بزرگنمايي:

آریا بانو - ایسنا /هر کسی که تا به حال مجذوب دایناسورها شده باشد، از خود پرسیده است: آیا برخورد یک سیارک باعث انقراض این موجودات عظیم‌الجثه شده است یا فوران آتشفشانی؟ اکنون، یک گروه بین‌المللی از دانشمندان شواهد قانع‌کننده‌ای را کشف کرده‌اند که ممکن است در نهایت این معمای ماقبل تاریخ را حل کند و داستان پیچیده‌ای از آشوب اقلیمی را که پیش از یکی از بزرگ‌ترین انقراض‌های دسته‌جمعی تاریخ رخ داده است، فاش کند.
در یک مطالعه پیشگامانه منتشر شده در مجله Science Advances، محققان کشف کرده‌اند که در حالی که فوران‌های آتشفشانی عظیم قبل از انقراض دایناسورها تغییرات آب و هوایی چشمگیری را ایجاد می‌کردند، این اثرات پیش‌تر در زمان برخورد یک سیارک مرگبار به زمین از بین رفته بودند. این یافته می‌تواند درک ما از یکی از ماندگارترین اسرار دیرینه‌شناسی را متحول کند.
به نقل از اس‌اف، این مطالعه نشان می‌دهد که فعالیت‌های آتشفشانی باستانی باعث نوسان شدید دمای کره زمین می‌شدند. زمین ابتدا حدود سه درجه سانتی‌گراد در طول 100 هزار سال گرم شد، سپس دما تا پنج درجه سانتی‌گراد در کمتر از 10 هزار سال کاهش یافت و دوباره به شرایط گرم‌تر بازگشت. این تغییرات دما تقریبا 30 هزار سال قبل از رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن در 66 میلیون سال پیش رخ داده است، زمانی که حدود 75 درصد گونه‌های گیاهی و جانوری از جمله تمام دایناسورهای غیر پرنده در زمین ناپدید شدند.
لورن اوکانر(Lauren O’Connor) از دانشگاه اوترخت در یک بیانیه رسانه‌ای می‌گوید: این فوران‌های آتشفشانی و انتشار دی‌اکسید کربن و گوگرد مرتبط با آن، پیامدهای شدیدی برای زندگی روی زمین خواهد داشت. اما این وقایع هزاره‌ها قبل از برخورد شهاب‌سنگ اتفاق افتاده و احتمالا نقش کوچکی در انقراض دایناسورها داشته است.
مقصر این نوسانات دما، تله‌های دکن(Deccan Traps)، منطقه وسیعی از سنگ‌های آتشفشانی در غرب هند بود که از طریق مجموعه‌ای از فوران‌های عظیم شکل گرفت. این فوران‌ها مقادیر زیادی دی اکسید کربن آزاد کردند که باعث گرم شدن طولانی مدت زمین و ایجاد دی اکسید گوگرد نیز منجر به دوره‌های خنک کننده کوتاه اما شدید در هنگام تبدیل آنها به ذرات معلق سولفات در جو شد.
برای کشف این داده‌های باستانی آب و هوایی، محققان، ذغال سنگ فسیل شده(معروف به lignite) را از دو مکان در داکوتای شمالی و کلرادو، که در حدود 750 کیلومتر(466 مایل) از هم فاصله داشتند، تجزیه و تحلیل کردند. این مکان‌ها داده‌های دقیقی از تغییرات دما از طریق بقایای باکتریایی که غشاهای سلولی خود را بر اساس شرایط محیطی تنظیم می‌کردند، ارائه می‌کردند و اساسا یک دماسنج ماقبل تاریخ بودند.
با تجزیه و تحلیل ترکیب این مولکول‌های حفظ شده در رسوبات باستانی، محققان توانستند یک جدول زمانی دقیق دما برای سال‌های منتهی به انقراض دایناسورها ایجاد کنند، که می‌توان آن را با سابقه فسیلی مقایسه کرد تا بتوانیم زمان نسبی رویدادها را درک کنیم.
آن چه که این کشف را بسیار مهم می‌کند این است که نشان می‌دهد آب و هوای زمین قبل از برخورد سیارک به آن، تثبیت شده بود.
در مقایسه، برخورد سیارک زنجیره‌ای از بلایای طبیعی، از جمله آتش‌سوزی‌ها، زلزله‌ها، سونامی‌ها، و «زمستانی تاثیرگذار» را ایجاد کرد که نور خورشید را مسدود کرد و اکوسیستم‌ها را ویران کرد. رودری جرت(Rhodri Jerrett) در دانشگاه منچستر نتیجه می‌گیرد که برخورد سیارک در نهایت ضربه مهلکی را به دایناسورها وارد کرده است.