آریا بانو - مبدل پوشی، به عمل پوشیدن لباس جنس مخالف، بدون توجه به علت آن و با هر علت ممکن، گفته می شود. برعکس نظر فراگیر در افکار عمومی و پیش داوریها در خصوص مبدل پوشی، بسیاری از افرادی که لباس جنس مخالف را می پوشند، این کار را برای دلایل جنسی یا یادگارخواهانه انجام نمی دهند.
مبدل پوش ها گاها از این شیوه، برای جلب توجه استفاده می کنند و علل و انگیزه های فراوانی را برای مبدل پوشی مطرح می کنند که موضوعات جالب و جذابی برای تحقیقات کیفی و کمی روانشناسان و روانپزشکان و محققان علوم میان رشته ای شمرده می شود. مبدل پوشی، نوعی انحراف جنسی است.
تخیلات یا امیال جنسی برای پوشیدن لباس جنس مخالف برای ابراز عقیده و نگرش و شیوه به صورت بلند مدت که البته راهکارهای درمانی مختلفی هم برای آن عرضه شده است. چنانچه به تعویق بیفند، مشکلات فراوانی را برای اشخاص مبتلا به این اختلال بوجود می آورد.
اختلال مبدل پوشی( DSM- IV) در بلند مدت، اعتیاد ایجاد می کند و گاها برخی از علاقمندان به مبدل پوشی، به علت لذت و جلب توجهی که در این کار میبینند، قادر به ترک عادت نیستند. انحراف جنسی مبدل پوشی( TRANSVESTISM) هم در زنان مشاهده می شود و هم مردان و البته برخی از روانشناسان و مطالعات نشان می دهد که اختلال مبدل پوشی در مردان بیشتر رایج است.

معیارهای تشخیصی
1. ظرف مدت حداقل 6 ماه، تحریک مکرر و شدید در اثر مبدل پوشی، همراه با تخیل ها و امیال و رفتارها اشکار می شود.
2. این امیال باعث ناراحتی یا اختلال قابل ملاحضه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگر در زندگی شخص می شود.
سازمان بهداشت جهانی معیار های زیر را برای اختلال مبدل پوشی دارد:
1- شخص لباس‌های جنس مخالف را میپوشد تا ظاهر جنس مخالف را پیدا کند و حس کند متعلق به آن جنس است
2- مبدل پوشی رابطه نزدیکی با انگیختگی جنسی دارد. هنگامی که ارگاسم روی میدهد و انگیختگی جنسی فروکش می کند شخص تمایل قوی برای تعویض لباسهای نامتناسبش پیدا می کند.
3- معیار های کلی اختلال رجحان جنسی باید موجود باشند:
– شخص بطور مکرر دچار امیال یا تخیلات جنسی عمیق مربوط به فعالیت ها با اشیاء غیر عادی میشود.
– شخص طبق این امیال غیرعادی عمل می کند یا بر اثر آن ها به میزان زیادی دچار ناراحتی می شود.
– رجحان غیرعادی شخص حداقل 6 ماه دوام یافته است.

علایم و نشانه های اختلال مبدل پوشی
حس نیاز به لباس جنس مخالف برای برانگیختگی جنسی
پوشیدن لباس جنس مخالف برای کاهش استرس
عدم تحریک جنسی، مگر در مواقعی که شخص لباس یا اکسسوری جنس مخالف را به تن کند.
احساسات جنسی مستمر و قوی ناشی از تصور یا پوشیدن حتی یک آیتم از لباس جنس مخالف( این آیتم میتواند جوراب، کفش پاشنه بلند، پیراهن یا لباس زیر زنانه باشد.)
خرید لباس و اقلام دیگر مربوط به جنس مخالف، پوشیدن آنها و آنگاه دورانداختن آنها در تلاش برای پایان دادن به این رفتار
علائق یا اعمالی که دست کم به مدت 6 ماه مشهود است و هرروز منجر به پریشانی جدّی در ارتباطات دوستانه، عاطفی و حتی حیطه کاری شخص می گردد.
بسیاری از اشخاص مبتلا به این اختلال به دلیل پریشانی شدید، اغلب قادر به فعالیت در محل کار نخواهند بود.
چنانچه شخص جوان تر باشد، عمل کراس دِرِس امکان دارد باعث رضایت جنسی وی از خود شود.
اشخاص مسن معمولاً برای آنکه مدت زمان بیشتری لذت ببرند، اقداماتی مثل استمناء را انجام می دهند.
مبتلایان متأهل، در طول روابط جنسی لباس جنس مخالف را به تن می نمایند.

دلایل مبدل پوشی
مبدل پوشی امکان دارد موقتی و وابسته به استرس باشد در اینصورت یک اختلال هویت جنسی به حساب می آید ، چنانچه وابسته به استرس نباشد شخص مبدل پوش مبتلا به یادگارخواهی با مبدل پوشی که نوعی انحراف جنسی است شناخته میشود و خصوصیت اصلی این نوع اختلال تحریک جنسی است، در مبدل پوشی امکان دارد مبدل پوشی سبب تحریک جنسی شود ولی سبب کاهش استرس هم میشود، گاهی هم شخص افکار مبدل پوشی دارد ولی تنها در زمان استرس به انجام آن میپردازد، مبدل پوشی امکان دارد همراه با اختلال های دیگری مانند آزارگری جنسی( سادیسم) و آزارخواهی جنسی و بچه بازی باشد
مواردی که بیمار مراجعه می کند:
- هنگامی که به دلایلی نمی تواند لباس جنس مخالف را بپوشد و تحت دسترس قرار گرفته باشد.
- مواردی که پوشیدن لباس جنس مخالف باعث اختلال در زندگی روزانه اش شده باشد.
- گاهی شخص مبتلا به دلیل اختلال های همراه( افسردگی، اضطراب، مصرف مواد، بیقراری جنسیتی) مراجعه میکند.
درمان اختلال مبدل پوشی جنسی
در صورتی که این اشخاص برای درمان رجوع کنند میتوانند از خدمات روانشناسان متخصص در حیطه جنسی بهره برده و از انواع درمانهای شناختی- رفتاری، رفتار درمانی، روانکاوی، روان پویشی و ... بهره ببرند.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته