چاپ

آریا بانو - انتظار برای رسیدگی به بیمار در اورژانس بیمارستان‌ها، در بسیاری موارد موجب احساس نارضایتی برخی از همراهان بیماران در زمان مراجعه می‌شود اما متخصصان اورژانس توضیح می‌دهند که ارائه خدمات پزشکی به مراجعه‌کنندگان به اورژانس‌ها، در نظام سلامت جامعه اهمیت خاصی دارد.

در طب اورژانس، هدف از ارائه خدمات درمانی در اورژانس بیمارستانی برطرف کردن خطر و انجام اقدام‌های فوری برای نجات جان بیمار در شرایط اضطرار است بنابراین طبیعی است که بیماری در اولویت اقدامات کادر درمان قرار بگیرد که بیشتر در معرض خطر جانی است.
دکتر آرش فروزان، متخصص طب اورژانس، اظهار کرد: متاسفانه بسیار مشاهده می‌شود که در اورژانس‌های بیمارستانی، بیماران یا همراهان از اینکه به موقع به بیمارشان رسیدگی نمی‌شود معترض و شاکی هستند در حالی که از نگاه اورژانس، کادر درمان وظایف حرفه‌ای خود را به درستی انجام می‌دهد.
وی افزود: اورژانس‌ها برای رسیدگی فوری به بیماران ایجاد شده‌اند و دسته‌بندی و سطح‌بندی بیماران در این بخش، از لحاظ فوریت انجام می‌شود تا بهترین خدمت با توجه به بیماری، در کوتاه‌ترین زمان ارائه شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: یکی از چالش‌های بیماران و همراهان آن‌ها در اورژانس‌های بیمارستانی این است که بر خلاف انتظارشان، خانواده بیمار احساس می‌کنند به بیمارشان رسیدگی نمی‌شود یا روند رسیدگی و مداوا به کندی پیش می‌رود، بنابراین دچار اضطراب بسیاری می‌شوند و این اضطراب را به کارکنان اورژانس نیز منتقل می‌کنند به گونه‌ای که حتی بازتاب این نارضایتی گاه منجر به برخوردهایی بین کادر اورژانس و همراهان بیمار می‌شود.
تریاژ چیست؟
وی بیان کرد: ارائه خدمات پزشکی به بیماران مراجعه‌کننده به اورژانس‌ها، در نظام سلامت جامعه اهمیت خاصی دارد و هدف از ارائه خدمات درمانی در اورژانس بیمارستانی برطرف کردن خطر و انجام یک سری اقدام‌های فوری برای نجات جان بیمار در شرایط اضطرار است، بنابراین طبیعی است که بیماری در اولویت اقدامات کادر درمان قرار بگیرد که بیشتر در معرض خطر جانی است. از این رو در بدو ورود به اورژانس، بیمار در تریاژ (Triage)، معاینه و بر اساس حدت بیماری و تسهیلات مورد نیاز طبق دستورالعمل ابلاغ‌شده از وزارت مبنی بر نحوه تریاژ (بر اساس معیار ESI) اولویت‌بندی می‌شود.
فروزان گفت: البته انواع متفاوتی از تریاژ وجود دارد؛ در کشور ما روش ESI با توجه به سریع و عملیاتی بودن، به عنوان سبک اصلی تریاژ به رسمیت شناخته شده است اما معمولا بیمار و همراهان، شرایط خودشان را در سطح بالای اولویت احساس می‌کنند.
وی عنوان کرد: این مساله موجب ایجاد احساس نارضایتی و تلقی آنان از کندی روند رسیدگی و درمان در اورژانس می‌شود در حالی که از منظر کادر درمان در اورژانس، برای رسیدگی بهتر، لازم است اولویت‌ها از ابتدا مشخص شود.
بیماران اورژانسی چگونه اولویت‌بندی می‌شوند؟
این متخصص طب اورژانس گفت: در تریاژ، فرآیند اولویت‌بندی بیماران برای تسریع درمان بر اساس شدت وخامت حال بیمار انجام می‌شود. تریاژ طبق شرایط انواع مختلفی دارد؛ برای مثال تریاژ در شرایط معمول در بیمارستان در قیاس با تریاژ در زمان بحران کاملا متفاوت است.
