بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / «تولید سلول‌های بنیادی مزانشیمی بیان‌کننده پروتئین نوترکیب خنثی‌کننده پروتئین spike ویروس SARS-CoV-2 در شرایط in vitro» عنوان طرح پژوهشی سعید خلیلی دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی است که با حمایت بنیاد ملی علم ایران انجام داده است.
خلیلی با مدرک دکتری تخصصی بیوتکنولوژی پزشکی از دانشگاه تربیت مدرس درباره علت انجام این طرح توضیح داد: ویروس عامل بیماری COVID-19 که SARS-CoV-2 نام گرفته است متعلق به خانواده بزرگی از ویروس‌هایی است که کرونا وریده نام دارد. ویروس کرونا یکی از انواع ویروس‌هایی است که می‌تواند سیستم تنفسی را در انسان و سایر پستانداران تحت تأثیر قرار دهد و یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری، سندرم زجر تنفسی حاد است. این ویروس‌ها به همراه ویروس‌های سرماخوردگی، ذات‌الریه و سندرم تنفسی حاد شدید یا سارس می‌توانند بر سیستم گوارشی بدن نیز تأثیرگذار باشند.
وی افزود: با توجه به اهمیت ویروس کرونا، کشندگی و انتقال سریع آن به تمام کشورهای جهان، ارائه راهکارهای جدید درمانی برای این بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در زمان اپیدمی، استفاده از راهکارهای درمانی گسترده در زمینه تولید واکسن یا درمان ARDS رخ داده منتج از عفونت با ویروس به عنوان مهمترین مأموریت‌های علمی جوامع بهداشت و درمان تمام کشورها شده بود.
با توجه به این تجربه، معرفی و تولید روش درمانی مقرون‌به‌صرفه‌ای که در کنار القای پاسخ‌های ایمونومودولاتوری و رفع طوفان سایتوکاینی ایجادکننده ARDS، در کاهش بار ویروسی و مهار پیشروی عفونت ویروسی مؤثر باشد یکی از اساسی‌ترین نیازهای درمانی جوامع بهداشتی است و به‌عنوان اصلی‌ترین مشکل مرتبط با این بیماری مطرح است.
این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: سلول درمانی با کمک سلول‌های بنیادی مزانشیمی (MSC) در درمان بیماری‌های مختلف مانند شوک سپتیک، ARDS، پنومونی عفونی و تروما به کار برده شده است. درواقع این سلول‌ها با ترشح سایتوکاین‌های ضد التهابی منجربه کاهش طوفان سایتوکاینی می‌شوند، از تخریب سیستم ایمنی جلوگیری کرده و اثرات ضد آپوپتوزی دارند، به همین دلیل مانع عفونت ثانویه با باکتری و قارچ شده و همچنین باعث افزایش فعالیت ماکروفاژها برای عمل فاگوسیتوز می‌شوند.
وی تصریح کرد: از طرف دیگر این سلول‌ها خاصیت جای‌گیری در محل التهاب داشته و با گیرافتادن در سیستم گردش عروق تنگ و باریک ریوی به بهترین نحو توانایی تحویل داروی نوترکیب دقیقاً در مقصد نهایی یعنی سلول‌های ریوی درگیر با ویروس SARS-CoV-2 را دارند. همچنین به دلیل این خواص و البته خاصیت تنظیم‌کننده ایمنی و ضد التهابی، سلول‌های MSC کاندید مناسبی برای درمان بیماری COVID-19 هستند.
به گزارش روابط‌عمومی بنیاد ملی علم ایران (INSF)، وی ادامه داد: تولید دانش فنی برای بهینه‌سازی شرایط تولید پروتئین نوترکیب توسط سیستم یوکاریوتی و تولید سلول‌های بنیادی مزانشیمی با قابلیت ترشح داروی پروتئین نوترکیب به جهت خنثی‌سازی ویروس کرونا از جمله اهداف انجام این طرح بود.
خلیلی در پایان خاطر نشان کرد: تولید نمونه محصول دارویی برای درمان سندرم زجر تنفسی و بیماری COVID-19 نیز از دیگر اهداف انجام این طرح بوده است اما مهمترین جنبه نوآوری این مطالعه طراحی سازه ژنتیکی جدیدی است که علاوه بر دارا بودن خاصیت اتصال به پروتئین Spike ویروس کرونا دارای پایداری بیشتر و فاقد خاصیت آنزیماتیک است. بنابراین استفاده همزمان از این سازه‌ پروتئینی خاص و سلول درمانی در هیچ تحقیقی تاکنون به چاپ نرسیده است.