بزرگنمايي:

آریا بانو - جام جم / بر اساس آمار پلیس ماهانه حدود 100نفر از هموطنان ایرانی قربانی تصادف خودروهای شوتی می‌شوند. خودروهایی که بارشان نه اجناس مصرفی و خوراکی، بلکه اغلب مهاجران غیرقانونی افغانِ درهم فشرده و مچاله شده در داخل و صندوق عقب خودرو است که سعی می‌کنند به هر قیمتی وارد مرزهای ایران شوند که نتیجه‌اش آمار تلفاتی است که حالا در هر تصادف دو رقمی شده.
نمونه چنین تصادف‌های هولناکی را به راحتی می‌توان در جاده‌های شرق کشور دید که یک موردش تصادف دلخراشی بود که دهم مهر امسال و در کیلومتر 65 محور سراوان به کوهک رخ داد. بر اثر برخورد یک دستگاه وانت حامل 23 تبعه افغان غیرمجاز با تریلی، 11نفر جان باختند و بقیه مصدوم شدند. چند روز قبل از این تصادف هم بر اثر برخورد خودروی قاچاق برها در حوالی کاشان 14 تبعه غیرمجازکشته و زخمی شدند.
بسیاری از همین کشته ها و زخمی‌های افغان، روزگاری به امید داشتن یک زندگی معمولی و سالم در کشور خود مانده بودند و با همان چیزی که در بساط داشتند امورات‌شان را سپری می‌کردند، اما پس از مشکلات ایجاد شده در کشورشان، عده پرشماری از آنها به سمت مرزهای شرقی ایران سرازیر شده و سعی کردند خود را با استفاده از انواع و اقسام روش‌های غیرقانونی به شهرهای مختلف ایران برسانند. در این بین عده‌ای از افغان‌ها به مقصد موردنظر خود در ایران می‌رسند، اما برخی دیگر گروگان هموطنان افغان خود می‌شوند و آنها نیز شرط آزادسازی را پرداخت پول مطرح می‌کنند. گروگان‌ها نیز برای رهایی خود از چنگال هموطنان گروگانگیر افغان خود چاره‌ای ندارند جز این‌که از خانواده‌شان بخواهند تا آنچه گروگانگیران می‌خواهند به آنان پرداخت کنند.بعد از آن تبدیل می‌شوند به چوب‌های دو سرسوخته‌ متضرری که نه راه پس دارند و نه راه پیش و به ناچار باید با آنچه که پیش روی‌شان است، رو‌در‌رو شوند. 
روایت یک سفر پر خطر
یکی از مسافران که قاچاقی به ایران سفر کرده است، می‌گوید: قاچاق‌برها به محل قرار در حوالی مرز نیمروز آمدند و ما را سوار موتور سه چرخ کردند و نیم ساعتی حرکت کردیم‌. بعد توقف کردند و خواستند پیاده شویم‌. پسر نوجوانی سراغ‌مان آمد و خواست به خط شویم و پشت سر او‌ حرکت کنیم‌. مسیری خاکی که دو‌طرفش پوشیده بود، مثل یک کانال‌. حدود دو ساعتی پیاده راه رفتیم و بعد دوباره توقف کردیم تا راه‌بلدهای جدید بیایند‌. آنها وقتی آمدند، گفتند باید تا تاریک شدن هوا صبر کنیم‌. در آنجا چند گروه دیگر به ما اضافه شدند. مسیر از آنجا سخت شد‌. با نردبام به بالای دیواری رفته و به پشت آن می‌پریدیم‌. بعد از زیر سیم خاردار رد شدیم‌. اغلب به صورت خانوادگی آمده بودند که عبور از این موانع برای آنها سخت بود‌. کسی نمی‌توانست از دیوار رد شود باید بر می‌گشت‌. به بلوچستان که رسیدیم کمی استراحت کردیم‌. از اینجا به بعد را باید با ماشین می‌رفتیم‌. 13 نفر سوار پژو شدیم‌. زن و بچه‌ها کنار راننده می‌نشستند و بقیه روی صندلی و صندوق عقب .
