بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا /ویروس‌های خاصی وجود دارند که می‌توانند به‌طور هدفمند وارد سلول‌های سرطانی شوند و بدون آسیب به سلول‌های سالم، تومورها را از بین ببرند. این رویکرد نوین در درمان سرطان، امیدهای تازه‌ای برای درمان‌های ایمن و موثر ایجاد کرده است.
سرطان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پزشکی در جهان است. در این بیماری، سلول‌های بدن به شکل غیرقابل‌کنترلی رشد کرده و بافت‌های سالم را تخریب می‌کنند. در سال‌های اخیر، دانشمندان به دنبال روش‌های درمانی جدیدی بوده‌اند که به جای آسیب به کل بدن، مستقیماً به سلول‌های سرطانی حمله کند. یکی از این رویکردهای نوین، استفاده از ویروس‌های انکولایتیک است. این ویروس‌ها به دلیل داشتن توانایی تکثیر در سلول‌های سرطانی و آسیب نرساندن به سلول‌های سالم، مورد توجه قرار گرفته‌اند. اهمیت این روش در این است که بسیاری از روش‌های سنتی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی علاوه بر سلول‌های سرطانی، به بافت‌های سالم نیز آسیب می‌رسانند.
ویروس‌های انکولایتیک به طور طبیعی یا پس از دست‌ورزی ژنتیکی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تنها در سلول‌های سرطانی تکثیر شوند. سلول‌های سرطانی به دلیل تغییر در مسیرهای سیگنال‌دهی و داشتن گیرنده‌های خاص، محیط مناسبی برای رشد این ویروس‌ها هستند. علاوه بر این، این ویروس‌ها می‌توانند سیستم ایمنی بدن را فعال کرده و آن را برای مبارزه با تومور آماده کنند. این ویژگی باعث شده است که این روش درمانی به عنوان یک راهکار امیدوارکننده برای انواع مختلف سرطان‌ها مطرح شود.
در همین راستا، مهدی توتونچی، دانشیار گروه ژنتیک در پژوهشگاه رویان و یکی از محققان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به همراه همکارانش تحقیقی را در زمینه بررسی عملکرد ویروس‌های انکولایتیک انجام داده است. این پژوهش با هدف مرور مطالعات انجام‌شده و بررسی کارایی این ویروس‌ها در مبارزه با سرطان انجام شد.
برای انجام این مطالعه، پژوهشگران به بررسی 270 مقاله در پایگاه‌های علمی معتبری همچون PubMed، Scopus و Google Scholar از سال 2012 تا 2024 پرداختند. در نهایت، 68 مقاله مرتبط برای تحلیل دقیق انتخاب و یافته‌های آن‌ها جمع‌بندی شد. این روش به محققان کمک کرد تا شناخت بهتری از عملکرد و تأثیرگذاری ویروس‌های انکولایتیک در درمان سرطان به دست آورند.
یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهند که ویروس‌های انکولایتیک به دلیل ویژگی‌های خاص سلول‌های سرطانی، به طور اختصاصی به این سلول‌ها حمله می‌کنند. سلول‌های سرطانی به دلیل نقص در سیگنال‌دهی و تغییر در نحوه رشد و مرگ، محیط مناسبی برای تکثیر ویروس‌ها هستند. این ویروس‌ها پس از تکثیر در سلول سرطانی، آن را از بین می‌برند و با ایجاد التهاب در بافت تومور، سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سایر سلول‌های سرطانی فعال می‌کنند.
نتایج نشان داده اند که این رویکرد نه تنها در مدل‌های آزمایشگاهی بلکه در کارآزمایی‌های بالینی نیز موفق بوده است. برای مثال، ویروس‌های خاصی مانند T-Vec و Oncorine در درمان سرطان‌های مختلفی از جمله سرطان سر و گردن و ملانوما (نوعی سرطان پوست) به نتایج امیدوارکننده‌ای دست یافته‌اند.
این مطالعات حاکی از آن هستند که ویروس‌های انکولایتیک می‌توانند به عنوان یک سلاح مؤثر در کنار سایر روش‌های درمانی مانند شیمی‌درمانی و درمان‌های هدفمند مورد استفاده قرار گیرند.
اهمیت این ویروس‌ها در آن است که با تبدیل محیط سرد تومور به یک محیط گرم و فعال، سلول‌های ایمنی بیشتری به محل تومور جذب می‌شوند. در نتیجه، پاسخ ایمنی بدن قوی‌تر و موثرتر خواهد شد. همچنین، مهندسی ژنتیکی این ویروس‌ها می‌تواند آن‌ها را به گونه‌ای تغییر دهد که به طور اختصاصی در سلول‌های سرطانی تکثیر شوند و از آسیب به بافت‌های سالم جلوگیری کنند.
این مطالعه نشان می‌دهد که در آینده، ترکیب این ویروس‌ها با سایر روش‌های درمانی می‌تواند به بهبود نتایج درمانی در بیماران سرطانی منجر شود. همچنین، با پیشرفت فناوری‌های تصویربرداری و هدف‌گیری دقیق‌تر سلول‌های سرطانی، عوارض جانبی این درمان‌ها کاهش یافته و کارایی آن‌ها افزایش خواهد یافت.
این تحقیق در نشریه «پیاورد سلامت»، که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران است، به چاپ رسیده است. انتشار این نتایج می‌تواند گامی مهم در جهت شناخت بهتر درمان‌های هدفمند برای سرطان و بهبود کیفیت زندگی بیماران باشد.