چاپ

آریا بانو - آیا با انگل Screwworm آشنا هستید؟ این انگل که زمانی تقریبا ریشه‌کن شده بود دوباره بازگشته و خطری جدی برای انسان و حیوانات محسوب می‌شود.

اگر به حیوانات و کشاورزی علاقه‌مند باشید، احتمالا اسم انگل «سکرووم» یا Screwworm برایتان آشناست. این انگل نه تنها می‌تواند برای دام‌ها و حیوانات وحشی مرگ‌آور باشد، حتی می‌تواند انسان‌ها را نیز آلوده کند.
پس از دهه‌ها تلاش برای ریشه‌کن کردن این انگل در آمریکا و مناطق دیگر، خبرهای ناخوشایندی از بازگشت این انگل در حال انتشار است. از این رو می‌خواهیم به بررسی این انگل وحشتناک، شیوه‌های گسترش آن و خطراتی که ممکن است این انگل برای انسان به همراه داشته باشد بپردازیم.
انگل Screwworm
سکرووم یک انگل flesh-eating (گوشت‌خوار) است که عمدتا در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری یافت می‌شود. این انگل معمولا به دام‌هایی مثل گاو، گوسفند و اسب حمله می‌کند، اما گزارش‌هایی مبنی بر آلودگی انسان‌ ها نیز وجود دارد. این انگل به شکل لارو (مرحله‌ اولیه رشد) وارد بدن میزبان شده و از بافت‌های نرم بدن مانند پوست و گوشت تغذیه می‌کند.

سکرووم لاروهای خود را در زخم‌ها و سوراخ‌های بدن میزبان قرار می‌دهد. لاروها با استفاده از دندان‌های تیز و قلاب‌مانند خود به‌سرعت وارد بافت‌های بدن می‌شوند و از گوشت میزبان تغذیه می‌کنند، به‌گونه‌ای که می‌توانند یک زخم عمیق و دردناک ایجاد کنند که در برخی موارد ممکن است به مرگ منجر شود.
چرا سکرووم یک خطر جدی محسوب می‌شود؟
این انگل یکی از خطرناک‌ترین تهدیدها برای دام‌ها در تاریخ کشاورزی بوده است. در دهه‌های 1930 تا 1950 سکرووم باعث ضرر مالی سنگینی به کشاورزان در ایالات‌متحده شد، به‌طوری‌که تولیدکنندگان دامی در جنوب آمریکا سالانه تا 100 میلیون دلار خسارت می‌دیدند. برای مقابله با این انگل، مقامات آمریکایی اقدام به برنامه‌های ریشه‌کن‌سازی گسترده‌ای کردند که در نهایت تا دهه 1960 موفق به کنترل آن شدند.

اما انگل Screwworm هرگز کاملا از بین نرفت. این انگل در مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی و دریای کارائیب به‌طور بومی حضور داشته و در برخی مناطق همچنان شیوع پیدا می‌کند. پس از سال 2023، گزارش‌هایی مبنی بر افزایش آلودگی به انگل سکرووم در کشورهای آمریکای مرکزی مانند پاناما، کاستاریکا و نیکاراگوئه منتشر شد. حتی در نوامبر 2024 اولین مورد شناسایی شده سکرووم در مکزیک گزارش شد که نگرانی‌ها را در خصوص گسترش این انگل در آمریکای شمالی افزایش داد.
انگل Screwworm چگونه منتقل می‌شود؟
انتقال سکرووم از طریق پرواز انگل‌های ماده به‌وجود می‌آید. این انگل ها تخم‌های خود را در زخم‌های باز یا سوراخ‌های بدن حیوانات و انسان‌ ها می‌گذارند. یک پرنده، گاو یا حتی انسان با زخم‌هایی به‌اندازه یک نیش کنه می‌تواند هدفی برای این انگل‌ها باشد. انگل ماده می‌تواند تا 300 تخم در یک بار بگذارد و این تخم‌ها به لاروهایی تبدیل می‌شوند که پس از هچ شدن (خروج از تخم) وارد بافت‌های بدن می‌شوند.
لاروها از بافت‌های گوشت انسان یا حیوان تغذیه می‌کنند و باعث ایجاد زخم‌های عمیق و دردناک می‌شوند. این زخم‌ها نه تنها به‌شدت دردناک هستند، بلکه می‌توانند منجر به عفونت‌های ثانویه شده و شرایطی تهدیدکننده برای سلامت بدن ایجاد کنند.
این انگل ترسناک در مناطقی که انسان ارتباط تنگاتنگ و نزدیکی با دام‌ها و حیوانات وحشی دارد، بسیار تهدید کننده است. به همین دلیل، افرادی که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند و به طور روزمره با دام‌ها سر و کار دارند، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به این انگل قرار دارند.

