بزرگنمايي:

بانو نیوز - کودکان یتیم و بی‌سرپرست موضوع صحبت امروز ما با شما عزیزانِ همراه در بخش حقوق کودک روزچین هستند. چقدر با این کودکان و شرایط زندگی آن‌ها آشنا هستید؟ تابه‌حال با این کودکان برخورد داشته‌اید؟ چه حسی نسبت به این کودکان دارید؟ آیا از حقوق کودکان یتیم یا نحوۀ کمک به آن‌ها آگاه هستید؟
کودکان یتیم در سراسر جهان

امروزه 153 میلیون کودک یتیم در سراسر جهان زندگی می‌کنند که موانع جدی برای حقوق و رشد این کودکان وجود دارد. یک کودک زمانی می‌تواند فرد مفیدی برای جامعۀ خود باشد که دوران کودکی و نوجوانی‌اش را در آغوش گرم خانواده و در کنار پدر و مادری بااخلاق و متعهد سپری کرده باشد. بنابراین کودکانی که به هر علت از نعمت داشتن پدر و مادر محروم هستند باید توسط دولت و در قالب مؤسسات دولتی مورد حمایت قرار بگیرند. البته این مؤسسات نمی‌توانند نقش پدر و مادر و خانواده‌ای گرم را انجام دهند، بنابراین با فرزندخواندگی این کودکان می‌توان به آن‌ها فرصت یک زندگی عادی که هر انسانی لایق آن است را داد.
یتیم به چه کسی گفته می‌شود؟
یتیم کودکی‌ست که یک یا هر دو والد او فوت کرده باشند؛ ممکن است والد جانشین داشته باشد و یا کودک بدون هیچ سرپرستی زندگی کند. از 132 میلیون یتیم که در کشورهای درحال‌توسعه زندگی می‌کنند، حدود 13 میلیون نفر هر دو والدینِ خود را از دست داده‌اند.
عوامل مؤثر در ایجاد کودکان یتیم

یتیمان ایدز
یکی از دلایل اصلی یتیم‌شدن کودکان، بیماری اچ‌ آی‌ وی یا ایدز است. وقتی یکی از والدین از ویروس ایدز می‌میرد، یک کودک یتیم می‌شود. این کودک خود نیز ممکن است به این ویروس آلوده شده باشد. در سال 2008، حدود 430 هزار کودک به ویروس اچ آی وی مبتلا شدند. در بیشتر موارد ویروس از مادر به کودک منتقل می‌شود، اما اگر مراقبت بهداشتیِ مناسب در دسترس همه قرار بگیرد می‌توان این آمار بالا را کاهش داد. بااین‌حال، کشورهای فقیرتر معمولاً دسترسی مناسبی به مراقبت و درمان‌های پزشکی ندارند و در‌حالی‌که سیل عفونت‌های ایدزی همچنان بدون کنترل است، تعداد یتیمان ایدز نیز رو به افزایش می‌رود.
سایر عوامل مهم
بلایای طبیعی و قحطی و جنگ از دیگر دلایل مهم فوت والدین و یتیم‌شدن کودکان به شمار می‌روند. این عوامل در جابه‌جایی و قاچاق کودکان از اهمیت بالایی برخوردارند.
فقر شدید و بیماری و سوءاستفاده و تجاوز نیز می‌توانند منجر به ازهم‌پاشیدن هستۀ خانواده‌ها و در نهایت رها‌شدن کودکان شوند.
آماری از کودکان یتیم

بیش از 153 میلیون کودک یتیم در سرتاسر کره زمین وجود دارد.
بیش از 71 میلیون کودک در آسیا، 59 میلیون نفر در آفریقا و تقریباً 9 میلیون نفر در آمریکای لاتین و جزایر کارائیب یتیم هستند.
31 میلیون کودک یتیم در هند زندگی می‌کنند.
در سال 2007، 15 میلیون یتیم ایدز گزارش شد. یعنی در هر 15 ثانیه یک کودک توسط پدر و مادر خود به ایدز مبتلا شده است.
آسیب‌های تهدیدکنندۀ کودکان یتیم

