بزرگنمايي:

آریا بانو - فرهیختگان / شاید برای همه کسانی که موسیقی به یکی از بخش‌های مهم زندگی‌شان بدل شده، جذاب باشد که بدانند چه آهنگ‌هایی در یک ماه بیشترین بازدید را داشته‌ و مردم سراغ‌شان رفته‌اند و شنیده‌اند. در گزارش پیش رو تلاش کرده‌ایم 15 ترانه را که بیشترین دانلود را در مهرماه و بخشی هم در آبان‌ماه داشته‌اند، بررسی کنیم و توضیحاتی درخصوص مضامین آن‌ها بدهیم. نکته‌ مهم، نبودن مرجع رسمی واحد برای میزان دانلودهاست تا این اطلاعات را به‌طور دقیق به ما ارائه دهد. به همین ترتیب، آنچه برای این گزارش معیار است، دو سایت ایرانی «ملودیفای» و «آواپدیا» است که محبوب‌ترین‌ها و پربازدیدترین‌های هرماه را گلچین می‌کند و به مخاطب ارائه می‌دهد، بنابراین ما مبنای کار خود را براساس این دو سایت گذاشته‌ایم. البته تعداد بازدیدها، لایک‌ها و کامنت‌های اینستاگرام، تلگرام، یوتیوب و اپلیکیشن رادیوجوان را هم در جدول آورده‌ایم. البته این اطلاعات در لحظه تغییر می‌کند. به همین جهت، اعداد و ارقامی که در جدول ذکرشده، اعداد و ارقامی است که تا لحظه نگارش این گزارش استخراج شده است. مسئله مهم دیگر این است قطعه‌هایی که در 23 و 27 مهرماه منتشر شده‌اند، قاعدتاً فقط جزء پربازدیدهای مهرماه به‌حساب نمی‌آیند، بلکه چه‌بسا بیشترین مخاطبان خود را در ماه آبان به‌دست آورده‌اند. محسن چاوشی با نگاهی به همه بخش‌های مختلف در اول این لیست قرار دارد.
وقتی عاشق از معشوق نمی‌گذرد...
در قطعه «وای دل من» به خوانندگی حمید عسکری و امین رستمی، عاشقی به تصویر کشیده شده که معشوقش پیوسته دل او را می‌شکند و باعث رنجش خاطر او می‌شود. بااین‌حال او همچنان به یارش علاقه دارد و نمی‌تواند او را با همه بدرفتاری‌ها و آزار و اذیت‌هایی که دارد به‌دست فراموشی بسپارد. در بخشی از این ترانه می‌شنویم: «آهای تو که می‌شکنی قلب دیوونمو می‌گذری و میری راحت/ آخه چرا بازی با قلب شکسته من واسه تو شده عادت/ آخه چرا با این همه بدی ولی بازم دل من تنگ می‌شه واست...»
قطعه «مگه می‌شه» اثر مهراد جم دلتنگی‌هایش را برای معشوق فریاد می‌زند. او از وابستگی زیاد به محبوب خود می‌گوید و با وجود اینکه او را درکنارش دارد، باز هم ابراز دلتنگی می‌کند و حتی برای لحظه‌ای تاب دوری او را ندارد. از این ترانه به‌طور ضمنی می‌شود برداشت کرد که او همیشه بیم از دست دادن معشوق خود را دارد: «دلم تنگ میشه برات تا دو دقیقه نیستی پیشم دلم تنگ می‌شه برات/ اگه نمونی پیشم دلم تنگ میشه ببین با اینکه تورو دارم/ دلم تنگ می‌شه یه روز بهم نگی دوست دارم...»
ترانه سینا شعبانخانی به نام «سایه سر» اشاره به وضعیتی دارد که عاشق، معشوق خود را جزئی از وجود و همه هستی خود می‌داند. درحقیقت او به‌قدری به طرف مقابلش علاقه دارد که بی‌قرار و مشوش است و لحظه‌ای نمی‌تواند زندگی را بدون او تصور کند. در این ترانه همچون ترانه قبلی، عاشق از ترک شدن وحشت دارد: «در قلب منی روح و تنمی ای سایه‌ سر ماه شبمی/ باب دلمی ای تاج سر تو صاحب این دل دیوانه شدی/ دل پای تو شد آواره و در به در/... نرو تا بی تو دیوانه نشم ای همه آرامشم...»
