چاپ

آریا بانو - فرهیختگان / «درآمد صداوسیما از تبلیغات فوتبال چقدر است؟»در ابتدای امر با یک حساب‌وکتاب ساده در تعرفه تبلیغات شبکه‌ سه برای برنامه‌های فوتبالی و تعرفه پخش زنده فوتبال داخلی به یک نتیجه می‌رسیم؛ درآمد صداوسیما از پخش فوتبال چندبرابر بودجه اختصاص داده‌شده به این سازمان است.
در سال 1402 مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه هشت‌هزار میلیارد تومان برای صداوسیما درنظر گرفت که در همان سال گزارشی را در «فرهیختگان» منتشر کردیم و گفتیم درآمدی که از پخش فوتبال و آگهی‌های تبلیغاتی بین نیمه‌ها به‌دست آورده، حدودا 31 هزار میلیارد تومان بود، یعنی درآمد پخش فوتبال چهار برابر بودجه‌ای بود که این سازمان از مجلس شورای اسلامی دریافت کرد.
طی سالی که گذشت مسئولان صداوسیما از بودجه تخصیصی دولت به‌خود انتقاد داشتند و تلاش کردند نسبت به سایر سازمان‌ها سهم بیشتری را به‌خود اختصاص دهند. درنهایت در سال 1403 بودجه در نظر گرفته‌ شده برای این سازمان 24 هزار میلیارد تومان شد، یعنی بودجه صداوسیما در سال 1403 نسبت به سال 1402 سه‌برابر شد و این افزایش سه‌برابری بدون احتساب درآمدی است که صداوسیما در جریان تعرفه تبلیغات به‌ویژه برای پوشش تبلیغات فوتبال به‌خصوص بازی‌های استقلال و پرسپولیس به‌دست می‌آورد.
صداوسیما در سال 1403 حدودا حداقل 32 هزار میلیارد تومان و حداکثر 58 هزار میلیارد از بازی‌های پخش زنده استقلال و پرسپولیس درآمد دارد، یعنی بیش از دوبرابر بودجه دریافتی در این سال. این آمار و ارقام تنها با در نظر گرفتن بازی‌های استقلال و پرسپولیس و بدون احتساب پخش بازی‌های فوتبال خارجی، بازی‌های تیم ملی، استانی و... است.
نکته قابل‌توجه اینکه براساس قانون بودجه درآمد حاصل از تبلیغات ناشی از پخش مسابقات ورزشی در سال 1403 معادل 500 میلیارد تومان در نظر گرفته‌ شده، یعنی حتی اگر بخواهیم 32 هزار میلیارد را که درآمد حداقلی از بازی‌های پخش زنده استقلال و پرسپولیس است ملاک قرار دهیم، این درآمد تلویزیون 64 برابر بودجه‌ای است که در لایحه بودجه برای تبلیغات همه رشته‌های ورزشی در نظر گرفته‌ شده است.
این آمار و ارقام نجومی که درآمد صداوسیما از پخش فوتبال و تعرفه‌های تبلیغاتی است، موضوعی نیست که به امروز و دیروز برگردد و در دوره‌های مختلف اختلافاتی را هم به‌دلیل خلأهای قانونی یا کم‌کاری‌های احتمالی به‌دنبال داشته است. به‌نظر می‌رسد درباره این موضوع نیاز به نظارت جدی حکمرانی وجود دارد و در مرحله بعد قانونی که شفاف باشد. این تعرفه‌ها با چه معیاری محاسبه می‌شوند و درنهایت درآمد به‌دست‌آمده کجا و خرج چه‌ کاری می‌شود؟ صداوسیما با شفاف‌سازی درباره این تعرفه‌ها می‌تواند به حدس و گمان‌ها درباره اعداد و ارقام منتشرشده پایان داده و این شائبه‌های چندین‌ساله را از بین ببرد.
2 میلیارد تومان درآمد برای 6 ثانیه تبلیغ
همان‌طور که پیش‌تر گفتیم آمار و ارقام دقیقی از تعرفه تبلیغات صداوسیما در سالیانی که گذشت، وجود ندارد. به همین منظور با توجه به آمارهای موجود در سایت‌های خبری و با در نظر گرفتن تورم 30 درصدی در سال 1403 نسبت به سال 1402 جدول دیگری در این گزارش آورده‌ایم که نشان می‌دهد 6 برنامه فوتبالی از شبکه سه پخش می‌شود، با جمع مبلغ هر ثانیه که ارقام متفاوتی دارند، درنهایت به هزینه تبلیغ حدود دومیلیارد تومانی می‌رسیم.
