آریا بانو - شماره شبا (شناسه بانکی ایران) یک استاندارد ملی در چهارچوب استاندارد جهانی برای انتقال پول بین بانک‌های گوناگون است. برای تبدیل شماره حساب به شبا و بالعکس (به صورت دستی) می‌توان از دستور العمل‌هایی مخصوص استفاده کرد، هرچند که تمامی بانک‌ها سامانه هایی برای تبدیل شماره حساب به شماره شبا در نشانی‌های اینترنتی خود قرار داده‌اند.


سرویس عمومی - این روزها مبادلات الکترونیکی و اینترنتی بیشتر از هر زمان دیگری رونق گرفته و عملا انتقال مبالغ هنگفت به صورت کاغذی امکان پذیر نیست. بانک‌ها و موسسات مالی همواره به دنبال‌ راه‌ حل‌هایی برای افزایش میزان امنیت و سادگی روش انتقال پول مشتریان خود بوده‌اند. شماره شبا یکی از بهترین روش‌‌ها برای مبادلات پولی است.
فهرست موضوعی:
شماره شبا چیست؟ دریافت شماره شبا برای تمامی بانک‌ها نحوه دریافت شماره شبا از شماره حساب اعتبارسنجی کد شبا (شماره شبا)
شماره شبا چیست؟
شماره شبا مخفف شناسه بانکی ایران است. این شماره یک استاندارد ملی است که در چارچوب استاندارد جهانی (International Bank Account Number) به اختصار IBAN و با هدف یکپارچه سازی حساب‌های بانکی تعریف شده است. بانک‌ها از شیوه‌های متفاوتی برای شماره‌گذاری حساب‌های مشتریانشان استفاده می‌کنند، و به همین دلیل انتقال پول بین بانک‌های گوناگون، دردسرساز خواهد شد. برای جابجایی پول بین بانکی به یک فرمت یکپارچه نیاز است. هر حساب بانکی دارای یک شناسه یکتاست که در ایران با نام «شناسه بانکی ایران» و یا به طور اختصار «شبا» شناخته می‌شود. این شماره در ایران با IR شروع شده و پس از آن 24 رقم دیگر قرار می‌گیرد.
دریافت شماره شبا برای تمامی بانک‌ها
وبسایت‌های اینترنتی تقریبا تمامی بانک‌ها بخشی را به تبدیل شماره حساب به شماره شبا و بالعکس اختصاص داده‌اند که مشتریان به راحتی و بدون صرف وقت می توانند اطلاعات مورد نیاز را دریافت نمایند. جهت تبدیل شماره حساب به شبا برخی از بانک‌ها شامل (بانک ملی، مسکن، سپه، کشاورزی، صادرات، ملت، پارسیان، تجارت، قوامین و ...) می‌توانید از لینک‌های موجود در جدول زیر استفاده کنید.

نحوه دریافت شماره شبا از شماره حساب
الگوریتم کد شبا (شماره شبا)
شناسه حساب بانکی ایران (شبا) یک شناسه منحصر به فرد برای هر حساب بانکی است که شامل 26 کاراکتر است و توسط قوانین و دستورالعمل‌های IBAN تنظیم می‌گردد و مستقل از نظام شماره گذاری داخلی بانک‌ها است. دقت داشته باشید کشور‌ها نمی‌توانند در الگوریتم تولید این کد تغییری ایجاد نمایند.
هر کاراکتر تنها می تواند یکی از حروف بزرگ الفبای انگلیسی [A-Z] یا یک رقم انگلیسی [0-9] باشد. استفاده از هیچ کاراکتر دیگری، از جمله اعداد و حروف فارسی مجاز نیست.
طول شبا دقیقاً باید معادل 26 کاراکتر باشد. شماره های کمتر یا بیشتر از 26 کاراکتر مجاز نیستند.
استفاده از حروف تنها برای کد کشور (دو رقم سمت چپ شبا) مجاز است. بقیه اجزای شبا تنها می تواند دربرگیرنده اعداد باشد.
نمایش شبا:
نمایش در سیستمهای رایانه ای: در سیستمهای رایانه ای، شبا مانند نمونه زیر، به صورت یکپارچه و بدون فاصله نمایش داده می شود، مانند این نمونه:
IR06234000000010317200001
نمایش در اشکال نوشتاری: در اشکال نوشتاری، مانند فرمها و نامه ها، از سمت چپ، بین هر چهار کاراکتر، یک فاصله قرار می گیرد. در نتیجه کد شبا در فرم نوشتاری شامل 6 دسته چهار کاراکتری و یک دسته 2 کاراکتری در سمت راست خواهد بود. به عنوان مثال شبای مذکور در بند فوق به صورت زیر نوشته می شود
IR06 2340 0000 0010 0317 2000 01
ساختار و اجزاء شبا:
شبا یک کد 26 کاراکتری است که به صورت زیر به سه بخش اصلی تقسیم می شود:
BBAN CD CC