محسن چاوشی؛ همچنان محبوب
نام محسن چاوشی با قطعه «همین مونده بود» نیز در لیست پربازدیدترین‌ها به چشم می‌خورد. این قطعه شرایطی را توصیف می‌کند که در آن معشوق دل عاشق را شکسته و درنتیجه رابطه عاشقانه بین آن‌ها به مشکل برخورده و در آستانه‌ ترک یکدیگرند. نکته‌ای که وجود دارد، این است که عاشق با وجود اینکه از چنین واقعه‌ای آشفته و دلگیر است، تلاش می‌کند با این وضعیت کنار بیاید و خود را قدرتمند نشان دهد در بخشی از ترانه چنین عباراتی به گوشمان می‌رسد: «گذشتم ازت نگام کن منو نه حالم بده نه چشمم تره/ شب آخره تو هم هرچقدر ازم دور شی واست بهتره/ شکستم درست بریدم قبول می‌دونی که من یه دندم هنوز...»
در این لیست با ترانه‌ای مواجه می‌شویم که کمی نسبت به ترانه‌های پیشین ریتم شادتر و محتوای مثبت‌تری دارد. رضا ملک‌زاده با ترانه «چشمات برام مقدسه» معشوق را کعبه آمال خود می‌داند و او را مظهر همه خوبی‌‌ها و نیکی‌ها قلمداد می‌کند که اگر روزی نباشد، زندگی برای او هیچ لطفی ندارد؛ چراکه تنها اوست که به زندگی عاشق رنگ و بو و معنا می‌دهد: «تویی تو قبله‌ نمازم نمی‌شه دل به تو نبازم/ دنیا بی‌چشمات مثل غروب سرد پاییزه...»
در ترانه «خط و نشون» به خوانندگی رضا صادقی عاشق به این مسئله اذعان می‌کند که به‌قدری گرفتار عشق یار شده که این احساس تا اعماق وجود او نشست کرده است. در اینجا باز هم شاهد این مضمونیم که هرچه خوشبختی و حال خوب است به برکت وجود یار است و بنابراین عاشق همواره قدردان اوست: «می‌دونم از صدقه سر عشق توئه که سری تو سرام/ ببین این خط و نشون عشقت از اون عشقای واگیره/ که داره جون و دل و روح تن و قلبمو می‌گیره...»
درد عشق یک‌طرفه
علی یاسینی با قطعه‌ای که در آن حسرت و شکایت را به گوش مخاطب می‌رساند، با ترانه «اگه دوسم داشتی» از علاقه‌ای یک‌طرفه و معشوقی که به احساسات او بی‌اعتنایی کرده گله می‌کند و از اتفاقات ناگوار و بدبیاری‌هایی که بعد از این ناکامی رخ‌داده سخن می‌گوید. او در حسرت رابطه عاطفی با محبوب خود به سر می‌برد و این عشق یک‌طرفه را باعث‌وبانی همه این رخدادهای تلخ زندگی‌اش می‌داند: «الان اینا اینجوری حرف نمی‌زدن تو اگه دوسم داشتی/ این همه از حرص تو قلب نمی‌شکستم تو اگه دوسم داشتی/ دور خودم هرکیو جمع نمیکردم تو اگه دوسم داشتی...»
 ترانه «سوگند» به خوانندگی حامد همایون به مدح و ستایش زیبایی‌ها و کمالات یار می‌گشاید. همچنین او با لحنی امیدوارانه سوگند می‌خورد که همواره نسبت به معشوقش وفادار باشد و تا پای جان بر عشق او بایستد. در بخشی از این ترانه می‌شنویم: «یارا یارا یارا شب گیسوی کمند تو بلند است عاشق پسند است/ لبخند تو قند است این دل بند است/ ... ماندم روی پیمان گر بخواهی بگذرم از جان...»
رضا بهرام با قطعه «مرا صید کرد» اشاره به عاشقی دارد که خود را سخت گرفتار و در بند معشوق می‌بیند. او درطول این ترانه با حال‌وهوایی حسرت‌بار محبوبش را فرامی‌خواند و از او خواهش می‌کند که نیم‌نگاهی به این عاشق دلتنگ داشته باشد: «می‌سوزد آواز غم دارد این ساز ای الهه ناز/ امشب امشب امشب مهتابم باش یک امشب را مهمان خوابم باش/ امشب امشب یادم باشی ای کاش...»
