بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا / طبق قانون هوای پاک، وزارت بهداشت بیماری‌ها و مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در 57 شهر کشور و در جامعه آماری بالغ بر 48 میلیون نفر را طی سال گذشته مورد بررسی قرار داده و بر اساس نتایج این بررسی، میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در 1402 بالغ بر 30هزار و 692 نفر برآورد شده؛ سهم ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون از میزان مرگ‌ومیر کشور نیز 12.6 درصد است؛ این درحالیست که گفته می‌شود مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در ایران پایین‌تر از میانگین جهانی است.
وزارت بهداشت بر اساس قانون موظف است آثار بهداشتی، اقتصادی و آمار و ارقام مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا را با هدف حمایت طلبی و انجام اقدامات اثربخش به منظور کاهش این مرگ‌ها بررسی کند؛ بر همین اساس هم از سال 96 تاکنون نسبت به محاسبه مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا اقدام کرده و به تدریج هم بر تعداد شهرهایی که طی این بازه زمانی مورد بررسی قرار گرفته‌اند، افزوده شده است.
طبق آخرین بررسی وزارت بهداشت، هزینه‌های مرگ‌های منتسب به ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در سال گذشته نیز 12میلیارد دلار یعنی حدود 600 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.

دکتر عباس شاهسونی - رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در گفت‌وگوی تفصیلی با ایسنا، با اشاره به انجام این مطالعه‌ برای کمی‌سازی اثرات بهداشتی و اقتصادی منتسب به آلاینده ذرات معلق PM 2.5 در سال گذشته، به تشریح عوارض این معضل بهداشتی در کشور پرداخت که در پی می‌آید:
دکتر عباس شاهسونی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه «آلودگی هوای شهرهای ایران» موضوعی قدیمی است و به سال‌های اخیر مربوط نمی‌شود، اظهار کرد: سال‌های سال است آلودگی هوا را تجربه می‌کنیم؛ به طوری که مواجهه و بررسی صفحات تاریخ بیانگر این است که آلودگی هوای تهران در برخی از روزهای پیش از انقلاب اسلامی نیز گزارش شده است.
آلودگی هوا؛ پیامد کشف آتش و سوخت‌های فسیلی
وی با بیان اینکه مواجهه با آلودگی هوا فقط به ایران محدود نمی‌شود و تمام کشورهای جهان با این پدیده روبرو هستند، گفت: مواجهه انسان‌ها با پدیده آلودگی هوا، یک موضوع تاریخی است و به زمان کشف آتش بازمی‌گردد. هنگامی که انسان‌ها آتش را کشف کردند و از سوخت‌های فسیلی بهره‌ بردند با آلودگی هوا مواجه شدند؛ به عبارت دیگر می‌توان گفت که آلودگی هوا، پیامد استفاده از سوخت‌های فسیلی و کشف آتش است.
آلودگی هوا؛ دومین عامل مرگ‌ومیر انسان‌ها در دنیا
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در عین حال درباره پیامدهای آلودگی هوا به ایسنا توضیح داد: آلودگی هوا می‌تواند پیامدهای متعددی داشته باشد و تحت تاثیر قرار گرفتن حوزه سلامت از آثار پدیده آلودگی هوا محسوب می‌شود. براساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا، دومین عامل مرگ‌ومیر انسان‌ها در جهان است. در این میان «فشار خون» نخستین علت مرگ‌ومیرها است که در این زمینه هم بررسی‌ها نشان می‌دهد بخشی از علل شیوع فشار خون به دلیل آلودگی هوا است.
سکونت بیش از 99 درصد مردم جهان در مناطق آلوده
این استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره میزان حضور مردم در مناطق آلوده گفت: سازمان جهانی بهداشت در گزارشی نوشته است که بیش از 99 درصد مردم جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که میزان غلظت آلاینده‌های آن مناطق به ویژه ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون از میزان رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت بیشتر است. اگرچه تمام کشورهای جهان آلودگی هوا را تجربه می‌کنند اما شدت مواجهه با این پدیده در کشورهای مختلف، متفاوت است.
