چاپ

آریا بانو - روزنامه جوان / خدمات دندانپزشکی هم شبیه خدمات زیبایی همچون کاشت ناخن شده و از فضای پزشکی و پیشگیرانه خارج شده‌ است.
لبخند زیبا با دندان‌هایی ردیف، سفید و درخشنده و مرتب همیشه هم نشان‌دهنده داشتن دندان‌های سالم نیست! به خصوص در شرایط کنونی که در سونامی تبلیغات کلینیک‌های دندانپزشکی و مطب‌هایی که روی انجام کار‌های زیبایی همچون لمینت و کامپوزیت و ایمپلنت متمرکز شده‌اند، خیلی از افراد تصمیم می‌گیرند فارغ از آثاری که این خدمات می‌تواند برای سلامت دهان و دندانشان داشته‌باشد، دندان‌هایشان را به دست دندانپزشکان یا تکنیسین‌های این مراکز بدهند تا هر جور دوست دارند بتراشند و تغییر دهند و در نهایت خوشحال از اینکه با لبخندی شبیه بازیگران هالیوودی از کلینیک خارج می‌شوند، فراموش کنند این لبخند‌های سفید و درخشان گاهی به آسیب‌های جدی دهان و دندان منتهی می‌شود و عمر مفید دندان‌ها را به طور قابل ملاحظه‌ای پایین می‌آورد. بگذریم از اینکه برخی شنیده‌ها و گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که در این مراکز در کنار پزشک، افراد غیر تحصیلکرده‌ای که کار را به شکل تجربی یاد گرفته‌اند، ارائه خدمت می‌کنند و سود‌های سرشار چنین اقداماتی به جیب صاحبان این کلینیک‌ها سرازیر می‌شود.
ماجرای صنعت زیبایی رفته‌رفته کار را به جای باریک می‌کشاند، به گونه‌ای که فضای انجام کار‌های زیبایی رفته‌رفته از حوزه کار‌های مرتبط با سلامت عبور کرده و به سمت اقداماتی می‌رود که می‌تواند سلامتی را به خطر بیندازد. یکی از نمونه‌های این مسئله را می‌توان در انجام اقدامات زیبایی دهان و دندان همچون لمینت و کامپوزیت مشاهده کرد که اگرچه ممکن است ظاهری زیبا به دندان شما ببخشد، اما روشی درمانی نیست و می‌تواند حتی به کاهش عمر دندان‌ها و در معرض بیماری و پوسیدگی قرار گرفتن آنها شود. اینجا هم مانند سایر کار‌های زیبایی و پزشکی پای تقاضای القایی در میان است؛ تقاضایی که در پی تبلیغات گسترده و صد البته اثرپذیری از سلبریتی‌ها و اینفلوئنسر‌ها اتفاق می‌افتد و برخی از پزشکان و به خصوص صاحبان این کلینیک‌های دندانپزشکی و زیبایی هم در شکل‌گیری آن بی‌تقصیر نیستند.
دندان‌های زیبا ولی در معرض خطر
دکتر محمد‌رضا منصوری دندانپزشک درباره چالش‌های احتمالی استفاده از تکنیک‌های زیبایی همچون بلیچینگ، کامپوزیت و لمینت می‌گوید: «هر حرکتی که روی دندان انجام شود و به مینای دندان یعنی بافت سخت آن آسیب بزند، در طولانی مدت می‌تواند آسیب برساند. از یک بلیچینگ ساده برای سفید کردن دندان‌ها بگیرید که شبیه وایتکس می‌ماند و موجب می‌شود خلل و فرج و حفره‌های‌ریزی که در سطح مینا هست در حد میکرونی تحلیل برود و شسته شود و یک لایه نازک از روی دندان برداشته می‌شود تا دندان سفید شود، به همین دلیل هم دندان حساس می‌شود.»

وی با اشاره به لمینت سرامیکی و حتی کامپوزیتی می‌افزاید: «پروتکل این کار هم این است که با تراش یک لایه نازک از دندان به گونه‌ای عمل می‌شود که وقتی این کامپوزیت یا لمینت روی آن می‌آید قطر آن به اندازه قبل شود»
طبق توضیحات این دندانپزشک این کار هم موجب حساسیت می‌شود هم با وجود اینکه چسب و مواد می‌زنیم، ممکن است نفوذی از زیر این مواد برای میکروب‌ها ایجاد شود. به هر حال سد فیزیکی سخت مینای دندان را تراشیده ایم و، چون متخلل شده جای خوبی برای نفوذ میکروب است. به خصوص اگر کار اصولی انجام نشود از حاشیه‌ها و لبه‌ها نفوذ زیاد می‌شود و حتی برخی اوقات برای لثه‌ها مشکل ایجاد و ملتهب و متورم می‌شود. از سوی دیگر با این کار ما چیدمان دندان‌ها را به هم می‌ریزیم و هیچ‌گاه نمی‌توانیم هماهنگی قبلی را ایجاد کنیم و ممکن است فاصله‌ها کم و زیاد و کار جویدن دچار مشکل می‌شود. حتی می‌تواند روی تلفظ تأثیر بگذارد یا دندان‌ها دچار بیرون‌زدگی یا نافرم شود و مشخص می‌شود ظریف و درست کار نشده البته اینها روی خطای دندانپزشک است و اگر درست کار کند این مشکلات کمتر می‌شود.