وی افزود: در تریاژ بیمارستانی در شرایط معمول، هدف اولویت‌بندی بیماران بر اساس معیارهای ESI است که به دنبال مشخص کردن بیماران بدحال و تسریع خدمت به آن‌ها است. در مجموع، همه بیماران از خدمات درمانی بهره‌مند می‌شوند اما بیمارانی که با خطرات جدی روبه‌رو هستند در اولویت‌اند.
فروزان گفت: در صورتی که در شرایط بحران قرار داریم و زمانی که امکانات کادر درمان در ابعاد مختلف مانند نیروی انسانی، دارو و تجهیزات، فضای فیزیکی و…کمتر از وسعت اتفاق است، نحوه تریاژ متفاوت خواهد بود و در این شرایط هدف اصلی کمک به تعداد بیشتری از بیماران است.
وی اضافه کرد: در شرایطی مانند زلزله، جنگ، سیل و… انواع دیگری از تریاژ مانند تریاژ در صحنه در شرایط معمول و تریاژ در صحنه در شرایط بحران نیز داریم.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: در تریاژ معمول بیمارستانی، بیمار در بدو ورود به اورژانس، در تریاژ معاینه و اولویت‌بندی می‌شود و سپس بر اساس دستورالعمل، مورد مداوا قرار می‌گیرد.
وی افزود: بیمارانی که نیازمند اقدام فوری نجات‌دهنده حیات هستند مانند ایست قلبی، دچار خفگی و شوک و یا خون‌ریزی داخلی؛ بیمارانی هستند که در دقایق اول کار رسیدگی و درمان آنان انجام می‌شود و در سطح یک تریاژ قرار می‌گیرند و در صورت نیاز احیای قلبی ریوی می‌شوند. در این بیماران هر ثانیه می‌تواند در روند درمان تاثیر بسزایی داشته باشد.
فروزان گفت: بیماران سطح 2 تریاژ شامل بیماران پرخطر هستند که طیف وسیعی از جمله درد سینه (با احتمال سکته قلبی)، بیماران باردار، بیماران سکته مغزی، مسمومیت دارویی، درد شدید شکم در افراد مسن، کاهش سطح هشیاری و اختلال جهت‌یابی، درد شدید، علائم حیاتی در حیطه پرخطر، دیسترس شدید و… هستند. این بیماران معمولا افرادی با وضعیت پرخطر هستند و بلافاصله پس از بیماران سطح 1 به آن‌ها رسیدگی می‌شود.
وی بیان کرد: سطوح 3 و 4 و 5 بر مبنای تسهیلات مورد نیاز مشخص می‌شود. این افراد بیمارانی هستند که نیازمند مداخله فوری برای نجات حیات نیستند و یا شرایط پرخطر را ندارند. در صورت نیاز به دو تسهیلات در سطح 3، یک تسهیلات در سطح 4 و در صورتی که نیاز به تسهیلاتی نباشد در سطح 5 طبقه‌بندی می‌شوند.
این متخصص طب اورژانس ادامه داد: تسهیلات شامل خدماتی مانند آزمایش، دارو درمانی به صورت وریدی یا عضلانی، نبولایز، مایع درمانی، خدمات پاراکلینیک، ترمیم پارگی‌ها و… است.
وی عنوان کرد: در دستورالعمل تریاژ (E. S. I) زمان رسیدگی بر اساس حدت، شدت و تسهیلات مورد نیاز است. به عنوان مثال بیمار سطح 1 و 2 به ترتیب در اولویت هستند.
فروزان بیان کرد: از مهمترین چالش‌های واحد تریاژ، نبود آگاهی عمومی نسبت به اولویت‌بندی رسیدگی به بیماران است. از این‌رو فرهنگ‌سازی در زمینه مراجعه به اورژانس و تریاژ بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشد.
وی افزود: همچنین توجیه برخی بیماران که در سطح‌بندی پایین‌تری قرار دارند و نیاز به درمان‌های فوری و اورژانسی ندارند نیز از جمله اقداماتی است که باید مدنظر قرار بگیرد و نیازمند مهارت‌های ارتباطی کادر درمان اورژانس است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اضافه کرد: باید به یاد داشته باشیم هدف کادر درمان در اورژانس ارائه بهترین خدمات است و در این راستا حتما بیماران و همراهان باید همکاری مناسبی داشته باشند.