بزرگنمايي:

آریا بانو -
نقش مشاوره در مقاطع مختلف زندگی
٦٣
٠
جام جم / خانواده یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی است که با پیوند مقدس «ازدواج» بین دو نفر تشکیل می‌شود و ادامه می‌یابد. بنابراین آموزش و مشاوره در مراحلِ قبل، حین و پس از ازدواج بسیار مفید و موثر بوده و نقش مهمی در تداوم و سلامت ازدواج، بهداشت روانی خانواده و پیشگیری و کاهش آسیب‌های مهمی چون طلاق، خشونت‌های خانوادگی، همسرآزاری، کودک‌آزاری و ... دارد.
مشاوره کودک و نوجوان
تربیت درست فرزند و داشتن فرزندان سالم و صالح از آرزوهای هر پدر و مادر و ثمره به بار نشسته یک ازدواج است. بسیاری از والدین از همان دوران بارداری یا عنفوان کودکی به‌‌دنبال فراگیری روش‌ها و اصول درست سبک‌های تربیتی هستند و عده‌ای دیگر به تقلید از سبک تربیتی والدین‌شان مسیر تربیت فرزند خود را پیش می‌برند، از هر گروه که باشید بی‌تردید با توجه به پیشرفت‌های روز‌افزون فناوری و شیوع آداب و رسوم جدید تربیتی، در برهه‌ای از تربیت و آموزش فرزندتان ممکن است با سوالات یا مسائلی مواجه شوید که توان مواجه یا اصول برخورد درست با آن را ندانید، اگر چه گاهی نیز تضادهای تربیتی والدین خود بسیار مساله‌ساز می‌شود، اما در چنین شرایطی حضور یک مشاور امین و مورد اعتماد کودک و نوجوان به شما کمک می‌کند با مفاهیم جدید آموزشی و تربیتی آشنا شوید و همگام با اصول نوین تربیتی پیش بروید. حضور یک روان‌شناس مجرب کودک در زندگی آموزشی و تربیتی کودکتان باعث می‌شود آگاهانه و مدبرانه پیش بروید و پیش از وقوع پیشامدهای ناگوار یا ابتلای فرزندتان به انواع اختلالات روانی و رفتاری رفع مساله کند.
زوج‌درمانی
مکالمات بسیار کوتاه، تلگرافی و در حد نیاز زوجین که در شدیدترین حالت ارتباط کاملا قطع می‌شود؛ بحث‌ها، مشاجرات و مجادله‌های تکراری و بدون راه‌حل؛ رابطه جنسی متوقف شده، اجباری یا بروز مشکلاتی در روابط صمیمی و جنسی زوجین، احساس تردید و خشم‌های غیرقابل تحمل و کنترل، خشونت‌های کلامی و فیزیکی، افسردگی و سایر امراض روحی و جسمی یک یا هر دو زوج، عدم اعتماد به یکدیگر و شکسته شدن حریم‌های اطمینان، یکنواختی زندگی و ناامیدی از زندگی حال و آینده، روابط مثلثی و ارتباطات فرا زناشویی از جمله نشانه‌هایی است که از وجود مشکلات زوجین حکایت می‌کند. بررسی، شناخت و آگاهی از علل مساله و یافتن راهکارهایی برای مواجهه با آن، علت اصلی حضور در جلسات مشاوره و زوج درمانی است. زوج‌درمانگر که یک فرد آموزش دیده، متخصصص و در عین حال رابط مورد تایید میان زن و شوهر است به بررسی مسائل و مشکلاتی می‌پردازد که زوجین خود به تنهایی قادر به حل مشکلات‌شان نیستند . مشاور به زوجین کمک می‌کند تا همدیگر را بهتر درک کنند و در صورت نیاز به تغییر و اصلاح، روش‌هایی را به آنها آموزش می‌دهد که سریع‌تر به خواسته‌ها و اهدافشان برسند. به عبارت دیگر، همیاری و کمک به زنان و مردانی که به هدف اصلی خود از ازدواج یعنی به آرامش نرسیده اند؛ هدف اصلی زوج‌درمانی است.
