بزرگنمايي:

آریا بانو -
شش راهکار برای برقراری رابطه‌ مؤثر و مبتنی بر احترام با نوجوانان
k ١
١
پارسینه / نوجوانان به همان اندازه که می‌توانند طاقت آدم بزرگ‌ها را طاق کنند، اگر بخواهند می‌توانند منطقی و پذیرا باشند و دست از سرکشی و مخالفت بردارند. راز همراهی‌شان هم یک کلام است: احترام و پذیرش بدون پیش‌داوری و قضاوت.
به نقل از مدرسه افروز نوجوانی دوران فاصله گرفتن از اطرافیان است. یک نوجوان از والدین و اطرافیانی که هنوز باور نکرده‌اند او دیگر نیازهای کودکانه ندارد، فاصله می‌گیرد تا هویت فردی‌اش را بسازند. این فاصله در مدتی کوتاه به حالت تدافعی، بی‌توجهی، سرکشی و مخالفت می‌انجامد و حتی وقت‌هایی که نوجوان می‌داند موضعی غیرمنطقی‌ در پیش گرفته، از کول شیطان پیاده نمی‌شود تا اثبات کند خیلی چیزها با گذشته کودکانه‌اش فرق کرده است.
در این مرحله نوجوانان دوست دارند دیده شوند، به رسمیت شناخته شوند و مورد توجه و تأیید قرار بگیرند. توقع دارند دغدغه‌های ذهنی و سؤال‌هایشان برای نزدیکان‌شان مهم باشد تا از نگاه‌شان به زندگی، تفریح، روابط دوستانه و حتی آینده جهان بگویند، بی‌آنکه قضاوت شوند یا نصیحت بشنوند.
پس به آن‌ها گوش کنید، ببینید نیازهای ذهنی، جسمی، اجتماعی و عاطفی‌شان چیست، حتی اگر جوابی برایشان ندارید یا نمی‌توانید آرزوهای بزرگ و کوچک‌شان را برآورده کنید، همین‌که با اشتیاق به آن‌ها گوش دهید می فهمند که متوجه‌شان هستید و حتی اگر مثل آن‌ها فکر نمی‌کنید، به ذهنیت‌شان اهمیت می‌دهید.
خانم جولی بارون مددکار اجتماعی و مشاور نوجوانان برای ایجاد رابطه‌ای مؤثر و مبتنی بر احترام با نوجوانان شش راهکار پیشنهاد داده‌ است:
تأثیر رفتار‌ها را درک کنید و محترم بشمارید
هر رفتار هدفی را دنبال می‌کند و اثری می‌گذارد. وقتی پابه‌پای نوجوانان قدم برداریم و نشان دهیم که درک‌شان می‌کنیم، می‌توانیم همراه با خودشان ریشه رفتارهایشان را بیابیم. لحن کنجکاو ما در صحبت با نوجوان‌ها وقتی آن‌ها را با آرامش به همراهی دعوت می‌کنیم، راه را برای درک و یادگیری هموار می‌کند. این کنجکاوی به آن‌ها القا می‌کند که برایشان ارزش و احترام قائلیم. افزون بر این، چنین گفت‌وگویی فرصت تمرین تفکر نقاد و حل مسأله را فراهم می‌کند.
به توانایی‌ها و نقاط ضعف‌شان توجه کنید
گاهی اوقات انتظار ما از نوجوانان واقعی نیست، می‌خواهیم کاری انجام دهند که مهارت مرتبط با آن هنوز به‌طور کامل رشد نیافته است. اغلب هم این‌طور نتیجه می‌گیریم که مهارت دارد اما عمداً از آن استفاده نمی‌کند. از طرفی ممکن است نوجوان مهارتی را در خود پرورش داده باشد، اما آن را به‌طور مداوم بروز ندهد. در این شرایط ممکن است یک ضعف عملی در میان باشد و در آن صورت نوجوان آن مهارت را با تمرین بیشتر، عملی می‌کند و بیشتر آن را به کار می‌گیرد.
اهداف شما یا اهداف او؟
یک پیش‌فرض ثابت این است: نوجوانان بی‌انگیزه یا کم‌انگیزه هستند که در موارد بسیاری اشتباه از آب در می‌آید چون معمولاً از نوجوان انتظار داریم برای هدفی که ما برای او در نظر گرفته‌ایم انگیزه داشته باشد، در حالی که نمی‌دانیم هدف و علاقه‌ی واقعی او چیست. کافی‌ است به رفتارهایش دقت کنیم تا بفهمیم چه چیزی علاقه و توجهش را برمی‌انگیزد. بعد بر مبنای این علاقه، با او ارتباط برقرار کنیم و از این ارتباط برای پرورش اهداف و انگیزه‌اش بهره بگیریم.
توانایی‌های تحسین‌آمیز را پیدا کنید
وقتی از دست نوجوانی به ستوه آمده‌اید، یا تا سرحد جنون خشمگین یا آزرده شده‌اید، همان لحظه بکوشید چیزی تحسین‌بر‌انگیزدر او پیدا کنید. مثلاً نوجوانی که تمرکز ندارد، کینه به دل نمی‌گیرد و خاطره‌ی دعواها و تنش‌ها را زود از یاد می‌برد. یا نوجوانی که تمرکز و دقت بالایی دارد با بی‌رحمی به اشتباهات خود و شما نگاه می‌کند، با حاشیه‌ها و جزئیات درگیر می‌شود و تصویر کلی را نمی‌بینند. وقتی این نکات و ویژگی‌های مثبت را در رفتارمان بروز می‌دهیم، می‌فهمند که چیزی تحسین‌برانگیز در آن‌ها دیده‌ایم و احساس می‌کنند دیده شده و درک شده‌اند.
حساسیت‌های خود را بشناسید
بدون ارزیابی از پیش‌فرض‌ها و رفتارهای خودمان نمی‌توانیم نقش یک حامی مؤثر را ایفا کنیم. باید بدانیم کدام‌یک از بچه‌های کلاس با ما سازگارترند، ویژگی‌های کدام گروه از نوجوان‌ها ما را بیشتر جذب می‌کند، و رفتارهای کدام دانش‌آموزان شیشه صبرمان را می‌شکند. وقتی به این آگاهی برسیم، می‌توانیم رفتاری برابر و منصفانه با آن‌ها داشته باشیم. بهترین راه حفظ تعادل در رابطه با فرزندان یا دانش‌آموزان نوجوان این است که با خود در ارتباط باشیم و رفتار، گفتار و اندیشه‌های خود را دائماً رصد و ارزیابی کنیم.
از نوجوانان بازخورد بخواهید
از پرسیدن نظر و شنیدن پیشنهاد‌های نوجوانان نترسید. برای اینکه به نیاز نوجوانان پاسخ دهیم، باید نظر، بازخورد و پیشنهاد آن‌ها را جویا شویم و با در نظر گرفتن آن‌ها، عملکردمان را بازبینی کنیم. در فرآیند دریافت بازخورد به یاد داشته باشید که مهارت‌های ارتباطی نوجوانان هنوز در حال پرورش است و ممکن است همیشه آن‌طور که می‌خواهیم ملاحظه‌کارانه رفتار نکنند. به بازخورد آن‌ها به عنوان فرصتی برای پاسخ‌گویی بهتر به نیازهایشان نگاه کنید. آن‌ها را راهنمایی کنید تا نگرانی‌ها و نظرات‌شان را با تأثیرگذاری و احترام بیشتر بروز دهند. توجه به اصل احترام در ارتباط با نوجوانان، هم معلم یا والدین و هم دانش‌آموزان را به سوی اهداف مشترک هدایت می‌کند.