او به خطرات این سفر اشاره کرد و ادامه داد: «اگر در این مسیر یک نفر خفه می‌شد، رهایش می‌کردند. فرد فوت شده ممکن است پدر یا مادر خانواده‌ای باشد که بقیه اعضای خانواده باید آنجا با او خداحافظی کرده و به مسیر ادامه دهند. به زابل که رسیدیم،کمی توقف کردیم و بعد با وانت به سمت زاهدان رفتیم‌. در قسمت عقب وانت، 20 نفر نشسته بودند. راننده با سرعت از بیراهه می‌رفت و اطرافش فقط دشت بود‌.وقتی به زاهدان رسیدیم ما را به خانه‌ای بردند که به آنجا می‌گفتند خوابگاه. دو اتاق بود که کفش را با موکت پوشانده بودند. هر وعده غذایی شامل یک تکه‌نان و کنسرو‌ سرد‌ بود که باید شکم سه نفر را سیر می‌کرد. یکی از اتاق‌ها برای مجردها و اتاق دیگر محل اقامت متاهل‌ها بود. چهار‌روزی آنجا بودیم و قاچاق‌برها می‌گفتند هر وقت اوضاع خوب شود، حرکت می‌کنیم. آنها اغلب ساکت هستند و پرسش و اعتراض مهاجران را نشنیده می‌گیرند. شب‌ها دورهمی داشتیم تا روحیه‌مان را حفظ کنیم. آهنگ می‌خواندیم یا خاطره تعریف می‌کردیم. یک شب آمدند و گفتند برای سفر آماده شوید. با وانت ما را به نزدیکی شهر بم بردند. جاده خاکی بود و سر‌و‌صورت‌مان‌پر از خاک شده بود. دوباره باید سوار پژو می‌شدیم. سه نفر روی صندلی جلو، هشت نفر عقب و چهار نفر هم صندوق عقب. ماشین‌ها با سرعت و پشت‌سر هم با چراغ خاموش حرکت می‌کردند. نزدیک ایست‌و‌بازرسی که می‌شدند، به خاکی می‌زدند و ‌بعد از چند دقیقه دوباره به جاده باز می‌گشتند. به کرمان‌ که رسیدیم، پیاده‌مان کرده و گفتند باید پیاده ایست‌و‌بازرسی را از مسیر خاکی رد کنیم. به کرمان که رسیدیم، دوباره سوار پژو شده و به تهران آمدیم. در طول مسیر ماشین‌ها با چراغ خاموش پشت‌سر هم حرکت می‌کنند و سرعت آن‌قدر بالاست که یک لحظه ترمز ماشین جلویی یا انحراف به راست و چپ، فاجعه رقم می‌زند. قبل سفر فکر می‌کردیم هیچ خطری تهدیدمان نمی‌کند اما در طول سفر چند بار تا یک قدمی مرگ رفتیم. قاچاق بر‌ها فقط به پول فکر می‌کنند و اگر قرار نبود پول را در مقصد پرداخت کنیم همین احتیاط کم را هم نمی‌کردند.»
وی در پایان تاکید کرد: «حضور غیرقانونی این مهاجران و جرایمی از آنها که رسانه‌ای شده، باعث شده مردم ایران به کل اتباع افغانستان بد‌بین شوند در‌حالی که اتباع مجاز سال‌‌هاست زندگی آرامی را در‌کنار مردم ایران تجربه کرده‌اند و مردم میزبانی خوبی از آنها کردند.»
ایران می‌تواند مسیر ورود را ببندد
ماجرا را با یک فعال رسانه‌ای تبعه افغانستان در میان گذاشتیم و او در این باره به جام‌جم گفت: «سه مسیر برای قاچاق انسان به ایران وجود دارد. یک گروه که از طریق کنسولگری و به‌صورت قانونی وارد می‌شوند و دیگر باز نمی‌گردند. گروهی هم اگر مرز مسدود نباشد، از طریق مرز ایران وافغانستان واردمی‌شوند وآخرین مسیر کویته پاکستان است.مدتی است برخی قاچاق‌برها ازطریق دریا به ایران وارد می‌شوند.مسیرورود غیر‌قانونی به ایران پر‌خطراست وگاهی به قیمت جان تمام می‌‍شود.80 درصد افرادی که قاچاقی وارد ایران می‌شوند، سواد بالایی ندارند و بدون تحقیق درباره این خطرات پا در این مسیر می‌گذارند. اغلب قاچاقچیان از نیمروز مسافر را تحویل می‌گیرند و پس از رد کردن از طریق مرز، تحویل قاچاقچیان ایرانی می‌دهند که آنها با ماشین مسافران غیرقانونی را به مقصد می‌رسانند.» 
وی ادامه داد: «قاچاق‌‎برها از زمان گشت‌های نیروهای مرزبانی دو طرف با خبر هستند و در ساعاتی که گشتی در مسیر نباشد، حرکت می‌کنند. ماشین‌ها که اغلب پژو هستند پشت‌سر هم با سرعت بالا حرکت می‌کنند تا قبل از روشن‌شدن هوا از مرز دور شوند. آنها نردبانی دو‌طرفه برای عبور از دیوار و سیم خاردار دارند. نردبام را روی سیم خاردارها می‌گذارند و راحت از رویش عبور می‌کنند. تا سال‌ها قاچاق‌برها اهل بلوچستان پاکستان بودند که به آنها ارباب می‌گفتند اما الان سرشبکه‌ها اهل افغانستان هستند که با کمک عوامل خود در ایران، مسافران را به تهران می‌رسانند.»
