آریا بانو - در فرهنگ عامه، اسپارتای باستان بیشتر به خاطر جنگجویان نیرومند و بی‌باک خود شهرت دارد. همچنین، این جامعه به‌عنوان یکی از بهترین مکان‌های یونان باستان برای زنان شناخته می‌شود، زیرا زنان در اسپارتا نسبت به همتایان خود در دیگر ‌شهرهای یونان از آموزش بیشتری برخوردار بودند و استقلال بیشتری داشتند.

اندرو جی. اسکات، پژوهشگر مطالعات کلاسیک، معتقد است که اسپارتا از یک جنبه دیگر نیز با سایر شهرهای یونان تفاوت داشته است: این جامعه به زنان اجازه می‌داد که هم‌زمان با دو مرد ازدواج کنند.

به گفته اسکات، منابع تاریخی نشان می‌دهند که چنین رسمی در اسپارتا وجود داشته، اما مشخص نیست که این سنت تا چه حد گسترده یا پایدار بوده است. او احتمال می‌دهد که این موضوع به دلیل نگرش خاص اسپارتایی‌ها به ازدواج و تولید مثل شکل گرفته باشد.
در اسپارتا، ازدواج بیش از هر چیز به هدف تولد فرزندان سالم انجام شده و ارزش یک ازدواج بر اساس میزان توانایی آن در تولید نسل ارزیابی می‌شد. اسپارتایی‌ها بر این باور بودند که سالم‌ترین فرزندان از والدینی سالم و قوی به دنیا می‌آیند. از این رو، زنان و مردان تشویق می‌شدند تا با ورزش و تمرین‌های بدنی، آمادگی جسمانی خود را برای ایفای این نقش بهبود ببخشند.

یکی دیگر از ویژگی‌های زندگی زناشویی در اسپارتا این بود که همسران معمولاً از یکدیگر جدا زندگی می‌کردند، زیرا اسپارتایی‌ها عقیده داشتند که دوری موجب افزایش میل و در نتیجه، تولد فرزندانی سالم‌تر می‌شود. مردان متأهل اسپارتایی، حتی پس از ازدواج، همچنان در کنار دیگر مردان زندگی می‌کردند و تنها در زمان کوتاهی با همسر خود بودند. وظایف پدری نیز به‌صورت جمعی میان مردان جامعه تقسیم می‌شد، چراکه اسپارتا ساختاری اجتماعی داشت که در آن پسران جوان باید در کنار یکدیگر زندگی می‌کردند، آموزش می‌دیدند و غذای خود را به‌طور مشترک می‌خوردند.
در اسپارتا، مجرد ماندن چندان پسندیده نبود، زیرا اهمیت زیادی به فرزندآوری و رشد نسل آینده داده می‌شد. در برخی منابع تاریخی آمده که مردان مجرد حتی ممکن بود مجبور شوند در میدان شهر در هوای سرد رژه بروند و آوازهایی در وصف خود بخوانند. در مقابل، مردانی که صاحب سه پسر بودند از خدمت نظامی معاف می‌شدند و کسانی که چهار فرزند داشتند، نیازی به پرداخت مالیات نداشتند.
یکی از شیوه‌های چندهمسری در اسپارتا این بود که زنی جوان با مردی سالخورده ازدواج می‌کرد. از آنجایی که زن از نظر جسمی سالم‌تر در نظر گرفته می‌شد، ممکن بود همسر او مردی جوان‌تر را به‌عنوان شریک دیگر برایش انتخاب کند. فرزندانی که از این طریق به دنیا می‌آمدند، به خانه شوهر مسن‌تر تعلق داشتند.

در نوع دیگری از این ازدواج‌ها، مردی مجرد می‌توانست از طریق زنی که پیش‌تر ازدواج کرده بود، فرزندان خود را داشته باشد. این روش احتمالاً برای مردانی مناسب بود که نمی‌خواستند ازدواج رسمی کنند، اما همچنان وظیفه داشتند برای بقای نسل شهروندان اسپارتا، صاحب فرزند شوند.
اسکات همچنین احتمال دیگری را مطرح کرده که دو برادر می‌توانستند با یک زن ازدواج کنند تا از تقسیم اموال خانوادگی جلوگیری شود.
از سوی دیگر، داشتن دو شوهر برای یک زن این امکان را فراهم می‌کرد که حتی در صورت غیبت یکی از آن‌ها در جنگ، همچنان باردار شود و نسل او ادامه پیدا کند. با این حال، اطلاعات موجود درباره اسپارتا عمدتاً از نوشته‌های خارجی‌ها به دست آمده است.