میزان مواجهه استان‌های مختلف با آلودگی هوا
وی ادامه داد: بر همین اساس میزان مواجهه استان‌های کشور ما با پدیده آلودگی هوا نیز از الگوی جهانی پیروی می‌کند؛ یعنی شدت آلودگی هوای استان‌های کشور یکسان نیست. به طوری که به عنوان مثال طوفان‌های گردوغبار برخی مناطق کشور مانند شهر «زابل» سبب افزایش میزان غلظت ذرات معلق شده، به نحوی که میانگین غلظت ذرات کمتر از 2.5 میکرون شهر زابل بسیار بالاتر از توصیه‌های (رهنمود) سازمان جهانی بهداشت است. همچنین میانگین غلظت ذرات کمتر از 2.5 شهر تهران و کشور، بیش از رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت است.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در این باره ادامه داد: بررسی مقابله‌ای «میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون کشور» با «رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت» بیانگر این است که اختلاف چشمگیری میان این دو مولفه وجود دارد. نه تنها وضعیت «میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون کشور» با «رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت» بسیار فاصله دارد، بلکه میانگین ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون با «استاندارد ملی ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون» هم تفاوت دارد و حدود 2.5 برابر استاندارد ملی است.
استاندارد جهانی غلظت آلاینده‌ها
وی با بیان اینکه رهنمود سازمان جهانی بهداشت «حد سلامت» نامیده می‌شود، توضیح داد: منظور از حد سلامت این است که میزان ذرات کمتر از 2.5 میکرون می‌بایست 5 میکروگرم بر مترمکعب باشد. سازمان جهانی بهداشت با استناد به تحقیقات متعددی که در مناطق مختلف دنیا انجام داده به این نتیجه رسیده اگر ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون، کمتر از 5 میکروگرم باشد کمترین اثر بر سلامتی را دارد.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با بیان اینکه رهنمود سازمان جهانی بهداشت در خصوص میزان غلظت ذرات کمتر از 2.5 میکرون در گذر زمان تغییر کرده، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه میزان ذرات کمتر از 2.5 میکرون می‌بایست 5 میکروگرم بر مترمکعب باشد تا کمترین اثر بر سلامت مردم را داشته باشد، سازمان بهداشت جهانی حد سلامت ذرات کمتر از 2.5 میکرون را از 10 به 5 میکروگرم بر مترمکعب کاهش داده که این تغییر در سال 2021 اعلام شد.
وضعیت آلودگی هوا در شهرهای کشور
شاهسونی در عین حال با بیان اینکه عمده مشکلات کشور در حوزه آلودگی هوا برای کلان‌شهرها و شهرهایی است که با پدیده طوفان گردوغبار مواجه هستند، افزود: آمار و ارقام بیانگر این است که حدود 10 میلیون نفر در پایتخت سکونت دارند و به طور متوسط روزانه 2.5 میلیون نفر در سطح شهر تهران تردد می‌کنند. همچنین در ارتباط با طوفان‌های گردوغبار باید گفت شدت مشکلات مواجهه با این پدیده در مناطق غربی، جنوبی و جنوب‌غرب کشور بیشتر است.
استاد دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره شدت آلودگی هوای کشور گفت: نتایج بررسی وزارت بهداشت بیانگر این است که میزان ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در 25 درصد از روزهای سال گذشته حدود 15 میکروگرم بر مترمکعب کمتر بوده و همچنین در 75 درصد از روزهای سال گذشته‌ (1402) از میزان رهنمود سازمان جهانی بهداشت بیشتر است.