نحوه ابتلا انسان‌ها به این انگل می‌تواند از طریق زخم‌های مختلف باشد. برای مثال زخم‌هایی که در اثر جراحی، تصادفات، آسیب‌های فیزیکی یا حتی گزش حشرات ایجاد می‌شوند، همگی می‌توانند مسیری برای ورود لاروهای Screwworm به بدن انسان باشند. فرقی نمی‌کند زخم چطور ایجاد شده باشد، هر زخم بازی می‌تواند باعث آلودگی شود و فرد را در معرض خطر قرار دهد.
برخی از گزارش‌ها نشان می‌دهند که در کشورهای آمریکای مرکزی و جنوبی، آمار ابتلا به این انگل در انسان ها افزایش یافته است. در کاستاریکا، به‌ویژه در سال 2024 یک مورد مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی به سکرووم تأیید شد. بنابراین، Screwworm نه تنها یک تهدید برای دام‌ها بلکه برای انسان‌ها نیز محسوب می‌شود.
راه‌های پیشگیری و درمان
متأسفانه هیچ درمان قطعی و خاصی برای عفونت سکرووم در انسان وجود ندارد. اساس درمان، خارج کردن لاروها از بدن و سپس تمیز کردن کامل زخم‌ها است. این فرایند حتما باید تحت نظر و توسط پزشک متخصص انجام شود، زیرا هرگونه تأخیر در درمان می‌تواند منجر به عوارض و مشکلات جدی‌تر شود.
بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به سکرووم، جلوگیری از تماس با حشرات و رعایت بهداشت در نواحی آسیب‌دیده است. پوشاندن زخم‌ها، استفاده از ضد حشره‌ها و مراقبت از سلامت دام‌ها از جمله اقداماتی است که می‌توانند از انتشار این انگل جلوگیری کنند.
مقامات ایالات‌متحده و کشورهای دیگر در منطقه آمریکای مرکزی اقداماتی را برای مقابله با این انگل خطرناک به کار گرفته‌اند. برای مثال، در مرز آمریکا و مکزیک منطقه‌ای را برای قرنطینه تعیین کرده‌اند تا از گسترش این انگل جلوگیری شود. علاوه بر این، مقامات به‌طور پیوسته مراقب دام‌ها و حیوانات خانگی هستند تا از گسترش Screwworm در مناطق مختلف جلوگیری کنند.
با این حال، گسترش سکرووم به مناطقی مانند مکزیک و آمریکای مرکزی تهدیدی جدی برای کشاورزی و بهداشت عمومی محسوب می‌شود. اگر این روند ادامه یابد، احتمال ورود سکرووم به ایالات‌متحده و دیگر کشورهای شمالی وجود دارد.
ظهور دوباره انگل Screwworm در کشورهای آمریکای مرکزی و خطراتی که این انگل برای انسان ها و دام‌ها به همراه دارد، زنگ خطری برای تمام جوامع محسوب می‌شود. این انگل که قادر است گوشت بدن انسان را به‌طور بی‌رحمانه‌ای بخورد و زخم‌های عمیقی ایجاد کند، همچنان تهدیدی جدی برای سلامت عمومی است. بنابراین، رعایت اصول بهداشتی، جلوگیری از تماس با حیوانات آلوده و شناسایی سریع موارد ابتلا به سکرووم، برای مقابله با این انگل خطرناک ضروری است.