چاپ

آریا بانو - تبیان / پدر و مادرها در دین اسلام خیلی حق‌به‌جانب‌اند آنقدر که خدا در چهار جای قرآن بلافاصله بعد از توحید، فرمان به رعایت حقوق آنها داده است. با این حال، ما بچه‌مسلمان‌ها اکثرا نمی‌دانیم در مواقع خاص، چه تکلیفی در قبال آنها داریم. شهید اول، همان فقیه پرآوازه‌ای که مهم‌ترین کتاب مدارس حوزوی شیعه از قرن هشتم تا امروز را نوشته، شرح وظایف ما را در قالب 10 قاعدۀ فقهی فهرست کرده که در ادامه می‌خوانید
شرح وظایف فرزندان برای رفتار با والدین
پدر و مادرها در دین اسلام خیلی حق‌به‌جانب‌اند آنقدر که خدا در چهار جای قرآن بلافاصله بعد از توحید، فرمان به رعایت حقوق آنها داده است. با این حال، ما بچه‌مسلمان‌ها اکثرا نمی‌دانیم در مواقع خاص، چه تکلیفی در قبال آنها داریم. شهید اول، همان فقیه پرآوازه‌ای که مهم‌ترین کتاب مدارس حوزوی شیعه از قرن هشتم تا امروز را نوشته، شرح وظایف ما را در قالب 10 قاعدۀ فقهی فهرست کرده که در ادامه می‌خوانید
سفر زیارتی بدون اجازۀ والدین ممنوع!
قانون اول اینکه سفر بدون رضایت والدین حرام است؛ حتی سفر زیارتی. البته حساب حج تمتع جداست چون در تکالیف واجب شرعی، اجازۀ والدین شرط نیست. می‌ماند سفرهای شغلی یا تحصیلی. شهید اول می‌گوید: اگر واقعا شرایط کار یا تحصیل علم در شهر محل سکونت والدین فراهم نباشد، در این صورت، رضایت پدر و مادر اولویت ندارد. یادتان باشد نماز و روزۀ مسافر در سفر حرام، کامل است.
وقتی خوردن لقمۀ شبهه‌ناک واجب است!
خط قرمز اطاعت از والدین، محرمات است. در امور شبهه‌ناک چطور؟ اگر والدین، فرزند را به خوردن لقمۀ شبهه‌ناک امر کنند، باید به خواسته آن‌ها عمل کرد چون ترک غذای شبهه‌ناک، مستحب است ولی اطاعت از والدین، واجب.
تقدم اطاعت از والدین بر نماز اول وقت
اگر والدین، فرزند را به انجام کاری فرا بخوانند و وقت نماز رسیده باشد، فرزند باید نماز اول وقت را به تأخیر بیندازد و از آنها اطاعت کند.
برای حضور در نماز جماعت هم باید از والدین اجازه بگیرم؟
والدین نمی‌توانند همیشه فرزند را از حضور در نماز جماعت منع کنند، اما در مواقعی که این کار باعث دلنگرانی یا مشقت آنها می‌شود (مثلا حضور فرزند در نماز جماعت صبح یا عشاء)، ترک نماز جماعت اولویت دارد.
برای حضور در جبهه چطور؟
جهاد گاهی واجب کفایی است یعنی فقط مهم است که آن کار انجام شود و تفاوتی ندارد چه کسی آن را انجام می‌دهد و اگر بعضی اقدام کنند، تکلیف از دوش دیگران ساقط می‌شود. در این صورت والدین می‌توانند فرزند را از رفتن به جبهه منع کنند.
حکمی کلی برای همۀ واجبات کفایی
قاعده‌ای که در اسلاید قبل گفته شد کلیت دارد یعنی هر جا پای واجبی کفایی در میان باشد که در صورت اقدام دیگران، تکلیف از گردن ما برداشته می‌شود، اطاعت فرمان والدین، تقدم دارد.
وقتی شکستن نماز مستحبی واجب است
اگر درهنگامی که فرزند مشغول خواندن نماز مستحبی است، یکی از والدین او را صدا بزنند، باید نماز را قطع کند و به درخواست آن‌ها پاسخ دهد.
آزار والدین مطلقا ممنوع!
فرزند باید از کوچک‌ترین کاری که ممکن است خاطر عاطر والدین را بیازارد، بپرهیزد. این هم کافی نیست بلکه اگر غریبه یا آشنایی بخواهد آنها را اذیت کند، فرزند وظیفه دارد نگذارد چنین چیزی اتفاق بیفتد.
حکم روزۀ مستحبی بدون اجازۀ پدر
اگر پدری به فرزندنش بگوید راضی نیستم که روزۀ مستحبی بگیری ولی او از این فرمان سرپیچی کند، مرتکب حرام شده است. در پاسخ به این سوال که آیا در روزۀ مستحبی، اطاعت فرمان مادر هم الزامی است یا نه، شهید اول می‌گوید: به نصّ صریحی در این باره دست پیدا نکردم.
حکم رضایت والدین در عمل به قسم، عهد و نذر
اگر فرزند قسم بخورد یا با خود عهد ببندد که فلان کار را انجام دهد یا کنار بگذارد، در صورتی رضایت والدین، اولویت پیدا می‌کند که آن کار، واجب یا حرام شرعی نباشد. شهید اول در ادامه می‌گوید: در مورد نذر هم به نصّ خاصی برنخورده‌ام، مگر آنکه بگوییم نذر هم در حکم قسم است و باید با اجازه پدر باشد.