آریا بانو - خبرآنلاین / قرن‌ها پژوهشگران بر این باور بودند که تنها طبقه‌ اشراف و نخبگان در اهرام مصر باستان دفن می‌شدند اما کشف تازه‌ای درباره چند اسکلت باستانی این فرضیه قدیمی را زیر سوال برده است.
گروهی از باستان‌شناسان در یک پژوهش جدید بقایای انسانی کشف‌شده در منطقه‌ای باستانی به نام «تومبوس» در سودان امروزی، نزدیک مرز مصر را بررسی و به یافته‌های جالبی دست پیدا کردند.
حدود 3500 سال پیش، تومبوس شهری در کنار رود نیل و بخشی از منطقه‌ی نوبیه بود؛ ناحیه‌ای که در زمان حکومت فرعون توتموس اول به قلمرو مصر باستان پیوسته بود.
باستان‌شناسان اسکلت‌هایی را از چند گورستان مختلف در تومبوس مورد مطالعه قرار دادند و به‌دنبال نشانه‌های ظریفی بر روی استخوان‌ها گشتند؛ جایی که در زمان حیات، ماهیچه‌ها و رباط‌ها به آن متصل بوده‌اند. این آثار که در زبان تخصصی به آن‌ها «تغییرات انتز» (enthesial changes) گفته می‌شود، می‌تواند سرنخ‌هایی از سبک زندگی افراد به‌دست دهد و نشان دهد استخوان‌های آن‌ها تحت چه نوع فشار فیزیکی قرار داشته‌اند.
سارا شرَیدر، استاد باستان‌شناسی در دانشگاه لیدن هلند و نویسنده‌ی اصلی این تحقیق به «بی‌بی‌سی ساینس فوکوس» گفت: «این تغییرات دقیقا نمی‌گویند که افراد چه کاری انجام می‌دادند اما نشان می‌دهند که آیا آن‌ها زندگی فعالی داشتند یا بیشتر وقتشان را بی‌تحرک می‌گذراندند.»
برخی از اسکلت‌ها آثار بسیار کمی از این تغییرات را نشان می‌دادند که به گفته‌ی محققان، می‌تواند نشانه‌ای از زندگی راحت و اشرافی آن‌ها باشد اما در کمال شگفتی، برخی دیگر از اسکلت‌ها که در همان اهرام دفن شده بودند، نشانه‌های واضحی از فعالیت فیزیکی شدید داشتند. پژوهشگران معتقدند این موضوع می‌تواند نشان دهد که آن افراد متعلق به طبقات کارگر یا خدمتکار بوده‌اند.
شرَیدر می‌گوید: «این یافته می‌تواند نگاه ما به اهرام مصر باستان را دگرگون کند. پیش‌تر پژوهشگران بر این باور بودند که تنها افرادی از طبقات بالا و نخبگان جامعه بودند در اهرام دفن می‌شدند چون می‌دانیم که اهرام برای چنین افرادی ساخته می‌شد. اما حالا به‌نظر می‌رسد شاید دیگرانی هم در کنار آن‌ها دفن شده باشند.»
این پژوهش در واقع بازنگری در داده‌هایی است که نخستین‌بار در سال 2012 منتشر شده بود. شرَیدر می‌گوید امیدوار است این مطالعه، پژوهشگران را به بازنگری در اسکلت‌های دیگری که در اهرام کشف شده‌اند، ترغیب کند.
او می‌گوید: «احتمال دارد همین الگو در مناطق دیگر هم تکرار شده باشد. ما نمی‌توانیم فقط بر اساس دانسته‌های قدیمی، همچنان همان فرضیات گذشته را تکرار کنیم.»

اما چقدر درباره‌ افرادی که در این مقبره‌های نوبیه دفن شده‌اند می‌دانیم؟ شرَیدر می‌گوید اطلاعات قابل‌توجهی درباره آنها یافت شده است. 
او توضیح داد: «ما نام برخی از آن‌ها و نقش‌شان را در نوبیه‌ مستعمره‌شده می‌دانیم. آن‌ها نه پادشاه بودند و نه فرعون، بلکه مصری‌هایی بودند که در دوران حکومت استعماری از مصر به نوبیه فرستاده شدند.»
دکتر رولند اِنمارش، مصرشناس از دانشگاه لیورپول، می‌گوید در آن دوره، اهرام بیشتر به مقبره‌های غیرسلطنتی تعلق داشتند و لزوما برای فرعون‌ها یا پادشاهان ساخته نمی‌شدند.
او توضیح می‌دهد: «در اینجا با دوره‌های پایانی تاریخ مصر باستان سروکار داریم؛ زمانی که حتی آرامگاه‌های غیرسلطنتی نیز گاهی با سازه‌ای هرمی‌شکل از خشت خام ساخته می‌شدند.»
راز اسکلت‌های غیر سلطنتی
اما آن دسته از اسکلت‌ها که آثار فعالیت بدنی سنگین در آن‌ها دیده می‌شود، متعلق به چه کسانی هستند؟ شرَیدر می‌گوید این افراد ممکن است کارگران، خدمتکاران یا کسانی بوده باشند که به نوعی با افراد صاحب‌مقبره در ارتباط بوده‌اند.
او می‌گوید این احتمال وجود دارد که این افراد برای ادامه خدمت به اربابانشان در جهان پس از مرگ، در همان مقبره‌ها دفن شده باشند. به گفته او، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد آن‌ها هنگام مرگ اربابانشان کشته و با آنها دفن شده‌ باشند اما شاید پس از مرگ طبیعی و بعدا به این آرامگاه‌ها منتقل شده‌ باشند.
با این حال، این تنها فرضیه ممکن نیست. برخی دیگر از پژوهشگران احتمال می‌دهند که این افراد در واقع از طبقهٔ بالای جامعه بوده‌ باشند اما آگاهانه تلاش کرده‌اند با حفظ آمادگی جسمانی، جایگاه اجتماعی خود را تقویت کنند.
اما دکتر اِنمارش این احتمال را بعید می‌داند. او می‌گوید: «در بیشتر جوامع افرادی که در رده‌های بالاتر اجتماعی قرار دارند، نشانه‌های کمتری از فرسایش شدید جسمی در بدنشان دیده می‌شود.»