آریا بانو - تا 3 سالگی معنای مرگ را
کودکان متوجه نمیشوند و از 3 سالگی به بعد تا 5 سالگی متوجه مفهوم مرگ میشوند با این حال مفهوم برگشتناپذیری مرگ برایشان قابل درک نیست. وقتی به کودکی در این سن و سال گفته میشود فردی فوت کرده ممکن است چند بار در طول روز از اطرافیان بپرسد فرد متوفی کی برمیگردد. این سوالات زمانی که یکی از نزدیکان از جمله
پدر و
مادر از دنیا میروند، برای کودک زیر سن 5 سال بیشتر شده و هر لحظه سراغ آنها را میگیرد. درباره اینکه با این بچهها چطور درباره مرگ صحبت کنیم! در پایگاه خبری «سلامانه» نظر دکتر کتایون خوشابی، فوق تخصص روانپزشکی
کودکان را پرسیدهایم که در ادامه میخوانید. پاسخ به پرسشهای کودک در سنین پایین باید متناسب با رشد تفکر او باشد اما در این زمینه بسیاری از خانوادهها دچار مشکل میشوند. قبل از 5 سالگی کودک درکی از مفهوم مرگ ندارد و شرکت او در مراسم خاکسپاری و سوگواری نتیجهای جز بالا رفتن سطح اضطرابش ندارد. در این سن پاسخ به سوالهای کودک در مورد فقدان فرد متوفی باید در
خانواده هماهنگ باشد. خیلی از خانوادهها به
کودکان میگویند فرد فوت شده پیش خدا رفته و این باعث میشود احساس کودک نسبت به خدا تغییر کند و فکر کند خدا بیرحم است که
پدر یا
مادر را از او گرفته است.
قبل از 5 سالگی باید به کودک گفت فرد متوفی به آسمانها رفته است و اگر توضیح بیشتری در مورد این مساله خواست، میتوان گفت وقتی بزرگتر شدی بیشتر برایت توضیح میدهم.
کودک زیر 12 سال به راحتی با پدیده مرگ کنار میآید. با بالا رفتن سن و در دوران بلوغ، کنار آمدن با مرگ والدین ساده نیست و عوارض بسیاری دارد. نکته مهم اینجاست که باید همزمان با افراد بزرگسال با
کودکان در مورد مرگ نزدیکان صحبت کرد تا اگر دوره سوگی وجود دارد، همراه با بزرگسالان باشد. نباید دوره سوگ بزرگسالان به اتمام برسد بعد مساله را به کودک گفت.
اگر اطرافیان نمیدانند باید چه جوابی به کودک بدهند، بهتر است پاسخ دادن را به زمان دیگری موکول کنند مثلا بگویند حالا بخواب وقتی بیدار شدی، جوابت را میدهم و در این فاصله درباره پاسخی که باید بدهند، تحقیق کنند و جوابی به کودک بدهند که او را قانع کند. هرگز نباید به کودک دروغ گفت.
پاسخهایی مثل اینکه
پدر یا
مادر تو به سفر رفتهاند، باعث میشود کودک با سفر رفتن هریک از اطرافیان دچار اضطراب شود. اگر به کودک بگویند والدینت تصادف کردهاند و در بیمارستان هستند، از آن به بعد اسم بیمارستان باعث بالا رفتن اضطراب کودک میشود چون در نظر او هر شخصی وارد بیمارستان شود، بازگشت ندارد. اصل این است که هر پاسخی به نحوی گفته شود که سطح اضطراب کودک را بالا نبرد.
صحبت نکردن در مورد فرد متوفی باعث میشود سوگ در کودک بیمارگونه شود و روند طبیعی خود را طی نکند. باید در مورد خاطرات خوش فرد صحبت کرد تا کودک خاطرات شیرین را به یاد بسپارد. فیلمهای فرد متوفی با کودک دیده شود و باید بهتدریج بفهمد گرچه فرد متوفی دیگر وجود ندارد اما در
قلب همه هست و یاد و خاطراتش زنده است.