نقض حقوق کودک
کودکان یتیم به‌تنهایی در جهان بزرگسالان بزرگ می‌شوند و نقض جدی بسیاری از حقوق خود را تجربه می‌کنند.
از دست ندهید: حقوق کودک؛ ازدواج کودکان و نابودی دنیای کودکی
تغذیه
کودکان یتیم تغذیه مناسبی ندارند.
پناهگاه
این کودکان معمولاً بی‌خانمان هستند و در خیابان‌ها زندگی می‌کنند.
آموزش و پرورش
در اغلب موارد، آموزش و پرورش این کودکان اولین قربانی یتیم‌بودنشان است. کودکان یتیم نه‌تنها باید نیازهای خود را برآورده کنند، بلکه آن‌ها اغلب باید از خواهران و برادران کوچک‌ترشان نیز مراقبت کنند. درنتیجه مجبور به کار و ترک تحصیل هستند.
مراقبت‌های بهداشتی
یتیم‌ها به‌ندرت در درجۀ اول به سلامت خود توجه دارند. اولویت این کودکان داشتن سرپناه و پیداکردن غذاست. با‌این‌حال، سلامتی این افراد به خاطر شرایط زندگی و فعالیت‌های روزانه بسیار خطرناک است. خطر دعواهای خیابانی، مصرف مواد مخدر، بارداری، بیماری‌های منتقله از راه رابطۀ جنسی ، سوء‌تغذیه و شرایط نامناسب این کودکان را تهدید می‌کند.
کار کودکان
بعضی از کودکان یتیم به‌دنبال شغلی برای فرار از وضعیت موجود هستند. اغلب‌اوقات آن‌ها از طریق انواع کارهای سخت و خطرناک مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرند. به گزارش سازمان بین‌المللی کار، این کودکان بیشتر در کارهای کشاورزی و تجاری به‌عنوان دستفروش‌های خیابانی و خدمتکار یا در صنعت جنسی به‌عنوان کودکان کار مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرند.
راه‌حل مشکلات
تضمین حفاظت قضایی توسط CRC
در غیاب یک خانوادۀ موقت یا دائمی، کنوانسیون حقوق کودک (CRC) خواستار حمایت دولت‌ها از کودکان یتیم است. مادۀ بیست CRC چهار گزینه برای مراقبت از یتیمان را فهرست می‌کند:
ایجاد یک خانه یا پرورشگاه به‌عنوان سرپناه کفالت؛ ایجاد یک خانوادۀ داوطلب برای مراقبت و آموزش و حمایت از کودک و در صورت امکان هویت‌بخشیدن به کودک با داشتن شناسنامه و نام و نام‌خانوادگی پذیرفتن این کودکان در جامعه سپردن کودک به یک خانه امن و مناسب کودکان با‌این‌حال، بسیاری از دولت‌ها نیازمندی‌های کودکان را به‌اندازۀ‌کافی برآورده نمی‌کنند.
فرزندخواندگیِ بین‌المللی

فرزندخواندگی بین‌المللی جایگزین دیگری برای حفظ تعادل مناسب کودکان را در جهان فراهم می‌کند. کنوانسیون لاهه مصوب 1993 دستورالعمل‌هایی را مبنی‌بر حمایت از کودکان و همکاری‌های بین‌المللی ارائه می‌دهد که به کودکان اجازه می‌دهد به‌طور قانونی در کشور دیگری در کانون یک خانواده‌ قرار بگیرند. البته برای محافظت از منافع کودکان باید بسیاری از شرایط را رعایت کنند. این روندِ شفاف به جلوگیری از گسترش قاچاق کودک کمک می‌کند. بااین‌حال در بسیاری از شرایط، به‌خصوص در مواردی که کودکان به‌دلیل جنگ یا بلایای طبیعی از خانواده‌های خود جدا شده‌اند، دشوار است که به پذیرش بین‌المللی بپردازند. هدف اصلی در چنین مواردی، یافتن خانوادۀ فرزند است.
محدودکردن گسترش ویروس ایدز
اگر بتوان اپیدمی اچ آی وی (ایدز) را کنترل کرد، مطمئناً تعداد یتیمان در سراسر جهان کاهش می‌یابد. برای رسیدن به این هدف دسترسی به خدمات درمانی و مبارزات پیشگیرانه و غربالگری لازم است. اعلامیه 2001 تعهدات مربوط به ایدز را که توسط بسیاری از کشورها امضا شده‌ است، به رسمیت شناخته است. در این اعلامیه به نیاز کودکان یتیم به کمک‌های ویژه از جمله تضمین عدم‌تبعیض علیه چنین کودکانی، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و پناهگاه اشاره شده است.