احساسات مغشوش و بلاتکلیف
ترانه «یکی به دو» به خوانندگی احسان دریادل بسیار مغشوش به نظر می‌رسد و شاید بتوان گفت در میان قطعاتی که تاکنون بررسی کردیم کمترین انسجام موضوعی و مفهوم را دارد. حال اگر بخواهیم اندکی پیرامون آن تأمل کنیم، درمی‌یابیم که عاشق با معشوق وارد یک بحث و مشاجره شده و این اختلاف مدام دارد کش پیدا می‌کند که چنین وضعیتی دوطرف را سخت برآشفته کرده است: «نگاه کن حرفاتو اخماتو دعواتو/ باشه هر چی تو بگی باشه اصلا حق با تو/ یکی به دو بدو بدو منم و تو تو نیمه شب...»
میثم ابراهیمی با قطعه «بده قول» همچون قطعه «مرا صید کرد» رضا بهرام، به این موضوع اشاره می‌کند که در دام معشوق گرفتارشده و عشق به او را یک امر اجتناب‌ناپذیر می‌داند. همچنین باز هم این مضمون تکراری عنوان می‌شود که در آن ادامه زندگی برای عاشق بدون معشوق ناممکن است و هرچه دارد و ندارد به‌خاطر حضور مبارک یار است: «می‌چینم واسه تو همه چیو قشنگ/ یکی دیوونته بری می‌مونه لنگ/... تو تله‌ نگات که نمیشه نرفت...»
ترانه‌ «شش‌وهشت» اثر نیواد همچون نامش ریتمی شش‌وهشتی دارد و اندکی جو سنگین عاشقان دلسوخته را برهم می‌زند. آنچه از این ترانه درک می‌کنیم، این است که عاشق به هر قیمتی که شده درپی به‌دست آوردن معشوق است و هرگز از موضع خود کوتاه نمی‌آید. در بخشی از ترانه می‌شنویم: «راه نداره این دل و بدش من/ تو فروشنده خریدارش من/ هر چقدر میخوای دلو بفروشی بفروش/ صاحب اولو آخرش من...»
جمع عاشقان ناکام
قطعه «دلم خواست» به خوانندگی گرشا رضایی که ملودی آن حالتی نوستالژیک دارد، با زبانی ساده و صریح تمایل و علاقه عاشق را به معشوق نشان می‌دهد. او در این قطعه باز هم به دو مضمون تکراری دیگر اشاره می‌کند؛ اول اینکه زندگی با وجود معشوق زیباست و در غیاب او هیچ‌چیز معنا ندارد و دوم عشق یار همچون دامی است که گریز از آن ناممکن است: «بند میاد زبونم جلو چشمات باخت دادم گمونم جلو چشمات/ دل خواست دلم خواست صادقانه رو راست/ از وقتی تو هستی این زندگی زیباست...»
ترانه‌ بعدی، هم‌راستای ترانه‌هایی است که رنگ‌وبوی ناکامی دارند. علی زندوکیلی با قطعه «شب مستی» درددل‌های یک عاشق شکست‌خورده را بیان می‌کند که معشوقش او را رها کرده و اکنون با دنیایی از غم‌وغصه دست‌وپنجه نرم می‌کند. او که از فاصله‌ای که بین آن‌ها افتاده سخت پریشان و دلتنگ است خاطراتش را با یار مرور می‌کند: «پیامم را برای قاصد شب‌های دلتنگی فرستادم/ نبودی و برای دیدنت هر شب به حال گریه افتادم/ فقط از زنده بودن لحظه‌های ناب با تو مانده در یادم...»
در قطعه‌ «آسمون آبی» هوروش‌بند شاهد غیاب معشوقیم که عاشق را آزرده‌خاطر کرده است. او تحمل جای خالی یار را ندارد و از درد دوری او شکایت می‌کند و دنیا در نظرش تیره‌وتار شده است: «داره دیر میشه برگرد که دلم تنگه دوباره/ دیگه نوری نمونده آسمونم بی‌ستاره...»