بزرگنمايي:

آریا بانو - کارشناس صنعت خودرو گفت: خودروسازان برای خروج از مرحله زیان‌دهی، درخواست افزایش 70 تا 80 درصدی قیمت‌ها را داشتند؛ اما اکنون نزدیک 20 تا 30 درصد اتفاق افتاده است. شاید افزایش 70 تا 80 درصدی قیمت تصویب شده باشد و می‌خواهند این افزایش را در یک پروسه زمانی و به صورت تدریجی اعمال کنند و شاید این افزایش قیمت مرحله به مرحله باشد.
روزنامه توسعه ایرانی نوشت: در ساعات پایانی یکشنبه 27 آبان ناگهان خبر رسید که دو خودروساز نه چندان خوشنام، ایران‌خودرو و سایپا، محصولات خود را 20 تا 30 درصد گران کردند. سابقا ایران‌خودرو محصولات خود را گران کرده بود اما وزارت صمت و شورای رقابت مانع این کار شدند اما این بار افزایش قیمت بر اساس دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری شورای رقابت و تصمیمات اتخاذ شده و محاسبات صورت گرفته انجام شده و بعید است که ابطال شود. خودروسازان بالاخره بعد از 18 ماه مجوز افزایش قیمت گرفتند و ایران خودرو مدعی شد که افزایش اخیر قیمت خودرو شامل حال افرادی که تکمیل وجه کرده‌اند و در صف انتظار صدور فاکتور هستند، نمی‌شود.
اما بوی گرانی خودرو با نامه احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان، به محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، آمد که در این نامه درخواست کرده بود قیمت خودرو 70 تا 80 درصد گران شود تا به پایه قیمت تمام‌شده برسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد مجوز افزایش قیمت خودروها هفته گذشته صادر شده بود اما اعلام این خبر نیازمند مقدماتی بود که نامه نعمت‌بخش یکی از این مقدمات بوده است.
در واقع خودروسازان به دلیل زیان انباشته خود درخواست این افزایش قیمت را دارند اما مردم آنها را محق این افزایش قیمت نمی‌دانند زیرا کیفیت محصولات آنها روز به روز نازلتر می‌شود به صورتی که در جامعه عده‌ای نام خودروهای ایرانی، به ویژه پراید را «ارابه مرگ» گذاشته‌اند. در اینجا می‌توان حق بیشتری به مردم داد زیرا خودروسازان هیچ پاسخ قانع‌کننده‌ای برای کاهش کیفیت محصولات خود ارائه نمی‌کنند و کیفیت را به زیان انباشته و قطعه‌سازان نسبت می‌دهند. بنابراین ضمن ارزیابی اعتراض جامعه، باید دید که آیا این افزایش قیمت می‌تواند منجر به کاهش زیان و افزایش کیفیت شود؟
فروش خودروهای با تکنولوژی دهه 50 به قیمت لندکروز و بوگاتی!
همانطور که اشاره شد، این افزایش قیمت با اعتراضات گسترده جامعه همراه شد و برخی مسئولین نیز به این افزایش قیمت واکنش نشان دادند. برای مثال عضو هیات رئیسه مجلس با بیان اینکه بازار خودروسازی در کشور ما انحصاری است، گفت: خودروهای با تکنولوژی دهه 40 و 50 را به قیمت خودروهای روز دنیا همچون لندکروز و بوگاتی به مردم می‌دهند و در این شرایط اصلا هم کیفیت مهم نیست چون رقیبی در بازار خودرو وجود ندارد.
مجتبی یوسفی در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: همین موضوع در برخی از محصولات فولادی و سیمانی و پتروشیمی اتفاق می‌افتد چون تولیدکننده‌ها و خریداران محدود هستند. براین اساس به دلیل نبود بازار کامل در کشور ما، بورس کارایی لازم را در محصولات انحصاری ندارد.
او در پایان و در جمع بندی با بیان اینکه نتیجه عرضه خودرو در بورس، افزایش قیمت است،‌ تصریح کرد: ما به عقب برنمی‌گردیم؛ باید واردات خودرو انجام شود تا این انحصار برداشته شود.
افزایش قیمت خودرو بدون سامانه ثمربخش است
یک کارشناس صنعت خودرو درباره ارزیابی خود از افزایش قیمت محصولات خودروسازان گفت: اگر این گران شدن بر مبنای این باشد که باز هم در سامانه باشیم و باز هم تحویل بلندمدت برای خودرو وجود داشته باشد قطعا می‌تواند در بازار آزاد خودرو هم تاثیر بگذارد و قیمت خودرو را گرانتر کند.
بابک صدرایی افزود: این افزایش قیمت زمانی تاثیرگذار است که در یک بازه زمانی سامانه حذف شود، تحویل بموقع باشد و بلندمدت نباشد، هر کسی تقاضا دارد بتواند خودرو را ثبت‌نام کند و در یک بازه زمانی مشخص، مثلا زیر 2 ماه، خودرو را تحویل بگیرد. در این شرایط می‌توانیم بگوییم حباب بازار شکسته می‌شود.
به گفته وی، اگر این افزایش قیمت به همان روال سامانه با تحویل‌های بلندمدت باشد، قطعا قیمت‌ها را در بازار آزاد خودرو تاحدودی بالاتر می‌برد.
افزایش قیمت به بازار سیاه کمک می‌کند
این تحلیلگر بازار خودرو با عنوان اینکه احتمال ادامه فروش در سامانه با افزایش قیمت بیشتر است، تاکید کرد: با وجود سامانه بعید می‌دانم این افزایش قیمت ثمربخش باشد زیرا خود سامانه عاملی است که باعث کمک به بازار سیاه می‌شود.