ضرورت توجه به دندانپزشکی پیشگیرانه
دکتر منصوری تصریح می‌کند: «در کل ما خیلی‌هایمان باید بپذیریم که رنگ دندان صدفی شیری و به صورت طبیعی زیباست، اما برخی از قصد سفید می‌کنند و می‌خواهند با این فخر بفروشند. بحث اصلی این است که دندان ما چه کاربردی دارد. برخی می‌گویند چند صباحی می‌خواهیم جوان باشیم و برخی می‌گویند ترمیم دندان یا ارتودنسی مهم نیست و این کار را برایمان انجام دهید.
برخی دندانپزشکان هم ممکن است به دلیل نبود مهارت یا بی‌اخلاقی این کار را انجام دهند. ممکن است شخصی کیس ارتودنسی باشد و پزشک بلد نباشد یا درآمدی که می‌خواهد از لمینت سرامیکی به دست بیاورد از ارتودنسی بیشتر باشد به همین خاطر هم به زیبایی رو می‌آورد.»
به گفته این دندانپزشک، ممکن است ارتودنسی با رقم‌های کمتری جمع شود و گاهی تکنیک کار ارتودنسی است. مثلاً دندان به هم ریخته و نیازمند ارتودنسی است، اما پزشک به جای آنکه 8، 9 ماه تا یک سال صبر کند، آن را می‌تراشد و لمینت می‌کند. طبق توضیحات دکتر منصوری عوارضی مانند نازکی دندان، حساس شدن آن، تغییر در تلفظ، مشکلات جویدن، برآمدگی سطح دندان به گونه‌ای که ممکن است فرد لبش را گاز بگیرد، از جمله عوارض احتمالی کامپوزیت و لمینت است که هر از گاهی اتفاق می‌افتد، ممکن است نیاز باشد بچسبانند یا مسائلی از این دست.
اولویت کار‌های بازار پسند به پیشگیری
دکتر منصوری با تأکید بر اهمیت پیشگیری نسبت به درمان تأکید می‌کند: «ما در ایران پنج، شش سرفصل پیشگیری را بیشتر رعایت نمی‌کنیم. حتی در خود وزارت بهداشت و بیمه سلامت هم همین‌طور است و مواردی مثل جرم‌گیری و فلوراید تراپی به عنوان اقدامات پیشگیرانه مطرح است. در حالی که در کتاب‌های رفرنس تا 26 سرفصل را برای پیشگیری تعریف می‌کنند که برخی همپوشانی دارد و برخی مستقل است، اما کسی به این نگاه پیشگیرانه توجه نمی‌کند! چراکه کار‌های بازار پسند و درآمد‌زایی مانند لمینت و ایمپلنت برایشان بهتر است و مردم هم به این توجه نمی‌کنند. این در حالی است که هزینه پیشگیری همه دندان‌ها از درمان یک دندان کمتر است، اما هم فرهنگش جا نیفتاده، از سوی دیگر تمایلی در خود دندانپزشک‌ها نیست.
چرا در ایران دندانپزشکی پیشگیرانه نداریم. این دندانپزشک با اشاره به اینکه ممکن است در کشور‌های دیگر تخصصی تحت عنوان دندانپزشکی پیشگیرانه وجود نداشته باشد، می‌افزاید: «ما نیاز به این تخصص داریم، چراکه تا 40 سرفصل می‌توان برایش تعریف کرد و مردم می‌توانند به این متخصصان مراجعه کنند و از دندانپزشک مشاوره بگیرند.» از نگاه وی قبل از هر اتفاقی که روی دندان بیفتد تا آخرین مرحله درمانی را دندانپزشک متخصص پیشگیری باید از آن اطلاع داشته باشد.
ضمن اینکه در چنین رویکردی هماهنگی دندان‌ها با سایر ارگان‌های بدن هم تعریف شود. یکی از این پیشگیری‌ها، پیشگیری از سرطان دهان است. منصوری معتقد است اگر هزینه درمان سرطان‌های دهان را روی پیشگیری می‌گذاشتند، چقدر جلوی هزینه‌ها گرفته‌شده و چقدر دندانپزشک‌ها ملزم به تشخیص دقیق می‌شدند. یکی از اصول دندانپزشکی پیشگیرانه همین تشخیص درست است.
شبیه کاشت ناخن!
طبق تأکید منصوری در حال حاضر بحث زیبایی دندان شبیه کاشت ناخن و از فضای پزشکی خارج شده‌است. وی تصریح می‌کند: به همین علت هم من معتقدم لازم است دندانپزشکی پیشگیرانه را به عنوان یک تخصص نگاه کنیم. پیشگیری از سرطان، پیشگیری از به هم ریختگی دندان خیلی علمی‌تر و در هماهنگی با شاخه‌های دندانپزشکی پیشگیری از پوسیدگی جزو موضوعات ضروری کشور است، چراکه شاخص‌های پوسیدگی در کشور ما در حد کشور‌های بسیار فقیر است و باید با دندانپزشکی پیشگیرانه جلو این موضوع را گرفت.
اما چون دندانپزشکی پیشگیرانه درآمدزا نیست، خیلی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. این موضوع آنقدر در سطح بین‌المللی اهمیت دارد که کتاب‌های زیادی درباره آن نوشته شود، اما لازم است تا ما خودمان ابتدا انجمن آن را راه بیندازیم و بعد به عنوان تخصص مطرح کنیم. این فرهنگ‌سازی می‌خواهد و چیزی که خیلی اهمیت دارد، این است که ارتباط بین دندانپزشک و بیمار مستمر باشد.