کدام شهرها پاک‌ترین هوا را دارند؟
فقط 12 روز هوای پاک برای پایتخت
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت اظهار کرد: شهرهایی مانند شاهرود، سنندج و ارومیه باکیفیت‌ترین هوا را در سال گذشته (1402) داشته‌اند؛ به طور مثال، میزان غلظت ذرات کمتر از 2.5 میکرون 94 درصد روزهای سال گذشته در شهر سنندج از میزان رهنمود سازمان بهداشت جهانی کمتر است. این مولفه برای شاهرود و ارومیه به ترتیب 82 و 77 درصد است. این درحالیست که بررسی‌ها بیانگر این است تعداد روزهایی که میزان ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون آن کمتر از رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت باشد برای شهروندان تهرانی 12 روز است که معادل 3 درصد روزهای سال گذشته می‌شود.
وی با بیان اینکه شهرهای «زابل» و «ایرانشهر» طوفان‌های گردوغبار را تجربه می‌کنند، اظهار کرد: شهرهای زابل و ایران‌شهر، آلوده‌ترین شهرهای کشور هستند. همچنین شهرهای تهران، اصفهان و مشهد که جزو کلان‌شهرهای ایران به حساب می‌آیند، غلظت بالای آلاینده‌های هوا را تجربه می‌کنند.
شاهسونی با بیان اینکه میزان آلاینده‌های هوا در شهرهای کوچک محدود است، خاطرنشان کرد: به دلیل اینکه منابع آلاینده هوا در شهرهای کوچک محدود است مشکلی در ارتباط با آلودگی هوا در شهرهایی از این دست وجود ندارد.
وضعیت اقلیمی و طوفان‌های گرد و غبار
وی درباره تاثیر طوفان‌های گردوغبار بر میزان آلودگی هوا نیز گفت: میزان تاثیر طوفان‌های گردوغبار بر آلودگی هوا با وضعیت اقلیمی یک منطقه ارتباط مستقیم دارد. البته خوشبختانه طوفان‌های گردوغباری استان‌های غربی که از عراق به کشور وارد می‌شود در سال گذشته کاهش یافته است. با توجه به کاهش طوفان‌های گردوغبار مناطق غرب کشور می‌توان گفت که میزان غلظت ذرات معلق هوای شهرهای خرم‌آباد، کرمانشاه، اهواز در سال گذشته نسبت به سال 1401 کاهش یافته است.
افزایش تعداد طوفان‌های گردوغباری در شرق کشور
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت ادامه داد: اگرچه میزان طوفان‌های گردوغبار مناطق غربی کشور در سال گذشته کاهش یافته اما این پدیده در مناطق شرق کشور به ویژه شهر زابل افزایش یافته است. همچنین میزان ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون شهر زابل در سال گذشته نسبت به سال 1401، 2 برابر بیشتر است. بررسی‌ها بیانگر این است که طوفان‌های گردوغبار سال گذشته نسبت به دو سال گذشته حدود 3 برابر افزایش یافته است.
ارتباط بیشتر 4 بیماری با آلودگی هوا
شاهسونی در ادامه صحبت‌هایش در پاسخ به سوال ایسنا درباره بیماری‌های منتسب به آلودگی هوا توضیح داد: آلودگی هوا، یک ریسک‌فاکتور محسوب می‌شود و بر انسان‌ها از دوران «جنینی» تا «سالمندی» از جهات مختلف اثر می‌گذارد. آلودگی هوا نباید به عنوان عامل ابتلای چند بیماری در نظر گرفته شود؛ چرا که بر سلامت انسان‌ها از وجوه مختلف اثر می‌گذارد. اما بررسی‌ها بیانگر این است که چهار بیماری «سکته قلبی»، «سکته مغزی»، «سرطان ریه» و «بیماری‌های مزمن انسداد ریویی» با آلودگی هوا ارتباط بیشتری دارند. سال 2016، سازمان جهانی بهداشت در گزارشی نوشت «آلودگی هوا» عامل اصلی سرطان ریه است و مواجهه طولانی‌مدت با آلودگی هوا می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
بیش از 30000 مرگ منتسب به آلودگی هوا در 1402
6939 مرگ سهم پایتخت
رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در این باره به ایسنا ادامه داد: وزارت بهداشت، بیماری‌های منتسب به آلودگی هوا را در 57 شهر طی سال گذشته مورد بررسی قرار داده و نتایج این بررسی بیان می‌کند که میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا 30هزار و 692 نفر در سال 1402 است. سهم پایتخت از مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا طی سال گذشته 6 هزار 939 نفر است. همچنین سهم ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون از میزان مرگ‌ومیر کشور 12.6 درصد است. جامعه آماری 48 میلیون نفری را مورد رصد و پایش قرار داده‌ایم.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت ادامه داد: متاسفانه، میزان مرگ‌های منتسب به ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در شهرهای «ماهشهر»، «ریگان»، «تهران»، «مشهد»، «اصفهان» و «اراک» از میانگین کشوری بیشتر است.
این استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی در این باره افزود: سهم بیماری‌های مزمن انسداد ریوی از میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های منتسب به ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در 57 شهری که مورد رصد قرار گرفته‌اند 819 نفر است و به طور متوسط 11.4 درصد از مرگ‌ومیرهای ناشی از بیماری‌های مزمن انسداد ریوی، منتسب به ذرات کمتر از 2.5 میکرون است.
مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در ایران پایین‌تر از میانگین جهانی
وی ادامه داد: اگرچه ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون سبب مرگ برخی شهروندان می‌شود اما میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوای کشور از میانگین جهانی کمتر است. کشورهای محدودی نسبت به انتشار وضعیت مرگ‌ومیرهای منتسب به آلودگی هوا اقدام کرده‌اند. وزارت بهداشت طبق قانون، آمار و ارقام بیماری‌ها و مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا را با هدف حمایت طلبی و انجام اقدامات اثربخش به منظور کاهش مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا منتشر می‌کند.
وظایف وزارت بهداشت بر اساس قانون هوای پاک
این استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه وزارت بهداشت بر اساس «قانون هوای پاک» موظف است که میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا را بررسی کند، افزود: وزارت بهداشت از سال 96 تا به امروز نسبت به محاسبه مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا اقدام کرده و تعداد شهرهایی که طی این بازه زمانی مورد بررسی قرار گرفته‌اند، افزایش یافته است. محاسبه مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا با 10 شهر آغاز شده و 57 شهر در آخرین محاسبه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. محاسبه میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا را با جمعیت 25 میلیون نفری آغاز کردیم و جامعه آماری 48 میلیون نفری را در آخرین بررسی، ارزیابی کرده‌ایم.
شاهسونی با بیان اینکه میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در کشور چین معادل یک میلیون نفر در سال است، توضیح داد: میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سطح جهان 8 میلیون نفر در سال است.
وی با اشاره به تعداد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا توضیح داد: اگرچه میزان مرگ‌ومیر ناشی از ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون می‌بایست کاهش یابد اما تعداد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا یک شاخص ارزیابی برای وزارت بهداشت به حساب نمی‌آید و «جزء مرگ منتسب» برای وزارت بهداشت حائز اهمیت محسوب می‌شود.
سهم بیماری‌ها از میزان مرگ‌های منتسب آلودگی هوا
 رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره سهم سرطان ریه از میزان مرگ‌ومیرهای کشور اظهار کرد: سال گذشته، 773 نفر به دلیل سرطان ریه جان خود را از دست‌داده‌اند و سهم این بیماری از مرگ‌های منتسب به ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون 14.4 درصد است.
وی درباره سهم بیماری‌های ایسکمیک قلبی از میزان مرگ‌ومیر کشور در سال گذشته نیز به ایسنا گفت: میزان سهم بیماری‌های ایسکمیک قلبی از میزان مرگ‌ومیر در 57 شهری که مورد بررسی قرار گرفته‌اند، 7 هزار و 308 نفر و جزء مرگ منتسب به ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون این بیماری‌ها نیز 14.7 درصد است.
شاهسونی بیان کرد: میزان مرگ‌های سکته‌ مغزی به دلیل مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون نیز 3هزار و 151 نفر طی سال گذشته گزارش شده و جزء مرگ منتسب سکته مغزی نیز 14.9 درصد است.