مهم‌ترین مشاوره زندگی
مشاوره پیش از ازدواج به حقیقت به معنای مشاوره برای انتخاب مورد مناسب برای یک عمر زندگی است. این مرحله مهم‌ترین مرحله در مشاوره پیش از ازدواج است که به صورت جلساتی انفرادی و زوجی برگزار می‌شود و مشاور به هریک از طرفین به طور انفرادی مشاوره می‌دهد. گاهی ممکن است مشاور برای بررسی احتمال موفقیت‌آمیز‌بودن ازدواج یا شناخت بیشتر زوجین از یکدیگر ترجیح دهد که از آزمون‌های معتبری که به‌صورت کتبی است، استفاده کند. تست‌ها و آزمون‌های شناختی که اغلب پایه روانشناختی دارند، در دو جنبه شخصیت‌شناسی و خودشناسی، فارغ از این که فرد در پروسه ازدواج و انتخاب همسر هست یا نه، به‌منظور سنجش و شناخت زیرساخت‌های شخصیتی و از همه مهم‌تر آگاهی از ابعاد درونی و روانی هریک از طرفین بسیار حائزاهمیت است. تست‌ها به شما کمک می‌کند که با ابعاد مختلف شخصیت خود و طرف مقابل‌تان آشنا شوید و بدانید تفاوت‌های روانی بین دو فرد تا چه اندازه در زندگی مشترک تاثیرگذار است، به‌عنوان مثال در نظر بگیرید فردی برونگرا که متمایل به معاشرت، حضور در جمع و گشت و گذار است، در مقابل فردی که درونگراست قرار بگیرد، به طور حتم در صورت ازدواج، این دو نفر در انواع ارتباطات‌شان با یکدیگر به‌خصوص در ارتباط صمیمانه، با مسائل و مشکلات جدی مواجه خواهند شد، چرا که خصوصیات زیر ساختی شخصیتی‌شان کاملا متفاوت از هم است.
موارد دیگری که در جلسات مشاوره پیش از ازدواج بررسی می‌شود، اولویت بندی نیازها، آرزوها، خواسته‌ها و انتظارات، تمایلات جنسی، اهداف شخصی و مشترک، خط‌قرمزها و رمز و رازهای طرفین است؛ برای کسانی که قصد ازدواج دارند، تفاوت در موارد یاد شده نباید خیلی زیاد باشد، مصاحبه‌های بالینی مشاور و نتایج تست‌ها گاهی موید این مهم به مشاور است که بین دختر و پسر تفاوت‌های معناداری وجود دارد و به‌طور مسلم اینجا وظیفه مشاور است که نظر زوجین را نسبت به این تفاوت‌ها جلب کند. اگر دختر و پسر تفاوت‌های معناداری در چند موضوع مهم داشته باشند، به‌طور حتم در این شرایط و با این حجم تفاوت، در طول زندگی مشترک نیز با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند شد. در چنین شرایطی اگر دو طرف قطعا قصد ازدواج داشته باشند؛ مشاور با گوشزد کردن پیامدهای منفی این ازدواج و ترسیم شمایلی از زندگی آینده، حق انتخاب و مسؤولیت این ازدواج را برعهده زوجین می‌داند و متعاقب آن نیز ممکن است اتمام حجت‌هایی را با طرفین مطرح کند که در حالت عادی و بین خودشان امکان پذیر نیست . مشاور باصراحت و قاطعیت کلام درباره شک‌ها و تردیدهایی که در دل طرفین است، یا نسبت به آنها ناهشیارند یا در صورت آگاهی جرات عیان و ابراز آنها را ندارند، صحبت می‌کند. همچنین در چنین شرایطی به زوجین تاکید می‌شود در صورت تصمیم به ازدواج باید به دنبال کسب مهارت‌ها بخصوص مهارت حل مساله و شیوه‌های درست ارتباط باشند تا با وجود این تفاوت‌ها بتوانند تداوم ازدواج خود را تضمین کنند. در واقع زوجین باید یاد بگیرند در شرایط بحرانی و موقعیت‌های اختلاف برانگیز چطور از ایجاد تنش جلوگیری کنند یا در صورت بروز هرگونه اختلاف و مشکلی چگونه با مساله مواجه شوند و متناسب با شخصیت و روحیه خود و طرف مقابل، رفتار و عملکرد مناسب و بهینه‌ای داشته باشند، آگاهی و کسب این گونه از مهارت‌ها نیازمند حضور در چندین جلسه مشاوره است. گاهی پیرو همین بررسی‌های روانشناختی ممکن است مشاور تشخیص دهد خانم یا آقایی مبتلا یا در آستانه ابتلا به امراض روانی است یا یکی از طرفین یا هر دو، آمادگی ازدواج ندارند و به بلوغ عاطفی/ روانی لازم برای تشکیل زندگی و یک ازدواج موفق نرسیده اند که در این صورت مشاور با صراحت کلام به مراجع خود اعلام می‌کند تا زمانی که فرد درمان نشده و یا وقت ازدواجش نرسیده نباید به ازدواج فکر کنند.