بزرگنمايي:

آریا بانو -
غربت حجاب در بازار
k ٣.٩
٥
جام جم / «دختران انقلاب» که شاد و مسرور با چادرهای مشکی‌شان محدوده میدان هفت‌تیر و خیابان مفتح تا ورزشگاه شهید شیرودی تهران را پیمودند و در 400 شهر دیگر نیز حضور خیابانی داشتند تا مبلغ حجاب و عفاف باشند و با فاصله‌ای 84 ساله از واقعه مسجد گوهرشاد واکنشی امروزی به کشف حجاب رضاخانی نشان دهند، فقط یک روی ماجرای حجاب در کشورند. روی دیگر حجاب و عفاف را یک عده تولیدکننده روایت می‌کنند که این روزها زیر سایه گرانی‌ها و کمبودها، یا تولید را کنار گذاشته‌اند یا اگر تولید می‌کنند محصولاتی است که ربطی به حجاب اسلامی ندارد. بازار محصولات عفاف و حجاب، خراب است، واژه خراب را، هم مدیرعامل انجمن تولیدکنندگان این محصولات به‌کار می‌برد و هم چند تولیدکننده‌ای که دارند با چنگ و دندان چراغ کارگاه را روشن نگه می‌دارند.
اسدا... سلیمانی، مدیرعامل انجمن، آمارهای بدی در اختیار دارد. خبری که او راوی آن است برای حوزه حجاب خوب نیست. او به ما گفت از حداقل500 تولیدکننده محصولات حجاب و عفاف که در کشور رسما فعالیت می‌کنند یک‌سوم‌شان در یکی دو سال اخیر تعطیل کرده‌اند و آنها که مانده‌اند تضمینی نیست که همچنان بمانند.
مواد اولیه گران است، برای تولید چادر، مانتو، دستکش، ساق دست، هدبند، مقنعه و روسری عمدتا پارچه‌های وارداتی نیاز است، دلار هم که نسبت به پارسال سه برابر شده، بنابراین همه محصولات مرتبط با حجاب روی ریل گرانی افتاده است. حتی یک تولیدکننده بزرگ محصولات حجاب به ما می‌گوید جهش یوان چین از500 تومان به 2000 تومان باعث شده او یراق‌آلات مورد نیاز برای محصولاتش مثل نگین و دانتل را که ایران قادر به تولیدشان نیست بسیار گران‌تر از سال‌های قبل وارد کند و در نتیجه مجبور شود محصولات را گران‌تر بفروشد.
او می‌گوید با این‌که هیچ بانوی محجبه‌ای در اوج گرانی نیز دست از حجاب برنمی‌دارد، اما مشکل این است بازار کشش این همه گرانی را ندارد و مغازه‌داری اگر قبلا مقدار مشخصی جنس را با سه میلیون تومان می‌خرید، حالا برای همان مقدار باید ده میلیون تومان بپردازد که ندارد. قیمت محصولات عفاف و حجاب به‌ویژه در ماه‌های اخیر چنان گران شده که مدیرعامل انجمن تولیدکنندگان این محصولات نیز می‌گوید دو نامه به وزارت صمت نوشته و توضیح داده مردم و تولیدکنندگان تا چه حد در مضیقه‌اند. او می‌گوید، بانوان زیادی هستند که قید خرید پوشش جدید را می‌زنند و با همان‌هایی که دارند سر می‌کنند، برخی نیز به محصولات بی‌کیفیت‌تر رو می‌آورند تا هرطور شده کیفیت حجابشان را حفظ کنند. واکنش مردم به گرانی محصولات حجاب، اما به‌ورشکستگی واحدهای تولیدی ختم می‌شود همچنان که اکنون شده است و سلیمانی می‌گوید یا کارگاه‌های تولیدی تعطیل شده‌اند یا اگر هنوز کار می‌کنند با حداقل نیرو فعال هستند.
تعدیل نیرو، بیکاری گسترده زنان
سال گذشته تولیدکننده‌ها یک یارد پارچه چادری معمولی را می‌خریدند 6500 تومان اما امسال شده است 25هزار تومان برای هر یارد. پارسال پارچه مرغوب کن‌کن ژاپن را می‌خریدند 27هزار تومان اما امسال قیمت آن شده است 80هزار تومان. یک متر چادری ژرژت که سال پیش به قرار هر یارد درمی‌آمد 12هزار تومان امسال برای تولیدکننده شده 43هزار تومان. به این ترتیب یک قواره چادر فقط در عرض یک سال قیمتش چهار برابر شده است. برای بقیه محصولات حجاب نیز وضع به همین شکل است، قیمت همه چیز جهش کرده و خیلی‌ها را به صرفه‌جویی و نخریدن واداشته. این گرانی و جهش قیمت البته فقط دست مصرف‌کننده‌ها را از خرید کوتاه نکرده بلکه تولیدکننده‌ها نیز دچار رکود و کاهش تولید شده‌اند که عده‌ای بستن درِ کارگاه را راه علاج دانسته‌اند و عده‌ای دیگر کم کردن نیروها را. صاحب یکی از مشهورترین نشان‌های تجاری محصولات حجاب و عفاف که تولیداتش در حوزه خلیج‌فارس حتی در مالزی، اندونزی، لبنان، سودان و حتی تانزالیا و لیبی خواهان دارد به ما می‌گوید برخلاف میل باطنی‌اش مجبور شده از120 پرسنل کارخانه‌اش فقط 50 نفر را نگه دارد و اگر وضع به همین شکل ادامه یابد این تعداد را تا پایان سال به 20 نفر کاهش می‌دهد. او متاسف است از این که می‌گوید بیش از 90 درصد این نیروها زنان بی‌سرپرست و بدسرپرست هستند که به علت وضعیت نامساعد بازار محصولات حجاب حالا بیکار و خانه‌نشین شده‌اند. تولیدکننده دیگری که چند سال پیش به عشق ایران از یکی از کشورهای خارجی مهاجرت کرد و به وطن برگشت نیز صاحب سه کارگاه تولیدی محصولات حجاب است اما او نیز به ما خبر می‌دهد مجبور به تعدیل نیرو شده و 35 نیروی کار خود را به 12 نفر کاهش داده است. نیروهای تعدیل شده او نیز زنان سرپرست خانوارند که با زمین خوردن کارفرمای خود زمین خورده‌اند.
​​​​​​​
رونق بازار مانتو کوتاه
با این که حدود 160 کارگاه تولیدکننده محصولات حجاب به جبر زمانه و فشار اقتصاد تعطیل شده‌اند ولی طبق آمار مدیرعامل انجمن تولیدکنندگان این محصولات هنوز دو برابر این رقم تولیدکننده وجود دارد که مشغول دوخت و دوز و تولیدند. اما سلیمانی می‌گوید این ظاهر ماجرا و وجهه آبرومندانه قضیه است، چون تعداد قابل‌توجهی از تولیدکننده‌ها به جای دوخت محصولات حجاب پارچه‌خور و هزینه‌بر، دست به کار تولید مانتوهای بازارپسند شده‌اند.
یکی از این تولیدکننده‌ها که سال‌ها چادر می‌دوخت و حالا مدتی است مانتوهای کوتاه و بی‌دکمه می‌دوزد به ما می‌گوید هدفش از این کار نه عناد است نه ایجاد تغییر در ذائقه مردم بلکه مجبور شده است به خاطر کمبود پارچه و گرانی مواد اولیه، مانتویی بدوزد که هم پارچه کم می‌برد و هم قیمت تمام‌شده‌اش کمتر از لباس اسلامی درمی‌آید. برخی تولیدکننده‌ها با این روش توانسته‌اند به حیات خود ادامه دهند درحالی که دیگرانی که به تولید محصولات موقر تعصب و عرق داشته‌اند، حاضر نشده‌اند خلاف مشی خویش رفتار کنند و در نتیجه گرفتار شده‌اند. در این آشفته‌بازار اما درحالی که از نهادهای فرهنگی و فرهنگ‌ساز انتظار تحرکی می‌رود، سکون و بی‌تفاوتی تنها چیزی است که به چشم می‌خورد.
گفت‌وگوی کوتاه دیروز ما با صادق طباطبایی‌نژاد، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس گفت‌وگوی عجیبی بود. او توضیح داد که تا امروز درباره این که محصولات حجاب جزو کالاهای فرهنگی محسوب شوند تا بتوانند از کمک‌های دولتی همچون ارز دولتی بهره‌مند شوند، بحثی در کمیسیون مطرح نشده و به نظر نیز نمی‌رسد برنامه‌ای برای اعطای یارانه به تولیدکنندگان این محصولات وجود داشته باشد.
او افزود، حجاب مسال‌های نیست که اگر برایش یارانه تعیین شود، مردم بیشتری به طرفش حرکت کنند!
گرچه از یک منظر این استدلال نماینده مجلس درست است و بانویی که عمیقا به حجاب معتقد است حتی در سخت‌ترین اوضاع نیز حجابش را تغییر نمی‌دهد و به آن پایبند است، ولی وقتی پای حجابی به میان می‌آید که همه ارکان نظام به آن باور دارند و برای پاسداشت آن روز و هفته‌ای ملی تعریف کرده‌اند، وضعیت فعلی برایش یک وصله ناجور است.
مدتی است در سکوت دست‌اندرکاران، بانوان این سرزمین به سبب گرانی محصولات حجاب به مشکل خورده‌اند و تولیدکنندگان این محصولات که در کنار کار فرهنگی خویش، چرخ اقتصاد و اشتغال کشور را می‌گردانند نیز در مشکلات غوطه ورند و باید برایشان کاری کرد. محصولات حجاب جزو لاینفک جامعه ایرانی است و هیچ‌گاه از زندگی زنان جدا نمی‌شود، حتی به قول یکی از تولیدکنندگان محصولات حجاب، این محصولات هرچقدر هم که گران شود باز در اصل حجاب خللی وارد نمی‌شود فقط مشکلی که پیش می‌آید این است که بخشی از جامعه زنان توان خرید محصولات نو و جدید را از دست می‌دهند و این کاهش تقاضا به کاهش عرضه و در نتیجه ضربه به بازار تولید محصولات حجاب منجر می‌شود.
اتکای بخش عمده بازار محصولات حجاب به واردات، چالش اصلی این بازار است، این‌که به واردات مواد اولیه این محصولات ارز دولتی تعلق نمی‌گیرد نیز چالش دیگری است مثل لوازم آرایشی یا کلاه‌گیس که اسدا... سلیمانی می‌گوید با کمال تاسف ارز 4200 تومانی گرفته‌اند درحالی که پارچه چادری را باید با ارز آزاد خرید. اگر این مشکلات حل شود، بازار محصولات حجاب از تنگنای فعلی خارج می‌شود و در نتیجه تولیدکنندگان این محصولات نیز بی‌دغدغه‌تر کار می‌کنند، بانوان نیز که مصرف‌کننده محصولات حجاب هستند، می‌توانند با فراغ بال، حجابی نو، پاکیزه و جذاب داشته باشند.