شاهسونی با بیان اینکه «جزء مرگ منتسب» سال گذشته نسبت به سال 1401 کاهش یافته، خاطرنشان کرد: سال گذشته، میزان سهم مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا 30هزار و 692 نفر است که معادل 12.6 درصد از مرگ‌های کشور می‌شود و این در حالی است که میزان جزء مرگ منتسب به آلودگی هوا در سال 1401 معادل 13.9 درصد است. میانگین ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون سال 1401 در شهرهایی که مورد رصد و پایش قرار گرفته‌اند 35 میکروگرم بر مترمکعب است اما این میزان به 30 میکروگرم در سال گذشته رسیده و کاهش داشته است.
میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در دو استان
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت به عنوان مثال به میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوای در دو شهر تهران و اراک طی سال گذشته اشاره کرد و به ایسنا گفت: میزان مرگ منتسب به آلودگی هوا در شهر تهران معادل 6هزار و 939 نفر است که سهم بیماری‌های «مزمن انسداد ریوی» و «سرطان ریه» به ترتیب 124 و 173 نفر است. همچنین سهم بیماری‌های «ایسکمیک قلبی» و «سکته مغزی» به ترتیب 1281 و 697 نفر است.
وی طبق بررسی‌های انجام شده، هزینه‌های مرگ‌های منتسب به ذرات معلق در شهر تهران در سال گذشته را معادل 2 میلیارد و 722 میلیون دلار معادل 135 هزار میلیارد تومان خواند.
شاهسونی درباره وضعیت آلودگی هوای شهر اراک نیز به ایسنا اظهار کرد: سال گذشته، میزان غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در شهر اراک شش برابر رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت بوده است. میزان ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در این شهر طی 342 روز از سال گذشته از توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی بیشتر است و متاسفانه، شهروندان اراکی هوای پاک را طی سال گذشته تجربه نکرده‌اند.
وی درباره مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در شهر اراک نیز گفت: میزان مرگ منتسب به آلودگی هوا در شهر اراک 661 نفر گزارش شده که سهم بیماری‌های «ایسکمیک قلبی» و «سکته مغزی» به ترتیب 108 و 94 نفر است.
به گفته شاهسونی، همچنین هزینه‌های مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در اراک 259 میلیون دلار برآورد شده است.
تبعات اقتصادی آلودگی هوا برای شهرها
شاهسونی با تاکید مجدد بر اینکه قانون هوای پاک برای وزارت بهداشت وظایفی در نظر گرفته، خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت بر اساس قانون هوای پاک موظف است که میزان مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا و خسارت‌های اقتصادی ناشی از این مولفه را محاسبه کند. هزینه‌های مرگ‌های منتسب به ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون در سال گذشته 12میلیارد دلار است که حدودا معادل 600 هزار میلیارد تومان (همت) می‌شود.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت ادامه داد: به طور متوسط گفته می‌شود که 10 درصد از هزینه‌های مرگ منتسب به آلودگی هوا، به سیستم بهداشتی و درمانی تحمیل می‌شود و با توجه به میزان هزینه‌های مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا، می‌توان گفت که هزینه تحمیلی برنظام سلامت که برای درمان بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، حدود 60 همت است.
افزایش 30 درصدی مراجعات تنفسی غیرعفونی به مراکز درمانی از ابتدای دی ماه
شاهسونی با بیان اینکه امسال آلودگی هوای کلان‌شهرها از هفته پایانی آذر ماه آغاز شده، توضیح داد: تعداد مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی دولتی از ابتدای دی ماه سال جاری به دلیل بیماری‌های تنفسی غیرعفونی حدود 30 درصد افزایش یافته است. به طور قطع، افزایش مراجعه به مراکز درمانی سبب تحمیل هزینه بیشتر بر سیستم بهداشتی و درمانی کشور می‌شود و همچنین هزینه‌هایی برای مردم به دنبال دارد.
