بزرگنمايي:

آریا بانو -
گوناگون/ چهار موجودی که خونشان قرمز نیست!
٢٨٩
١
تابناک با تو / همه ما در مدرسه آموخته ایم که خون حاوی چند بخش است: بخش سلولی که شامل گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز است و بخش مایع که پلاسما نام دارد؛ اما این قانون کلی همه موجودات زنده را شامل نمی‌شود. در این گزارش با چهار موجود آشنا خواهید شد که خون آن‌ها ساختار متفاوتی دارد و قرمز نیست؛
1. مارمولک سبز گینه نو

مارمولک‌هایی در گینه نو زندگی می‌کنند که استخوان، بافت بدن و خون آن‌ها سبز است، زیست شناسان پس از انجام تحقیقات فراوان درباره خون سبز این مارمولک دریافتند که بدن این مارمولک غلظت بالایی از رنگدانه‌های صفراوی موسوم به «بیلی وردین» دارد. در اغلب موجودات هموگلوبین مسئولیت انتقال اکسیژن در خون را بر عهده دارد. هموگلوبین باعث قرمزی خون است. زمانی که هموگلوبین شروع به شکستن می‌کند و به پایان عمر خود می‌رسد و به کبد منتقل می‌شود، در آنجا به مولکول‌های «بیلی وردین» تجزیه می‌شود. بیلی وردین رنگ مایل به سبز دارد و سطح بالای این ماده در خون مارمولک گینه‌ای به آن رنگ سبز می‌دهد. اگر این مقدار از «بیلی وردین» در خون انسان باشد ممکن است باعث مرگ او می‌شود.
2. یخ ماهیان تمساحی

این موجود در اقیانوس‌های منجمد پیرامون قطب جنوب زندگی می‌کند. دانشمندان دریافته اند که تعداد گلبول‌های قرمز این موجودات، کمتر از موجودات مشابهی است که در آب‌های گرم زندگی می‌کنند، یخ ماهیان تمساحی خون قرمز یا هموگلوبین ندارند. پس چگونه اکسیژن به باقی اجزای بدن او منتقل می‌شود؟ پاسخ این است که اکسیژن موجود در آب سرد بیشتر از آب گرم است، بنابراین این موجودات اکسیژن را به طور مستقیم از محیط دریافت و سپس به جریان خون ارسال می‌کنند، خون این یخ ماهیان تمساحی رنگ ندارد.
3. اختاپوس

هموگلوبین ساختار اصلی سیستم چرخش خون و ارگانیسم مهره داران است. برخی از مخلوقات از مهره داران و بی مهره ها، به جای هموگلوبین پروتئینی به نام «هموسیانین» دارند، هر دو ماده وظیفه انتقال اکسیژن در خون را دارند، اما هموگلوبین دارای آهن بیشتری است، در حالی که هموسیانین مس بیشتری دارد. تفاوت بین این دو در این است که خون دارای هموگلوبین قرمز و خون دارای هموسیانین آبی رنگ است، به همین دلیل، خون اختاپوس‌ها به ویژه اختاپوس‌های قطبی، آبی می‌باشد.
4. خرچنگ نعل اسبی

این موجود بی مهره دریایی، یک خرچنگ واقعی نیست بلکه بیشتر شبیه عنکبوت است. خرچنگ نعل اسبی مثل اختاپوس‌ها خون آبی دارد، با این تفاوت که خرچنگ‌های نعل اسبی گلبول‌های سفید خون ندارند، به همین دلیل در معرض انواع باکتری‌ها و ویروس‌های مضر قرار می‌گیرند و جانشان به خطر می‌افتد.

خرچنگ‌های نعل اسبی در طول صد‌ها سال در معرض صید افسار گسیخته قرار گرفتند، با این حال بسیاری از مناطق برای نگهداری از این خرچنگ‌های در معرض انقراض وجود دارد و همزمان با محافظت از خرچنگ‌ها از خون آبی رنگ کمیاب آن نیز بهره می‌برند. خون خرچنگ نعل اسبی بسیار گرانقیمت و هر لیتر آن 16 هزار دلار است. دلیل این موضوع این است که حاوی موادی است که می‌توان از آن دارو تهیه کرد.