صدرایی با اشاره به اینکه ساختار سامانه به صورتی نیست که بتواند متقاضی واقعی را از غیرواقعی تشخیص دهد و در این شرایط دلالان می‌توانند در سامانه موفق به خرید خودرو شوند، خاطرنشان کرد: اگر این مکانیسم حل نشود، دچار مشکلات عدیده‌ای می‌شویم و قیمت‌های بازار آزاد رو به افزایش می‌رود.او ادامه داد: این افزایش قیمت خودرو زمانی می‌تواند معنی‌دار باشد که تعادلی میان عرضه و تقاضا برقرار کند؛ یعنی اگر قرار است قیمت کارخانه به قیمت بازار آزاد نزدیک شود، خودروساز باید بتواند تحویل و تولیدش را بیشتر کند تا بازار سیاه را از بین ببرد.
این کارشناس درباره علل شکل‌گیری بازار سیاه خودرو اظهار کرد: دو عامل، به وجودآورنده بازار سیاه است. یکی سامانه که کنترل‌کننده است و اجازه نمی‌دهد هر متقاضی خودرو بخرد و دوم، هنگامی که بین تحویل و ثبت‌نام خودرو بازه زمانی بلندمدت ایجاد شود.
او تصریح کرد: اگر این دو عامل حذف شوند و خودرو با سرعت تولید و تحویل مشتری داده شود، حباب بازار کاهش پیدا می‌کند اما اگر این دو عامل ادامه پیدا کنند، یعنی به افزایش قیمت بازار سیاه کمک می‌کنیم.
ساختار حل زیان خودروسازان به زودی ایجاد نمی‌شود
صدرایی در ادامه در پاسخ به اینکه «آیا این افزایش قیمت می‌تواند جلوی زیان خودروسازان را بگیرد یا باز به روند زیان‌سازی خود ادامه می‌دهند»، یادآور شد: خود خودروسازان برای خروج از مرحله زیان‌دهی، درخواست افزایش 70 تا 80 درصدی قیمت‌ها را داشتند؛ اما اکنون نزدیک 20 تا 30 درصد اتفاق افتاده است.
او با هشدار درباره اینکه شاید افزایش 70 تا 80 درصدی قیمت تصویب شده باشد و می‌خواهند این افزایش را در یک پروسه زمانی و به صورت تدریجی اعمال کنند، افزود: فکر کنم افزایش قیمت مرحله به مرحله باشد اما عواملی مانند عدم بهره‌وری یا هزینه‌های زاید و دستوری در صنعت یک شبه حل نمی‌شود و یک ساختار ویژه‌ای می‌خواهد که به این زودی به وجود نمی‌آید.
این تحلیلگر صنعت خودرو تاکید کرد: بهره‌وری در بازار رقابتی یا بازار آزاد به وجود می‌آید که اصلا در اقتصاد ایران معنی ندارد. اگر ایده‌آل‌ها را کنار بگذاریم و در واقعیت خودروسازان با همین مکانیسم ادامه دهند، این قیمت‌ها باعث می‌شود ضرر افزوده آنها آنقدر زیاد شود که دیگر توانایی تولید و حرکت نداشته باشند.
او عنوان کرد: چه بخواهیم چه نخواهیم باید این افزایش قیمت صورت بگیرد؛ خوان یک‌شبه که تبعات بسیاری دارد، خواه در چندین مرحله که آن هم تبعاتی خواهد داشت که با مدیریت و برنامه‌ریزی می‌توانند این تبعات را کاهش دهند.
سیستم افزایش کیفیت در اقتصاد ایران موجود نیست
صدرایی با اشاره به اینکه با این افزایش قیمت قطعا سهم تقاضا و سهم بازار تا حدی ریزش خواهد کرد، درباره اعتراض‌ها به افزایش قیمت به دلیل بی‌کیفیتی بیان کرد: مردم حق دارند. ما چیزی به نام تورم و افزایش قیمت دلار داریم و ناترازی‌های اقتصادی در کشور تازه خود را نشان می‌دهد.
او تصریح کرد: وقتی که تورم لجام‌گسیخته می‌شود و قیمت ارز بالا و هزینه‌های تولید در کشور بالا می‌رود، دیگر بازار کیفیت خوب یا بد را نمی‌شناسد و هرآنچه که تولید می‌شود را گران می‌کند.
این کارشناس حوزه خودرو ادامه داد: در این شرایط یا باید بگوییم خودرو کلا تولید نشود یا قیمت‌گذاری دستوری و سرکوب قیمت‌ها را به عنوان عامل کاهش کیفیت محصولات خودروسازان قبول کنیم زیرا در این شرایط خودروساز مجبور است از اولین جایی که می‌زند، هزینه تولید مواد اولیه و قطعات است که به بی‌کیفیتی منجر می‌شود.
صدرایی با تاکید بر اینکه کیفیت در رقابت و بازار آزاد و با بهره‌وری ایجاد می‌شود که فعلا چنین سیستمی در بازار خودرو و اقتصاد کلان کشور نداریم، در پایان خاطرنشان کرد: افزایش قیمت به معنی افزایش کیفیت نیست و فقط به این معنی است که روند تولید جریان بیشتری می‌گیرد وگرنه کیفیت مقوله‌ای است که عوامل مختلفی دارد و تنها مسئله افزایش قیمت‌ها نیست.
رامتین موثق