وظایفی که در قانون هوای پاک اجرا نمی‌شوند
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در پاسخ به سوال ایسنا درباره قانون هوای پاک توضیح داد: قانون هوای پاک در سال 96 به تصویب رسید و ابلاغ شد. اگرچه ماهیت وجودی قانون هوای پاک خوب است اما انتقادهایی به این قانون وارد می‌شود. قانون هوای پاک و آیین‌نامه‌های مرتبط با این قانون می‌توانند بسیار اثرگذار باشند. متاسفانه، برخی قوانین فقط نوشته می‌شوند و اجرایی نمی‌شوند.
عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه آیین‌نامه فنی ماده 2 قانون هوای پاک می‌تواند بسیار راهگشا باشد، توضیح داد: این آیین‌نامه، وظایف دستگاه‌های اجرایی کشور را در ارتباط با قانون هوای پاک مشخص کرده است. این آیین‌نامه به تصویب هیات‌وزیران رسیده و در کمیته‌های تخصصی دولت مورد بررسی قرار گرفته است. به طور مثال کارشناسان وزاتخانه‌های مختلف و سازمان محیط‌زیست در کنار یکدیگر نسبت به نگارش قانون هوای پاک اقدام کرده‌اند و این آیین‌نامه پس از حضور در کمیسیون‌های مختلف دولت به تصویب هیات‌ وزیران رسیده است.
چه میزان سوخت تولیدی کشور استاندارد اروپا را دارد؟
وی ادامه داد: براساس ماده 2 آیین‌نامه فنی قانون هوای پاک، سوخت تولیدی کشور تا سال 1404 می‌بایست از استاندارد اروپا برخوردار باشد؛ اما سوال آن است که چه میزان از سوخت تولیدی کشور از استاندارد اروپا برخوردار است؟ همچنین قانون هوای پاک برای وزارت «صمت» در زمینه تولید خودروی استاندارد وظایفی درنظر گرفته است. ماده 2 آیین‌نامه قانون هوای پاک برای وزاتخانه‌های مختلف وظایفی در نظر گرفته است اما بسیاری از این قوانین مغفول واقع شده و اجرا نشده‌اند.
کاهش تعداد روزهای «پاک» در 2 کلان‌شهر کشور
وی با ذکر مثالی از شهرهای شیراز و تبریز به عنوان دو کلانشهر کشور افزود: شهرهای شیراز و تبریز نسبت به سایر کلان‌شهرهای کشور، کیفیت هوای بهتری دارند. اما متاسفانه، تعداد روزهای هوای «پاک» شهرهای شیراز و تبریز سیر نزولی خود را سپری می‌کند؛ به طور مثال، تعداد روزهای پاک سال جاری کلان‌شهرهای تبریز و شیراز نسبت به سال گذشته کمتر است. تعداد روزهای هوای پاک شهر تبریز در سال گذشته 35 روز بوده که نسبت به سال 1401 حدود 50 درصد کاهش یافته است.
این استاد دانشگاه درباره وضعیت هوای پاک در شهر شیراز نیز توضیح داد: تعداد روزهای هوای پاک سال گذشته شهر شیراز معادل 2 روز بود که نسبت به سال 1401 بسیار کاهش یافته است. سیر نزولی کاهش تعداد هوای پاک شهر شیراز از سال 1400 آغاز شده و همچنان ادامه دارد. متاسفانه این شهرها در مسیر آلوده شدن قرار گرفته‌اند.
و اما کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوا
شاهسونی در پاسخ به سوال دیگر ایسنا درباره «کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوا» و تصمیمات مقطعی که در زمان آلودگی هوا گرفته می‌شود، گفت: این کارگروه در شرایط اضطراری و بحرانی تشکیل می‌شود. اینطور نباید تصور کرد که تصمیمات کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوا به کاهش طولانی‌مدت آلودگی هوا منجر می‌شود، بلکه این کارگروه با هدف مدیریت شرایط اضطراری تشکیل می‌شود.
