بزرگنمايي:

آریا بانو - خراسان /غنای فرهنگی و طبیعی این سرزمین بزرگ، نام ایران را در پیشانی فهرست آثار جهانی یونسکو قرار داده است. قائم مقام و معاون وزیر میراث فرهنگی روز گذشته اعلام کرد، با اقدامات ماه های اخیر این جایگاه با ثبت 26 پرونده ناملموس به رتبه چهارم جهان ارتقا یافت. ضمن این که در بخش میراث ملموس نیز در رتبه 10 هستیم.
حالا ایران در حوزه میراث ناملموس جهانی با ثبت پرونده‌های متعدد در سال جاری، برای نخستین بار به رتبه چهارم ارتقا یافته که این نشان می دهد، این سرزمین بزرگ دارای چه ظرفیت های وسیعی است که حقیقتا قدرش را نمی دانیم. روز گذشته، قائم مقام و معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این زمینه اعلام کرد: جایگاه ایران در میراث ناملموس جهانی طی چهار سال اخیر از رتبه هفتم به پنجم ارتقا یافته بود که با اقدام های انجام شده طی ماه های اخیر این جایگاه با ثبت 26 پرونده به رتبه چهارم جهان ارتقا یافت.
میراث ناملموس چیست؟
حال برای این که با میراث ناملموس بیشتر آشنا شویم، آن را در تعریف جهانی اش با هم مرور می کنیم. طبق مفاد بند دوم کنوانسیون 2003 یونسکو، میراث فرهنگی ناملموس، این گونه تعریف می‌شود: «رویه‌ها (عُرف‌ها)، نمادها، دانش‌ها، مهارت‌ها، ابزارها، اشیا، آثار هنری و مکان‌های مرتبط با آن ها که جوامع و افراد، آن ها را بخشی از میراث ناملموس خود می‌شناسند و همواره از نسلی به نسلی دیگر منتقل می‌شود و پیوسته به وسیله انسان‌ها و جوامع و گروه‌ها در پاسخ به محیط اطراف‌شان و در تقابل با طبیعت و تاریخشان خَلق می‌شود و سازگار با مفاد حقوق بشر بین‌المللی و شرایط احترام متقابل میان جوامع، گروه ها و اشخاص باشد.»
در واقع، میراث فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایند های فرهنگی گفته می شود که با گذشت زمان و از نسل های پیشین باقی مانده اند .آداب و رسوم ،اصطلاحات ،زبان ها، گویش ها، بازی ها، ادبیات شفاهی و مهارت ها و بسیاری موارد دیگر اگر چه قابل لمس و شاید مشاهده نباشند.

میراث ناملموس از ردیف های موسیقی تا هنر خوشنویسی
آیین باستانی نوروز :به عنوان نخستین اثر ناملموس فرهنگ ایرانی با همکاری 7 کشور: ایران ، آذربایجان ،هند ،قرقیزستان ،پاکستان ،ازبکستان و ترکیه با عنوان یک پرونده مشترک در هشتم مهر ماه سال 1388 (29سپتامبر 2008 ) در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رسید . البته در سال 2016 پنج کشور افغانستان، عراق ، قزاقستان، تاجیکستان و ترکمنستان به این جمع اضافه شدند. پرونده ثبت نوروز بزرگ ترین پرونده میراث ناملموس از نظر کشورهای عضو است .پس از آن، ردیف های موسیقی سنتی ایران، آیین ورزش های پهلوانی و زورخانه ای، هنر آیین نمایشی تعزیه، مهارت قالی بافی کاشان، مهارت فرش بافی فارس /عشایر قشقایی ، موسیقی بخش های خراسان همه در سال 2010 ثبت شدند. در سال های پس از آن نیز تا سال 2023 میلادی دانش لنج سازی و دریانوردی در خلیج فارس، آیین نمایشی نقالی، آیین معنوی قالی شویان مشهد اردهال، هنر پخت نان لواش ، (اثر مشترک بین ایران و کشورهای ارمنستان ،آذربایجان ، قزاقستان، قرقیزستان و ترکیه)، هنر ساختن و نواختن کمانچه(مشترک ایران و آذربایجان)، آیین ورزشی چوگان، هنر ساختن و نواختن دوتار خراسان ، هنر نگارگری (اثر مشترک ایران و جمهوری آذربایجان و ازبکستان)، آیین زیارت تادئوس( مشترک ایران و ارمنستان)، هنر خوشنویسی ایران و آثار دیگری همچون آیین جشن مهرگان ، هنر ساختن و نواختن عود و آیین برگزاری شب یلدا نیز در فهرست ناملموس به ثبت جهانی رسید. 
میراث ملموس؛ ایران در 10 کشور نخست دنیا
و اما ایران در حوزه میراث ملموس نیز جایگاه در خوری در جهان دارد. البته که این جایگاه ویژه با رتبه 10 یونسکو، آن طور که باید نتوانسته به دلایل گوناگون از جمله عدم سرمایه گذاری لازم برایمان آورده اقتصادی در بخش توسعه توریسم بین المللی فراهم آورد. با این حال معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی روز گذشته با اشاره به ثبت جهانی هگمتانه همدان در مردادماه گذشته، گفته است: جایگاه ایران در میراث ملموس و طبیعی نیز با 28 پرونده در میان 10 کشور نخست دنیا قرار دارد.
میراث ملموس در یک تعریف ساده، زیرمجموعه ای از میراث فرهنگی که دارای موجودیت است و وجود خارجی دارد.
میراث ملموس از تخت جمشید تا قنات ایرانی
فهرست میراث ملموس ایران در سازمان یونسکو از این قرار است: چغازنبیل، شوش، میدان امام اصفهان، تخت جمشید، فارس، تخت سلیمان، تکاب، بم و چشم‌انداز تاریخی آن، کرمان ، پاسارگاد، فارس، سلطانیه، زنجان، بیستون، کرمانشاه، مجموعه آثار رهبانی ارامنه ایران، سازه‌های تاریخی ـ آبی شوشتر، مجموعه بازار تاریخی تبریز، بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، باغ ایرانی: اکبریه بیرجند، فین کاشان، شاهزاده ماهان، ارم شیراز، عباس‌آباد بهشهر، چهل ستون اصفهان، دولت‌آباد یزد، پاسارگاد شیراز ، پهلوان‌پور یزد، گنبد قابوس، استان گلستان، مسجد جامع اصفهان، کاخ گلستان،شهر سوخته سیستان و بلوچستان، چشم‌انداز فرهنگی میمند،محوطه باستانی شوش، قنات‌ ایرانی، دشت لوت ، شهر تاریخی یزد ، چشم انداز باستان شناسی ساسانی فارس، جنگل‌های هیرکانی ، راه آهن سراسری ایران، منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات، کاروانسرای ایران و هگمتانه همدان.