پلیس ایران اگر کنترل مرزها را بیشتر کند ورود اتباع غیرمجاز به ایران کم می‌شود. چند روز قبل فیلمی از دو افغانستانی منتشر شد که در مرز ترکیه تا گردن داخل خاک بودند. انتشار این فیلم و برخورد خشن با اتباع غیرمجاز در ترکیه باعث شد سفر قاچاقی به این کشور پرریسک شود. تا چند سال قبل اغلب از ایران برای رفتن به ترکیه استفاده می‌کردند اما الان دیگر سفر به آنجا به‌صرفه نیست و در ایران می‌مانند. این فعال رسانه‌ای درباره نرخ قاچاق به ایران گفت: قبل از ورود طالب‌ها به افغانستان، نرخ جابه‌جایی مهاجران دو میلیون وخرده‌ای بود، اماحالا افغانستانی‌های مهاجر باید بیش از10میلیون تومان بپردازند تا به شهر مورد نظر خود در ایران برسند. هنگام انتقال، قاچاق‌برها هم کلی وعده وعید به افغانی‌‌ها می‌دهند که هیچ مشکلی تهدیدتان نمی‌کند؛ در‌حالی‌که این‌طور نیست و مهاجران مصائب زیادی را باید به جان بخرند. پیش از این برخی قاچاق‌برها پول را اول می‌گرفتند و بعد مسافر را در بیابان رها می‌کردند. اما الان مهاجران یاد گرفته‌اند سرشان کلاه نرود. وقتی به تهران می‌رسند با رابط خود در تهران تماس می‌گیرند و از او می‎خواهند پول را به حساب قاچاق‌بر واریز کند. حالا اگر پولی واریز نشود، قاچاق‌برها او را در شرایط سخت به گروگان می‌گیرند تا خانواده‌اش پول را بپردازد.
گروگانگیری در پایان سفر
مدتی است اتباع افغانستانی در ایران شبکه‌های گروگانگیری تشکیل داده و هموطنان خود را بعد از رسیدن به تهران ربوده و با تهدید از خانواده‌شان اخاذی می‌کنند.تبهکاران باقاچاق‌برها درارتباط هستند وبه محض رسیدن اتباع غیرمجازبه تهران و شهرهای اطراف آن، وارد عمل شده و آنها را ربوده و با تهدید و حتی قطع عضو و تهدید از خانواده‌شان اخاذی می‌کردند.
1254 کشته در تماس قاچاق‌برها
رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا با اشاره به برخورد با خودروهای قاچاق‌بر گفت: از اواخر سال گذشته قرارگاهی به نام شهید رومیانی که توسط خودرو‌های شوتی به شهادت رسید، تشکیل دادیم تا با پدیده خودرو‌های شوتی برخورد کنیم، در گام اول در محور‌های مواصلاتی با این خودرو‌ها برخورد می‌کنیم و تاکنون چندین باند خودرو‌های شوتی را منهدم کردیم. سردار حسین رحیمی ادامه داد: در سال 1402 تعداد 1254نفر بر اثر تصادف با خودرو‌های شوتی جان خود را از دست داده‌اند و 1562 نفر نیز مجروح ومصدوم شده‌اند.وی گلایه‌ای هم داشت وگفت:متاسفانه برخلاف این‌که یک بخش ازقانون اجازه مصادره خودرو‌های شوتی را داده‌، مشاهده می‌کنیم یکی دو روز بعد از توقیف، این خودرو‌ها آزاد شده و دوباره به جاده‌ها بازمی‌گردند. تمام این گفته‌ها حکایت از این دارد که با وجود طرد اتباع غیرمجاز به افغانستان، هنوز بازار قاچاق‌برها برای بازگرداندن آنها به کشور داغ است و در کنار طرد این اتباع، باید با تامین اعتبارهای لازم، سرعت اجرای طرح انسداد مرزهای شرقی را بیشتر کرد. به گفته وزیر کشور،چند پروژه انسداد مرز درحال پیگیری است؛ یکی90کیلومتری است که تا نیمه اول سال آینده به پایان می‌رسد. چهار کیلومتر از این پروژه انجام شده و روزانه حدود 200 متر پیشرفت دارد که تلاش می‌کنیم به 400 متر افزایش یابد.