ضرورت توجه به گروه‌های حساس در روزهای آلوده
عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوا براساس تبصره 3 ماده 2 قانون هوای پاک تشکیل می‌شود، خاطرنشان کرد: پس از اینکه سازمان هواشناسی شرایط پایداری جوی را اعلام می‌کند، این کارگروه می‌بایست در استانداری تشکیل شود. تصمیمات کارگروه شرایط اضطرار می‌بایست بر مبنای دو رویکرد «کاهش مواجهه با آلاینده‌ها» و «کاهش منابع آلاینده» باشد. تصمیم‌هایی مانند مجازی‌شدن مدارس با هدف کاهش مواجه با آلاینده‌ها است و مواردی مانند طرح زوج و فرد نیز با هدف کاهش منابع آلاینده است.
وی در عین حال نیز گفت: البته اگر کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوا درباره مجازی‌شدن مدارس تصمیم می‌گیرد، می‌بایست به شرایط خانواده‌ها نیز توجه داشته باشد؛ چرا که تمام کودکان نمی‌توانند به تنهایی در خانه بمانند. هنگامی که در ارتباط با مجازی شدن آموزش مدارس گرفته می‌شود، می‌بایست برای مادران نیز تسهیلاتی درنظر گرفت. اعطای تسهیلات برای مادران در چنین شرایطی در آیین‌نامه‌های قانون هوای پاک لحاظ شده است.
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با بیان اینکه گروه‌های حساس به طور میانگین 30 درصد اعضای هر جامعه را تشکیل می‌دهند، گفت: سالمندان، کودکان، بیماران قلبی‌عروقی، زنان باردار، افراد دارای بیماری زمینه‌ای و دیابتی‌ها و ... گروه‌های حساس را تشکیل می‌دهند. هوای آلوده به 2 دسته «ناسالم برای گروه‌های حساس» و «ناسالم برای تمام گروه‌ها» تقسیم می‌شود؛ نکته آن است که در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس باید برای این گروه تصمیم‌گیری کنیم تا بیماران برای حضور در محل کار خود در مواجهه با آلاینده‌ها قرار نگیرند.
آلودگی هوا دومین عامل مرگ کودکان کمتر از 5 سال در دنیا
وی با بیان اینکه جوانی جمعیت و حفظ سلامتی جمعیت جزو اولویت‌های کشور است، توضیح داد: زنان باردار در مواجهه با آلودگی هوا می‌بایست در کانون توجه قرار گیرند. آلودگی هو، دومین عامل مرگ کودکان کمتر از 5 سال در سطح دنیا به حساب می‌آید. آمار و ارقام بیانگر این است که یک کودک از هر 10 کودک کمتر از 15 سال در سطح جهان به بیماری آسم مبتلا است. دانش‌آموزانی که بیشتر از 15 سال دارند و بنا به تصمیم کارگروه آلودگی هوا می‌بایست به صورت حضوری در مدارس حاضر شوند، می‌بایست در کانون توجه قرار گیرند.
توجه به ناوگان حمل‌ونقل عمومی ضروری است
شاهسونی با بیان اینکه همچنین اجرای طرح زوج و فرد با هدف کاهش منابع آلاینده در شرایط وضعیت اضطرار هوا است، خاطرنشان کرد: چرا ناوگان حمل و نقل عمومی کشور در روزهای آلوده رایگان یا نیم‌بها نمی‌شود؟ هنگامی که قانون هوای پاک در سال 96 به تصویب رسید، تعداد اتوبوس‌های شهری تهران حدود 8هزار دستگاه بود که این تعداد در حال حاضر به 2هزار دستگاه رسیده و تعداد زیادی از اتوبوس‌ها به دلیل فرسودگی از چرخه خارج شده‌اند. در شرایط آلودگی هوا شاهدیم که مواردی مانند طرح زوج و فرد از درب منازل آغاز می‌شود اما تسهیلاتی در حوزه حمل و نقل عمومی برای مردم درنظر گرفته نمی‌شود. بنابراین لازم است در تصمیماتی که اتخاذ می‌شود، به این موارد نیز توجه داشته باشیم.