آریا بانو - تبیان / اضطراب پاییزی یا افسردگی پاییزی یا افسردگی زمستانی همگی نام‌هایی هستند که معمولاً برای اختلال خلقی فصلی (SAD) به کار می‌روند. این نوع افسردگی مرتبط با تغییر فصل است که معمولاً در پاییز و زمستان به دلیل طولانی‌شدن ساعات تاریکی و باران شایع می‌شود.
زندگی مدرن شهری می‌تواند بسیار استرس برانگیز باشد. برای همین درک اهمیت
سلامت روح و روان می‌تواند کمک بزرگی به حل این مسئله بکند.
اختلال خلقی فصلی چیست و چه علت‌هایی دارد؟
اختلال خلقی فصلی یا افسردگی فصلی مربوط به تغییرات فصل است که در پاییز و زمستان به دلیل کوتاه‌تر شدن روز و بعدازظهرهای تاریک شیوع بیشتری پیدا می‌کند، خصوصاً در جاهایی که هوا اغلب بارانی است.
![]()
علت دقیق اختلال خلقی فصلی کاملاً شناخته شده نیست؛ اما اغلب به کمبود نور خورشید طی روزهای کوتاه پاییز و زمستان مربوط می‌شود. تئوری اصلی می‌گوید کاهش نور خورشید بر قسمتی از مغز که هیپوتالاموس نام دارد اثر گذاشته و مانع عملکرد مناسب آن می‌شود:
تولید زیاد ملاتونین
ملاتونین هورمونی است که مغز ما در واکنش به تاریکی ترشح می‌کند و همچنین تنظیم‌کننده زمان خواب ماست. ملاتونین باعث می‌شود احساس خستگی و خواب‌آلودگی کنیم. افرادی که دچار اختلال خلقی فصلی می‌شوند، بیشتر از حد نرمال ملاتونین ترشح می‌کنند.
تولید کم سروتونین
سروتونین هورمونی است که بر خلق‌وخو،
اشتها و خواب اثر می‌گذارد. نور خورشید می‌تواند باعث ترشح سروتونین شود و کمتر در معرض نور خورشید بودن در پاییز و زمستان می‌تواند منجر به کاهش سطح سروتونین شده و در نتیجه احساس افسردگی و بی‌حالی ایجاد کند.
تغییر در
ساعت درونی بدن
بدن انسان از نور خورشید برای زمان‌بندی عملکردهای گوناگون خود استفاده می‌کند، مانند بیدارشدن از خواب؛ بنابراین کمبود نور خورشید در پاییز و زمستان در این
ساعت درونی اختلال ایجاد می‌کند و در نتیجه علائم اختلال خلقی فصلی ظاهر می‌شوند.
آیا لازم است به
پزشک مراجعه کنید؟
اختلال خلقی فصلی می‌تواند فقط یک عارضه جانبی موقتی ناشی از تغییر فصل باشد که بدن و ذهن در نهایت بر آن غلبه خواهد کرد. اما این احتمال نیز وجود دارد که علائم طولانی شده و بدن قادر به مقابله با آنها نباشد. اگر احساس می‌کنید به‌مرور علائم بهتر نشدند لازم است از
پزشک کمک بگیرید.
پزشک می‌تواند با بررسی‌های دقیق از وضعیت فیزیکی و روانی شما، توصیه‌های حرفه‌ای ارائه بدهد و کمکتان کند بر شرایط خود غلبه کنید.
برخی از علائم اختلال خلقی فصلی
. مدام بی‌حوصله بودن
. ازدست‌دادن علاقه نسبت به فعالیت‌های معمول روزمره
. احساس تنهایی و ناامیدی
. احساس بی‌انرژی بودن
. بیشتر از حد معمول خوابیدن
. کاهش میل جنسی
درمان اختلال خلقی فصلی چیست؟
درمان قطعی برای اختلال خلقی فصلی وجود ندارد. اما یک سری از راهکارها هستند که می‌توانند حس و حالتان را بهتر کنند:
. تغییراتی در سبک زندگی : بیشتر خود را در معرض تابش خورشید قرار دهید، به طور منظم
ورزش کنید و استرستان را کنترل کنید.
. نوردرمانی: وقتی نور طبیعی وجود ندارد باید از لایت تراپی کمک بگیرید. لایت تراپی با لامپ مخصوصی به نام لایت باکس اثراتی شبیه نور خورشید ایجاد می‌کند.
. مراجعه به تراپیست: اگر دچار اختلال خلقی فصلی هستید، می‌توانید از یک تراپیست کمک بگیرید.
. دارو: داروهای ضدافسردگی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین می‌توانند مؤثر باشند.
.
ویتامین D:
ویتامین D مرتبط با افسردگی است و بدن بدون نور خورشید به‌سختی می‌تواند این
ویتامین را بسازد. در نتیجه مصرف مکمل
ویتامین D پیش از ماه‌های پاییز و زمستان می‌تواند جلوی بروز علائم اختلال خلقی فصلی را تا حدودی بگیرد یا آنها را کاهش دهد.
. بیشتر
ورزش کنید: به‌طورکلی علائم اختلال خلقی فصلی باعث می‌شوند به‌سختی حس و حال ورزش‌کردن پیدا کنید و قابل‌درک است که در این شرایط، ورزش‌کردن آخرین چیزی است که به ذهنتان می‌رسد. اما اگر بتوانید به‌اندازه کافی انگیزه پیدا کنید می‌توانید اولین قدم را بردارید و بیرون بروید.
ورزش منظم برای کاهش علائم افسردگی بسیار مفید می‌باشد، خصوصاً اگر در فضای باز
ورزش یا حتی فقط پیاده‌روی کنید.
ورزش باعث می‌شود بدن هورمون‌های شادی مانند اندورفین بیشتر ترشح کند.
. به‌اندازه کافی بخوابید: همیشه گفته شده کمبود خواب بر
سلامت روان و خلق‌وخو اثر می‌گذارد و اصطلاح «از دنده چپ بیدارشدن» از همین باور گرفته شده. کم‌خوابی و افسردگی می‌توانند یک چرخه معیوب تشکیل دهند. افکار اضطراب‌برانگیز و احساسات منفی می‌توانند مانع خواب شوند و کمبود خواب نیز علائم افسردگی را بدتر می‌کند؛ چون مغز شما فرصت کافی برای ریکاوری ندارد.
همیشه توصیه می‌شود خودسر دارویی مصرف نکنید و
پزشک باید مشخص کند شما نیاز به
دارو دارید یا نه و چه دارویی برایتان بهتر است.