی چت‌بات برای پرسش‌های خاص و تأثیرات گسترده‌تر آن بر اکوسیستم خبری مورد استفاده برای آموزش، نامشخص است.

کاهش خطای رایانه کوانتومی
اگرچه رایانه‌های کوانتومی هنوز در مراحل ابتدایی توسعه خود هستند اما در سال 2024 با پیشرفت‌های چشمگیری همراه بودند. برای مثال، رایانه «H2-1» شرکت «کوانتینووم»(Quantinuum) کاهش قابل توجهی را در میزان خطای خود نشان داد که می‌تواند زمینه‌ای برای پیشرفت رایانه‌های کوانتومی به منظور جایگزینی رایانه‌های کلاسیک باشد.
یک پژوهش جدید که در سال جاری انجام شد، نشان داد که میزان خطای H2-1 تا 35 درصد بهبود یافته است. این پژوهش نشان‌دهنده یک بهبود چشمگیر 100 برابری در میزان خطای سال 2019 است که توسط رایانه کوانتومی «سیکامور»(Sycamore) گوگل نشان داده شد.

رکوردشکنی قطار سریع‌السیر چین
قطار «تی-فلایت»(T-Flight) چین، یک نمونه اولیه از قطار سریع‌السیر است که از چندین آهن‌ربا برای حرکت کردن روی ریل استفاده می‌کند. این قطار در سال 2024 به سرعت 623 کیلومتر در ساعت رسید و رکورد پیشین را 19 کیلومتر در ساعت ارتقا داد.
آنچه سروصدای زیادی ایجاد کرد، طرح آینده قطار بود. حداکثر سرعت قطار به صورت تئوری، 1000 کیلومتر در ساعت در نظر گرفته شده است که «شرکت علم و صنعت هوافضای چین» قصد دارد به زودی به آن برسد.

پرواز پهپادها و ترس جمعی
مردم در سراسر نیوجرسی و سایر ایالت‌های آمریکا برای چندین هفته‌، خوشه‌هایی را از اجرام مشابه پهپاد دیدند که در آسمان شب پرواز می‌کردند. این مشاهدات، مقامات ایالتی را وادار ساخت تا اف‌بی‌آی را برای پاسخ‌گویی تحت فشار قرار دهند.
هنوز توضیح دقیقی برای افزایش مشاهدات ارائه نشده اما به نظر می‌رسد که افزایش پرواز پهپادها همراه با موجی از ترس جمعی در رسانه‌های اجتماعی، پشت این پدیده وجود داشته باشد. این اولین بار نیست که پهپادها به وحشت از هجوم بشقاب‌پرنده‌ها منجر می‌شوند و با افزایش دسترسی آنها در سراسر جهان بعید است که این آخرین بار باشد.

سریع‌ترین ربات انسان‌نما
ربات‌های انسان‌نما در دهه گذشته پیشرفت کرده‌اند و سال 2024 نیز همین طور بود. شرکت چینی «ربات ارا»(Robot Era) از یک ربات دوپا موسوم به «استار1»(STAR1) رونمایی کرد که با حداکثر سرعت بیش از 3.6 متر در ثانیه در زمین‌های گوناگون رکورد شکست.
بخشی از این موفقیت مرهون کفش‌های ورزشی سفارشی‌سازی‌شده بود که به پای ربات متصل شده بودند و به آن سرعت بیشتری می‌دادند.

ساخت پروتئین با هوش مصنوعی
دانشمندان در ماه ژوئیه اعلام کردند یک مدل زبانی بزرگ را برای ایجاد نوع جدیدی از پروتئین به کار برده‌اند که تنها 58 درصد از توالی آن مشابه پروتئین‌های طبیعی است. به گفته دانشمندان، این مدل موسوم به «ESM3» می‌تواند در کشف داروهای جدید و طراحی مواد شیمیایی تجزیه‌کننده پلاستیک سودمند باشد.