بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / پاسخ به این سوال که شبیه‌سازی صوت دیگران توسط هوش مصنوعی چه حکمی دارد، در جدیدترین استفتائات منتشر شده از سوی پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری داده شده است.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری در صفحه استفتائات جدید مرتبط با دی 1403 به 11 پاسخ 11 سوال مطرح شده از جمله شبیه‌سازی صوت دیگران توسط هوش مصنوعی، ملاک تبعیت از امام‌ جماعت، استفاده از اموال مسجد در هیأت و ... را منتشر کرده که در ادامه می‌خوانید.
شبیه سازی صوت دیگران توسط هوش مصنوعی
* صدای اموات با استفاده از هوش مصنوعی، شبیه سازی شده و گفتارهای جدیدی از آنها تولید می شود، آیا این کار، جایز است و یا نیاز به رضایت از اولیای میت دارد؟
- اگر تولید آن مفسده داشته باشد یا به میت نسبت داده شود، جایز نیست و رضایت اولیا، اثر ندارد.
راه رفتن هنگام اذان و اقامه
* آیا هنگام اذان و اقامه، باید بی حرکت بود و طمأنینه کامل داشت یا می توان حرکت کرد و راه رفت؟
- راه رفتن اشکال ندارد؛ هر چند مستحب است هنگام گفتن اذان و اقامه رو به قبله بایستد و هنگام گفتن اقامه بدن آرام باشد.
تعیین جنسیت جنین
* آیا تعیین جنسیت جنین از طریق انجام عمل IVF و مانند آن اشکال دارد؟
- تعیین جنسیت به خودی خود اشکال ندارد؛ ولی باید از مقدمات حرام (مثل نگاه و لمس حرام) اجتناب شود.
مالکیت معنوی
* کسی از طریق تولید پادپخش (پادکست)، خلاصه کتابی را به زبان ساده توضیح می دهد، آیا گوش دادن به آن اشکال دارد؟
- اگر احتمال قابل توجهی داده شود که از صاحبانِ اثر اجازه گرفته شده، اشکال ندارد، در غیر این صورت، بنابر احتیاط واجب جایز نیست. البته رعایت قوانین و مقررات مربوطه لازم است.
تغییر کاربری وقف
* زمینی که وقف قبرستان شده و کسی در آنجا دفن نشده است، آیا برگزاری مراسم دینی، مذهبی و ملی و احداث سرویس بهداشتی و انباری در زمین مذکور، جایز است؟
- برپایی مراسم در آن مکان به صورتی که مانع دفن نباشد به خودی خود اشکال ندارد؛ اما هر گونه اقدامی که تغییر کاربری محسوب شود (مثل ساخت سرویس بهداشتی و انبار) جایز نیست.
ملاک تبعیت از امام‌ جماعت
* ملاک تبعیت از امام‌ جماعت چیست؟ مثلا اگر مأموم قنوت خود را طولانی‌ کند و دیرتر از امام جماعت به رکوع رود آیا جماعت وی باطل می‌شود؟
- ملاک صدقِ عرفی تبعیت است. در فرض مذکور اگر به رکوع امام نرسد یا اگر هم برسد آنقدر فاصله شود که تبعیت صدق نکند، نماز مأموم فرادا می‌شود؛ ولی اگر با وجود رعایت تبعیت عرفی رکوع امام آنقدر سریع باشد که مخلّ به صدق تبعیت نشود، نماز جماعت او صحیح است.
استفاده از اموال مسجد در هیأت
* آیا استفاده از اموال مسجد به صورت امانت در هیات جایز است؟
- متولی مجاز است متعلقات غیر وقفی مسجد را در صورت صلاحدید در مصارف همسو با اهداف مسجد ( مانند اقامه عزای حضرت سید الشهدا علیه السلام یا جلسه تلاوت قرآن کریم ) به خارج از مسجد عاریه دهد.
مسئولیت پرستاران نسبت انجام فرائض دینی بیمار
* بسیاری از پرستاران نسبت به ادای فرایض بیماران مراقبت کامل ندارند؛ مثلاً کمک به بیمار جهت وضو ساختن، تیمم و وضعیت نماز بیمار...، در صورتی که بیمار همراه نداشته و نیازمند کمک است، آیا پرستار یا کادر خدماتی بیمارستان مسئول نمی باشد؟
- کمک کردن در موارد ذکر شده که باعث می شود بیمار معذور از معذور بودن خارج شود بر دیگری لازم نیست؛ بلی خود مکلّف در صورت امکان بدون مشقّت، بایداز دیگران ولو پرستار، کمک بگیرد. البته اگر قوانین و مقررات مربوطه در این زمینه تکلیفی را بر عهده پرستار گذاشته باشد، باید مطابق آن عمل شود.
تبعیت از امام جماعت در افعال نماز
* اگر مأموم سهواً زودتر از امام جماعت سر از رکوع بردارد تکلیف چیست و اگر به رکوع برنگردد، آیا نماز باطل است؟
- اگر سهواً پیش از امام سر از رکوع بردارد، چنانچه امام هنوز در رکوع باشد باید به رکوع برگردد و زیاد شدن رکن، نماز را باطل نمی کند؛ ولی اگر به رکوع برود و پیش از رسیدن به حدّ رکوع، امام سر از رکوع بردارد، نماز باطل است و اگر سهواً پیش از امام، سر از رکوع بردارد و سهواً یا به خیال نرسیدن به رکوع امام برنگردد، نمازش صحیح است.
وصیت به تقسیم ارث بین بعضی از ورثه
* اگر پدر هنگام حیات وصیت کند که مثلا خانه مسکونی او (که بیش از ثلث او محسوب می شود) برای همسرش باشد و ورثه از آن سهمی نداشته باشند، در صورت قبول بقیه ورثه، چنین وصیتی بعد از فوت اعتبار دارد و ورثه از آن خانه سهمی ندارند؟
- در صورت قبول ورثه، قبل یا بعد از فوت پدر، خانه برای مادر محسوب می شود و وراث دیگر از آن سهمی ندارند.
کودک نابالغ و اتصال در جماعت
* در رساله آمده است که «اگر واسطه اتصال در جماعت، کودک نابالغ باشد، چنانچه بدانند نماز او صحیح است، می توانند اقتدا کنند و به جماعت نماز بخوانند.» از کجا بدانیم که نماز وی صحیح است؟
- همین که به حسب ظاهر افعال و اذکار نماز را درست انجام می‌دهد، کفایت می‌کند.