بزرگنمايي:

آریا بانو -
چرا همیشه نیاز به اهدای خون است؟
٣٨٩
٠
صدا و سیما / آیا تاکنون فکر کرده اید که چرا همیشه نیاز به اهدای خون است؟، چون هنوز دانشمندان نتوانسته اند خون مصنوعی متناسب با بدن انسان بسازند
چرا همیشه نیاز به اهدای خون است نمونه‌های آزمایشگاهی ساخته شده نیز عملکرد و کارآیی همچون خون انسان را ندارند لذا همواره بیماران چشم انتظار خون‌های اهدایی سازمان انتقال خون هستند.
دکتر علی اکبر پورفتح الله مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما در این باره می‌گوید: به رغم پیشرفت‌های علم هنوز نتوانستیم ساده‌ترین سلول بدن را بسازیم، گلبول قرمز ساده‌ترین شکل حیات و زندگی است سلولی که نه هسته دارد و نه ساختاری پیچیده، گلبول قرمز، غشایی دو لایه با مجموعه‌ای از هموگلوبین است.
وی با اشاره به اینکه بیشترین تحقیقات در زمینه ساخت گلبول قرمز و بیشترین هزینه‌ها در این زمینه انجام گرفته است خاطر نشان می‌کند:مثلا پنتاگون ظرف 30 سال گذشته سرمایه عمده اش را برای ساخت خون مصنوعی برای مقابله در جنگ‌ها انجام داده، اما ناموفق بوده است.
پورفتح الله در پاسخ به این سوال که هر از گاهی خبری از ساخت خون مصنوعی در کشور‌های مختلف به گوش می‌رسد، می‌افزاید: خبر‌هایی که درباره خون مصنوعی است جایگزین‌های مجازی خون هستند مثل اریتروپویتین نوترکیب که خونسازی و ساخت گلبول قرمز را افزایش می‌دهد، اما نمی‌تواند جایگزین خون باشد.
وی افق آینده ساخت خون را نیز به علت پیچیدگی ساخت و ساز گلبول قرمز و عملا ساختن گلبول قرمز که عملکردداشته باشد ناامید کننده می‌خواند و می‌گوید: حتی اگر موفق به ساخت گلبول قرمز شوند در حجم بالا و برای بیمار نمی‌تواند صرفه اقتصادی داشته باشد چرا که در هر دقیقه میلیارد‌ها گلبول قرمز در بدن تولید می‌شود بنابراین دنیا متکی به اهدای خون بوده است و خواهد بود و اهداکنندگان سرمایه اصلی مراکز انتقال خون برای خون کافی و سالم هستند.
پورفتح الله در ادامه به آمار اهداکنندگان خون در کشور اشاره و خاطرنشان می‌کند: سال گذشته 2 میلیون و 100 هزار واحد خون اهدا شد که سه و نیم میلیون فرآورده خونی و 200 هزار لیتر پلاسمای مازاد بر مصرف به خارج از کشور رفت و تبدیل به داروی مشتق از پلاسما شد و به کشور برگشت.
در کشور ما اهدای خون 27 واحد به ازای هر 100 هزار نفر است که این عدد در کشور‌های پیشرفته 33 واحد است و درکشور‌های همسطح ما 13 واحد، یعنی ایران دو برابر کشور‌های همسطح خود اهدای خون و جایگاه ویژه در بین کشور‌های منطقه دارد بصورتیکه در منطقه امرو (مدیترانه شرقی) رتبه اول شاخص‌های اهدای خون را داراست ضمن اینکه سلامت و کیفیت خون اهدایی ایرانیان بی نظیر است.
مدیرعامل سازمان انتقال خون نیز با ابراز خرسندی از این آمار می‌گوید: باید به این امر نیز توجه داشت که ما در کشور با پدیده سالمندی مواجه هستیم. اتحادیه اروپا سال گذشته گزارش داده که 65 درصد خون مصرفی اتحادیه در افراد بالای 50 سال مصرف شده است و این رقم سیر صعودی دارد. سالمندی نه تنها مصرف خون را افزایش می‌دهد بلکه جمعیت اهداکنندگان را کاهش می‌دهد، زیرا ما در اهدای خون محدودیت سنی داریم.