اجزا	BBAN	CD	CC
توضیح	شماره حساب پایه	کد کنترلی	کد کشور=IR
طول ارقام	22	2	2

CC به معنی کد کشور، در مورد تمامی حسابهای بانکی کشور براساس استاندارد ISO-3166-1 معادل دو حرف IR (حروف بزرگ لاتین) است. کد کشور تنها بخش حرفی شبا محسوب می شود.
CD به طول دو رقم به معنی ارقام کنترلی یا چک دیجیت شناسه شبا می باشد.
BBAN به طول 22 رقم که شماره پایه حساب بانکی را تشکیل می دهد.
ساختار و قالبBBAN:
مشخصات کلی: قالب BBAN یک کد به طول 22 رقم با قالب زیر است:

B19	.	.	.	B2	B1	A3	A2	A1
22	.	.	.	5	4	3	2	1

اجزاءBBAN:
شناسه بانک، که در موقعیت A1 الی A3 به طول سه رقم قرار می گیرد. شناسه بانک یک عدد سه رقمی است که براساس کد بانک‌ها تدوین شده است. باتوجه به این که این کدها درحال حاضر دو رقمی هستند، تا اطلاع ثانوی از صفر در سمت چپ این کد برای تمام بانکها و موسسات اعتباری استفاده شده است. کد بانکها مطابق با جدول زیر تنظیم می شود:

نام بانک	شناسه بانک	نام بانک	شناسه بانک
بانک اقتصاد نوین	055	بانک سپه	015
بانک پارسیان	054	بانک سرمایه	058
بانک پاسارگاد	057	بانک صادرات ایران	019
پست بانک ایران	021	بانک صنعت و معدن	011
بانک تجارت	018	بانک کارآفرین	053
موسسه اعتباری توسعه	051	بانک کشاورزی	016
بانک توسعه صادرات	020	بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران	010
بانک رفاه	013	بانک مسکن	014
بانک سامان	056	بانک ملت	012
بانک ملی ایران	017	بانک آینده	062

شناسه حساب که در موقعیت B1 الی B19 قرار می گیرد. باتوجه به اینکه شماره حسابهای فعلی بانک ملی (سیستم متمرکز- سیبا) 13 رقمی می‌باشد، با استفاده از راهکارهای ذیل به قالب 19 رقمی تبدیل می‌شود.
شناسه نوع حساب که در موقعیت B1 قرار می گیرد برای حسابهای سپرده، مقداد صفر و برای حسابهای تسهیلات عدد یک تکمیل می‌شود.
برای موقعیت‌های B2 الی B19 نیز، به سمت چپ شماره حساب باید به اندازه ای رقم صفر افزوده شود که طول آن برابر 18 رقم شود. بدین ترتیب با ترکیب عدد 18 رقمی حاصله و کد نوع حساب، شناسه حساب (BBAN) به طول 19 رقم تولید می‌شود.
مراحل اعتبارسنجی کد شبا (شماره شبا)
در ابتدا یک شماره شبا را در نظر بگیرید.به طور مثال IR062340000000100317200001
ابتدا 4 کاراکتر اول یعنی IR06 را از کد جدا کنید و به انتهای کد بچسبانید؛ که می‌شود: 2340000000100317200001IR06
سپس طبق جدول زیر معادل عددی دو حرف اول را جایگزین حروف کد نمایید؛ که در اینجا باید عدد 18 را به جای حرف I و عدد 27 را به جای عدد R قرار دهیم که می‌شود: 2340000000100317200001182706

A = 10	G = 16	M = 22	S = 28	Y = 34
B = 11	H = 17	N = 23	T = 29	Z = 35
C = 12	I = 18	O = 24	U = 30
D = 13	J = 19	P = 25	V = 31
E = 14	K = 20	Q = 26	W = 32
F = 15	L = 21	R = 27	X = 33

اکنون یک کد 28 رقمی به دست آمد. حالا این عدد را بر عدد 97 تقسیم می‌کنیم.
اگر باقی‌مانده تقسیم برابر با عدد 1 شد کد شبا و یا به عبارت بهتر کد IBAN مورد نظر صحیح است و در غیر این صورت کد اشتباه است. منظور از عدد یک باقیمانده است و نه خارج قسمت. برای بدست آوردن باقیمانده بایستی از ماشین حساب‌های مهندسی استفاده نمایید.
حمید قارایی