مانور صداوسیما روی تبلیغات فوتبالی
صداوسیما تابه‌حال به‌طور رسمی درباره تعرفه تبلیغات خود آمار جامعی ندارد، آخرین آماری که برای تعرفه تبلیغات در تلویزیون در سایت‌ها وجود دارد مربوط به آبان‌ماه 1402 است. در جدول‌های این گزارش، هزینه تبلیغات مربوط به شبکه سه را آورده‌ایم و برنامه‌های فوتبالی را از غیرفوتبالی جدا کرده‌ایم. این ارقام به تومان محاسبه‌ شده و مربوط به هر یک ثانیه تبلیغ است. براساس این آمار، شبکه سه درطول یک‌سال برای 19 برنامه غیرفوتبالی تبلیغ پخش کرده که درآمدش برای هر یک ثانیه مبلغی بیش از سه‌میلیارد بوده و برای 6 برنامه فوتبالی حدود یک‌میلیارد و 500 میلیون تومان برای هر ثانیه دریافت کرده، یعنی درآمد صداوسیما از تبلیغات و پخش فوتبال برای هر ثانیه، نصف درآمدش از تبلیغات 19 برنامه غیرفوتبالی است.
تعرفه تبلیغات صداوسیما برای برنامه‌های فوتبالی در سال 1403
بخش دیگر این گزارش به میانگین هزینه هر ثانیه تبلیغ در شبکه سه در سال 1402 مربوط است، طبق آمار به‌دست‌آمده میانگین تعرفه هر ثانیه تبلیغات شبکه سه 181,417,910 تومان است. میانگین تعرفه پخش فوتبال زنده برای هر ثانیه 327,011,250 است که این عدد با احتساب تورم 30 درصدی در سال 1403 به ترتیب به ارقام 235، 843، 283 و 625، 114، 425 تومان می‌رسیم، یعنی اگر بخواهیم واضح‌تر به اعداد نگاه کنیم صداوسیما در سال 1403 برای هر ثانیه تبلیغ به‌طور میانگین 235 میلیون و برای پخش هر ثانیه فوتبال زنده 425 میلیون تومان درآمد کسب می‌کند.
درآمد صداوسیما از پخش زنده استقلال و پرسپولیس 10 برابر بودجه دریافتی‌اش از مجلس
در گزارشی که شهریور سال 1400 با عنوان «مورد عجیب درآمدهای پخش فوتبال» نوشتیم، مبنای محاسبه درآمد صداوسیما از تبلیغات فوتبال را حدود30 دقیقه آگهی شامل قبل، بین دو نیمه و پس از بازی قرار دادیم. در اینجا مانند همان گزارش به زیرنویس‌ها، لوگوی تبلیغی گوشه کادر و آگهی تقویمی کاری نداریم. امسال استقلال و پرسپولیس با احتساب بازی‌های لیگ نخبگان، جام حذفی و آسیا 76 بازی دارند که از تلویزیون پخش زنده می‌شود. 76 بازی را ضرب‌در 30 دقیقه آگهی می‌کنیم، عدد 137هزار ثانیه به‌دست می‌آید. حالا این عدد را ضرب‌در میانگین تعرفه‌های شبکه سه می‌کنیم و عددی حدود 24 هزار میلیارد تومان به‌دست می‌آید؛ با در نظر گرفتن درصد تورم در سال 1403 می‌شود رقمی حدود 32 هزار میلیارد تومان، یعنی رقم به‌دست‌آمده حداقل درآمد صداوسیما از پخش زنده بازی‌های استقلال و پرسپولیس است. حتما این اعداد، حساب‌وکتاب و حتی قبول کردنش سخت است. دوباره باید محاسبه‌ای برای به‌دست آمدن حداکثر درآمد صداوسیما انجام دهیم. برای این کار تعرفه پخش زنده فوتبال داخلی را هم درمجموع ثانیه‌های تبلیغات ضرب کردیم و به عدد حدودی 58 هزار میلیارد تومان در سال 1403 رسیدیم، بله یعنی صداوسیما فقط از پخش بازی‌های همین دو تیم به این درآمد می‌رسد.
با در نظر گرفتن 30 درصد تورم در سال 1403 نسبت به سال 1402 حساب کردیم که صداوسیما 58 هزار میلیارد تومان از تبلیغات فوتبالی دو تیم استقلال و پرسپولیس در شبکه سه درآمد دارد. این رقم بدون در نظر گرفتن تخفیف برای تبلیغات است. ما تصمیم گرفتیم مبنای تخفیف را 90 درصد بگذاریم، یعنی فکر کنیم صداوسیما برای پخش تبلیغات بین فوتبال‌ها 90 درصد به سفارش‌دهندگان تخفیف می‌دهد. با احتساب این موضوع عدد به‌دست‌آمده پنج‌هزار و 800 میلیارد تومان است، یعنی تقریبا 10 برابر 500 میلیارد تومانی که در قانون بودجه تصویب شده است.