وی می‌افزاید: برای جذب اهداکنندگان در نسل جوان باید سرمایه گذاری کنیم، دستاورد امروز سازمان انتقال خون مدیون دوران جنگ است هر سال 7 برابر افزایش اهدای خون داشته ایم چرا که همبستگی و مشارکت مردم در دوران جنگ سبب شد ما این جمعیت اهدا کننده را داشته باشیم. از نظر سنی نیز اکثر اهداکنندگان امروز ما جوانان دوران جنگ هستند که کم کم بخاطر افزایش سن از چرخه اهدای خون خارج می‌شوند بنابراین باید روی جوانان سرمایه گذاری کرد.
پورفتح الله درباره دیگر دستاورد‌های سازمان انتقال خون توضیح می‌دهد که براساس استاندار‌های جهانی میزان HIV , و هپاتیت «بی»، بین 2 میلیون پلاسمایی که برای تبدیل شدن به دارو آزمایش شد، همسطح کشور‌های اروپایی بوده است.
وی می‌افزاید: در شرق آسیا فقط ایران و ژاپن هستند که برنامه گروه‌های خونی نادر دارند. ما 23 گروه خونی نادر را ذخیره کرده ایم و فراورده‌های آن را داریم و هر روز نیز یک درصد نمونه‌ها را غربالگری می‌کنیم تا نمونه جدیدی از خون‌های نادر را پیدا کنیم و منابع خود را افزایش دهیم که کمک بزرگی به نجات بیماران است.
مدیرعامل سازمان انتقال خون یادآور می‌شود: 8 سال است بعنوان مرکز همکاری سازمان بهداشت جهانی ژنو در امر آموزش و سلامت در کشور‌های منطقه همکاری داریم و همکاری‌های گسترده‌ای برای ارتقای فراینده‌های انتقال خون در کشور‌های افغانستان، پاکستان، عراق و کشور‌های مختلف منطقه اجرا کرده ایم. هم اکنون نیز برنامه همکاری با پاکستان را برای ایجاد سازمان ملی انتقال خون همانند آنچه در ایران است داریم که امیدواریم بتوانیم سطح کیفیت انتقال خون کشور‌های منطقه را افزایش دهیم.
دکتر بشیرحاجی بیگی سخنگوی سازمان انتقال خون نیز با تاکید بر بی بدیل بودن اهدای خون و کیفیت خون اهداکنندگان کشورمان سه استان برتر در بخش اهدای خون طی یکسال گذشته را تهران، فارس و خراسان رضوی ذکر می‌کند و می‌گوید: سا ل گذشته دو و نیم میلیون نفر اهداکننده مراجعه کردند که دو میلیون و 100 هزار واحد خون اهدا شد.
وی با بیان اینکه در دنیا، سالیانه 177 میلیون واحد اهدای خون داشتیم که سهم کشور ما 20 درصد بوده است می‌افزاید: با توجه به اینکه سن اهدای خون 18 تا 60 سال است و اهداکنندگان مستمر نیز می‌توانند تا 65 سالگی خون اهدا کنند، باید به سالمندشدن جامعه توجه ویژه کرد.
دکترحاجی بیگی فرهنگ سازی برای جوانان و سفیرشدن سالمندانی که از چرخه اهدا خارج می‌شوند، برای ترغیب جوانان به اهدای خون را از جمله راه‌های افزایش اهدای خون بیان و خاطرنشان می‌کند: ایرانی ها، سالم‌ترین خون را اهدا می‌کنند، چون به صورت داوطلبانه و بدون هیچ چشمداشت و به نیت خیر و کمک به همنوع خون می‌دهند به همین علت است که درحال حاضر در 16 استان کشور میزان «اچ آی وی» میان اهدا کنندگان ما صفر شده و در پنج استان نیز میران هپاتیت «سی» در میان اهداکنندگان مستمر به صفر رسیده است.
وی به طرح واکسیناسیون هپاتیت «بی» در میان اهداکنندگان مستمر خون که ماه گذشته اجرا شد و 45 درصد نیز موفقیت بدنبال داشت اشاره می‌کند و می‌گوید: تا سال 1400 میزان هپاتیت «بی» در میان اهداکنندگان مستمر به صفر خواهد رسید.
نتیجه اینکه تاکنون خونی که بتواند جایگزین خون انسان شود و برای بیماران کارایی داشته باشد ساخته نشده ضمن اینکه نمی‌توان خون را مدت زمان زیادی ذخیره کرد بنابراین همواره بیماران نیازمند چشم به راه کمک‌های همنوعان خود هستند و حالا که جمعیت کشور رو به سالمندی است باید جوانان را با فواید اهدای خون آشنا کرد تا بتوان هر روز در مراکز انتقال خون جمعیت بیشتری از جوانان مشتاق و سالم برای اهدای خون دید.